«نمایشگاه بهاره» که در آخرین ماه فصل زمستان و نزدیک به سال نو ایران هر ساله برگزار می‌شود، همواره با یکسری چالش همراه بوده است؛ چراکه برخی راضی اما برخی دیگر ناراضی.
اگرچه اتاق اصناف در سال جاری برای برگزار نشدن نمایشگاه‌های بهاره پافشاری زیادی به عمل آورد، اما طبق سنوات گذشته حکم به نفع شهرداری‌ها صادر شد. از همین رو، واحدهای صنفی نیز تلاش کردند، کالاهای خود را برای عرضه به مردم در نمایشگاه‌ها بیاورند.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از تعادل، البته درباره کارآمدی یا عدم کارایی برگزاری نمایشگاه‌ها دو دیدگاه وجود دارد. دیدگاه نخست این است که مردم اظهار رضایتمندی نسبت به برگزاری این نوع جشنواره‌ها دارند و براین باورند کالاهایی که در این جشنواره‌ها عرضه می‌شود از لحاظ قیمتی مقرون به صرفه است.
اما در مقابل دیدگاه دیگری وجود دارد که معتقد است با برگزاری این نوع نمایشگاه‌ها تنهاتعدادی از مافیا سود می‌برند و تمهیداتی در راستای کاهش هزینه‌های خرید مردم اندیشیده نمی‌شود. بنابه اظهار آنها، برگزاری این نمایشگاه‌ها تنها محل عرضه کالاهای بی‌کیفیت و بنجل چینی است. ضمن اینکه قیمت‌ها نیز نسبت به کالاهای موجود در واحدهای صنفی تفاوت چندانی ندارد.
چه کسانی سود می‌برند؟
در شرایطی که رکود چند ساله بازار، نفس اصناف را به شماره انداخته کمتر روزی است که تعدادی از واحدهای صنفی به دلیل متناسب نبودن دخل و خرج تعطیل نشوند، برگزاری نمایشگاه‌های بهاره که تعداد محدودی غرفه و مخاطبان زیادی دارند، به معنی تیر خلاصی است که پیشانی بسیاری از رسته‌های صنفی را نشانه می‌رود. واحدهای صنفی که به امید رونق چند روزه بازار شب عید لحظه شماری کرده‌اند و حالا باید در آخرین روزهای سال نیز بازار بی‌مشتری و سقوط و تعطیلی خود و همکارانشان را به نظاره نشینند تا عده‌یی معدود و محدود، از برگزاری این نمایشگاه‌ها منتفع شوند.
سوال این است چه کسانی از برگزاری نمایشگاه‌های بهاره سود می‌برند؟ گروه اول قطعا افرادی هستند که موفق می‌شوند در این نمایشگاه‌ها غرفه‌یی گرفته و محصولاتشان را عرضه کنند که در مورد این گروه هیچ حاشیه‌یی وجود ندارد و آنچه در این بخش جریان دارد، منطقی‌ترین و شفاف‌ترین قسمت برگزاری اینگونه جشنواره‌های فروش است.
اما همه سوال‌ها و حاشیه‌ها پیرامون دو گروه دیگری است که در سطوح بالاتر از برگزاری نمایشگاه‌ها منتفع می‌شوند. آنچه مسلم است، اتاق‌های اصناف بابت اجاره غرفه‌های نمایشگاه بهاره مبالغی را بابت اجاره غرفه‌ها دریافت می‌کنند که مجموع مبالغ دریافت بابت هر نمایشگاه رقم‌های چشمگیری است که خیلی شفاف نیست، حالا باید این پرسش مطرح شود سرنوشت این پول‌ها چه می‌شود.
البته می‌توان خوشبینانه باور کرد و پذیرفت که سود حاصل از برگزاری نمایشگاه‌ها از سوی اتاق‌های اصناف برای امور مرتبط به آنها هزینه می‌شود. اما گروه سوم، گروهی که تاریک‌ترین بخش این ماجرا را به خود اختصاص می‌دهند و قطعا یکی از اصلی‌ترین عامل‌های فشار برای برگزاری این نمایشگاه‌ها این گروه هستند. افرادی که مستقیم و غیرمستقیم به برخی اتحادیه‌های صنفی و اتاق‌های اصناف مرتبط هستند و هرکدام چند غرفه‌یی سهم دارند.
غرفه‌هایی که با دریافت مبالغی افزون بر تعرفه تعیین شده به عنوان اجاره‌بها، غرفه‌ها را در اختیار افراد دیگر قرار می‌دهند. حقیقت تلخی که سال‌ها است حاشیه‌یی از فساد پیرامون نمایشگاه‌های بهاره و پاییزه ایجاد کرده و همچنان هم ادامه دارد.
واحدهای صنفی و غرفه‌دار چه می‌گویند؟
در خیابان جمهوری نظر یکی از فروشنده‌های خانم را در راستای برگزاری نمایشگاه بهاره جویا شدیم. او می‌گوید: هر سال به مناسبت فرا رسیدن نوروز شاهد برگزاری نمایشگاه‌های بهاره هستیم اما موضوعی که وجود دارد این است که نحوه برگزاری نمایشگاه‌ها هر سال یک شکل است و هیچ‌وجه تمایزی نسبت به سال‌های گذشته وجود ندارد.
مهرانگیز گنجی در ادامه می‌افزاید: بسیاری از هم صنفی‌های ما در حوزه پوشاک تمایلی برای حضور در نمایشگاه‌های فصلی ندارند؛ چراکه متولیان این بخش با اخذ هزینه‌های گزاف مانع فعالیت می‌شوند و به این شکل هزینه‌های سربار برای غرفه‌دار افزایش می‌یابد.
او تصریح می‌کند: باتوجه به شرایط رکودی در بخش اقتصاد باید متولیان امر برای شب عید تمهیدات ویژه‌یی بیاندیشند تا دیگر واحدهای صنفی نیز از سود بازار شب عید بهره‌مند شوند. او نیز نقد دیگری برای برگزاری نمایشگاه‌های فصلی دارد و می‌گوید: با برگزاری این نمایشگاه‌ها بخش عمده‌یی از خرید شب عید مردم توسط این واحدهای نمایشگاهی انجام می‌شود و از این‌رو، مردم نیز ترجیح می‌دهند، به جای خرید از واحد صنفی از این بخش بازدید و خرید کنند. بنابراین رکود حاکم در فضای اقتصادی برای واحدهای صنفی دو چندان می‌شود.
به گفته مسوولان، یکی از اهداف برگزاری نمایشگاه‌های بهاره عرضه کالای ایرانی است، اما در این نمایشگاه عمدتا عرضه پوشاک چینی و وارداتی به عنوان کالای ایرانی به مشتریان عرضه می‌شود.
در این میان برگزاری فروشگاه‌های بهاره برای عرضه کالاهای مورد نیاز مردم یکی از مکان‌هایی است که در ایام پایان سال به دلیل عرضه کالا با قیمت مناسب‌تر مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد. نمایشگاه بهاره در چهل‌سرای مصلی امام خمینی تهران هم یکی از این نمایشگاه‌های بهاره است.
در همین حال شقایق اسدی تولیدکننده پوشاک بچه‌گانه که غرفه‌یی 12 متری را به مدت 10 روز با قیمت 4.5 میلیون تومان کرایه کرده است، در رابطه با وضعیت بازار نیز می‌گوید: بازار پوشاک تقریبا راکد است و طی 10 سالی که در این زمینه فعالیت دارد، مشاهده می‌کند که هر سال تولید و تقاضا در این بخش کمتر می‌شود.
او افزود: هر سال نسبت به سال قبل مشتری‌های عمده خود را بیشتر از دست می‌دهیم، بطوریکه به عنوان یک تولیدکننده مجبور به عرضه مستقیم کالا شده است. در حالی که اگر خریدار داشته باشم، خودم وارد بخش فروش نمی‌شوم. اسدی اظهارکرد: حضورم در این مکان برای عرضه تولیدات به دلیل رکود در بازار پوشاک است.
این تولیدکننده پوشاک ایرانی در پاسخ به این سوال که استقبال مردم از پوشاک ایرانی چگونه است، اظهار می‌کند: مردم خرید پوشاک خارجی را به ایرانی ترجیح می‌دهند، حتی اگر قیمت بیشتری بپردازند! او بیان کرد: البته پوشاک وارداتی معمولا از پوشاک ایرانی با قیمت پایین‌تری در بازار عرضه می‌شود و به همین دلیل مردم از خرید پوشاک چینی که قیمت مناسب‌تری نسبت به تولید داخلی دارد، بیشتر استقبال می‌کنند.
این تولیدکننده پوشاک بیان کرد: مواد اولیه تولید پوشاک ایرانی از قبیل پارچه وارداتی است و بخش عمده‌یی از پارچه مورد نیاز از چین به اسم پارچه ترکیه وارد می‌شود. اسدی افزود: وقتی به مشتری می‌گوییم این البسه تولید داخل است، انگار سر مال خودمان زده‌ایم و مشتری از خرید آن کالا منصرف می‌شود.
او در پاسخ به این سوال که پوشاک وارداتی چه حجمی از بازار را اشغال کرده است، گفت: 70 الی 80 درصد بازار را البسه وارداتی اشغال کرده است و از آنجا که قیمت پایین‌تری نسبت به پوشاک ایرانی دارد مردم هم ترجیح می‌دهند که پوشاک وارداتی که اغلب چینی و ترک است، خریداری کنند.
از سوی دیگر علی منافی تولیدکننده کفش چرم دست‌دوز تبریز که در نمایشگاه بهاره غرفه‌یی را برای عرضه تولیدات خود کرایه کرده است، در مورد وضعیت تولید می‌گوید: پیشینه تولید کفش دست‌دوز تبریز به چند صد سال قبل باز می‌گردد. او که تولید کفش شغل آبا و اجدادی‌اش است، افزود: پیشینه تولید کفش در خانواده‌اش قدمتی بیش از 70 سال دارد و خودش نسل چهارم از خانواده‌اش است که در این شغل مشغول به فعالیت است.
این تولیدکننده کفش چرم دست‌دوز با بیان اینکه تولید در کارگاهش روز به روز کاهش می‌یابد، گفت: یکی از مشکلات تولید در این بخش محدودیت بازار فروش است. او اظهارکرد: تولیدات کفش چرم دست‌دوز تبریز فقط در داخل کشور عرضه می‌شود و بازار صادراتی برای آن وجود ندارد.
منافی گفت: این در حالی است که کشور ترکیه در این زمینه صادرکننده است و محصولات خود را به کشورهای اروپایی به ویژه ایتالیا صادر می‌کند. این تولیدکننده کفش چرم دست‌دوز تبریز بیان کرد: امروز تمام درهای صادراتی ما در این بخش بسته است و برای این منظور واقعاً نیازمند حمایت دولت هستیم. منافی گفت: در این نمایشگاه اجناس خود را به قیمت عمده عرضه می‌کند، اما باز هم وضعیت بازار چندان مناسب نیست.
در عین حال مریم امیدی تولیدکننده جوراب و محصولات کشباف در مورد وضعیت تولید و بازار در این بخش می‌گوید: به سختی می‌توان تولید ایرانی را حفظ کرد. بیشتر خریداران جنس را به صورت مدت‌دار و با چک مطالبه می‌کنند که تعداد زیادی از این خریداران چک‌های خود را پاس نمی‌کنند یا به دلیل نبود مشتری در بازار اجناس را مرجوع می‌کنند.
او بیان می‌کند: با توجه به علاقه به امر تولید ایرانی مدتی مواد اولیه مورد نیاز را از مواد اولیه داخلی تهیه می‌کرده که با توجه به نامرغوب بودن نخ در مقابل نخ‌های وارداتی حتی چینی آن تولیدات با عدم استقبال مشتریان‌اش مواجه شده است و مجبور شده دوباره از نخ چینی و وارداتی برای تولید استفاده کند.
براساس این اظهارات، در همین نمایشگاه برخی کالاهای وارداتی به اسم ایرانی عرضه می‌شود، در حالی که فقط بسته‌بندی آن داخلی است. این تولیدکننده جوراب و کشباف که برای عرضه کالاهای خود در نمایشگاه مصلی حضور یافته، غرفه 24 متری را برای مدت 10 روز به قیمت 9 میلیون تومان اجاره کرده است.
از نکات قابل توجه در نمایشگاه را می‌توان حضور پررنگ بانوان برای عرضه کالا برشمرد که برخی از آنها در بخش‌های مختلف از جمله پوشاک تولیدکننده بودند. از سوی دیگر همچنین از نکات قابل توجه دیگر در نمایشگاه بهاره مصلی عرضه پوشاک چینی است که بخشی از آن با عنوان کالای ایرانی عرضه می‌شود.
عرضه پوشاک ایرانی در این نمایشگاه در حالی است که این نمایشگاه به گفته مسوولان برای عرضه کالاهای ایرانی برپا شده، مگر اینکه در آن بخش، تولیدات ایرانی وجود نداشته باشد.
بر اساس این گزارش، در حالی در این نمایشگاه پوشاک چینی عرضه می‌شود که در بخش تولید پوشاک ایرانی هیچ مشکلی وجود ندارد و حتی تولیدکنندگان پوشاک ایرانی از دپوی کالاهای خود به دلیل نبودن بازار گلایه‌مند هستند.
از این‌رو، به نظر می‌رسد، اغلب خریداران از قیمت‌های کالاهای عرضه‌شده در این نمایشگاه رضایت نسبی داشتند و در ارزیابی‌های خود، قیمت عرضه کالا را زیر قیمت بازار عنوان می‌کردند، اما نسبت به کیفیت برخی اقلام گلایه‌مند بودند.