شاید اوایل دهه 70 تا اواسط دهه 80 رونق سرمایه‌گذاری در صنعت تجهیزات ورزشی یکی از مناسب‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها برای علاقه‌مندان بود و شاهد شکل‌گیری صنایع مختلفی در این زمینه بودیم. اما ظاهراً نزدیک به سه دهه پس از این آغاز پرانرژی می‌بینیم که روند رشد تولیدات ورزشی در ایران رو به نزول بوده و به نوعی درحال خروج از میدان رقابت است.
بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار در این زمینه معتقدند قوانین غیرمنطقی و همچنین همپوشانی‌های صنفی باعث شده تا سیاست‌گذاری دقیق و هدفمندی مربوط به صنف تولیدکنندگان و فروشندگان تجهیزات ورزشی صورت نگرفته باشد که لازم است در شرایط فعلی و افق‌های تازه اقتصادی در آنها بازنگری صورت پذیرد چون اگرچه امروز تولید زمینگیر شده اما نباید صرفاً به نیمه خالی لیوان توجه داشت چون در همین بازار راکد هم می‌توان دنبال توجیه سرمایه‌گذاری رفت.
غیرمجازها یکه‌تاز بازار
محمدامین‌زاده گوهری، رئیس اتحادیه صنف تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم ورزشی تهران، با اشاره به تنوع موجود تولیدات این صنف به «فرصت امروز» می‌گوید: از آنجا که تولیدات متنوعی در صنف تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم ورزشی وجود دارد آمار و ارقام دقیقی در اختیار نیست، اما در مجموع تهران 90 تولید‌کننده تجهیزات، لوازم و پوشاک ورزشی پروانه دارد و تقریباً در سراسر کشور 1200 تولید‌کننده فعال داریم.
این درحالی است که بخش قابل توجهی از تولیدات موجود بازار توسط تولیدکنندگان غیرمجاز تولید شده است. امین‌زاده گوهری، درباره تولیدکنندگان غیرمجاز می‌افزاید: با توجه به افزایش هزینه‌های تولید برای سرمایه‌گذاران در این صنف و افزایش مالیات و حقوق بیمه تامین‌اجتماعی برخی از تولیدکنندگان برای اینکه بتوانند هزینه‌های تولید خود را متعادل کنند و به حیات اقتصادی خود ادامه دهند دست از تولید قانونی کشیده و امروز به صورت زیرپله‌ای فعالیت می‌کنند، که این امر باعث افت کیفیت و همچنین نارسایی‌هایی در صنف شده است.
به‌عنوان مثال در بخش پوشاک یا برخی تجهیزات مثل دستگاه‌های خانگی یا میزهای پینگ‌پنگ این نوع تولیدات را به وفور می‌بینیم و گاهی هم با استفاده از لگوهای خارجی به‌عنوان اجناس وارداتی فروخته می‌شوند. این مقام صنفی با اعلام شرایط بحرانی برای تولیدکنندگان این صنف تصریح می‌کند: واردات بی‌رویه، قاچاق و از همه مهم‌تر بی‌توجهی مسئولان نسبت به تولیدات داخلی باعث شده تا امروز شاهد کاهش سهم بازار 20درصدی برای تولیدات داخلی کشورمان و 80درصدی واردات باشیم، این درحالی است که بخش قابل توجهی از تولیدات داخلی از مبادی غیر‌قانونی وارد ایران شده و به نوعی ضربه کاری‌تر به تولید داخلی ایران بوده است.
امین‌زاده گوهری با اشاره به شیوه تولید و اشتغال‌زایی کشور چین و بنگلادش در بخش تولید تجهیزات و پوشاک ورزشی می‌گوید: یکی از سیاست‌های جالبی که این دو کشور برای ورود به بازارهای بین‌المللی و کاهش هزینه‌های تولید خود به کار گرفته‌اند روش تولید خوشه‌ای بوده، به صورتی که بسیاری از پوشاک ورزشی و تجهیزاتی مثل توپ‌های والیبال، بسکتبال، پینگ‌پنگ، تنیس یا تجهیزاتی را که به فناوری‌های نوین نیازمند نیستند در کارگاه‌های کوچک و گاهی منازل تولید کرده و با جمع‌آوری روزانه آنها برای انتقال به کارگاه اصلی و بسته‌بندی چرخه اقتصادی قابل اعتمادی طراحی کرده‌اند درحالی که تولیدکنندگان ایران نه‌تنها امکان چنین کارهایی را ندارند، بلکه بیشتر انرژی خود را باید در اداره تامین‌اجتماعی یا اداره مالیات صرف کنند.
به اعتقاد وی همپوشانی برخی از صنوف با صنف تولیدکنندگان و فروشندگان تجهیزات ورزشی باعث شده تا خلأهای قانونی گسترده‌ای در این زمینه مشاهده شود. به‌عنوان مثال برخی از واحدهای تولیدی در این صنف زیر نظر وزارت صنعت، معدن و تجارت فعالیت دارند و برخی دیگر زیر نظر صنوف مختلف مثل نساجی، تولیدکنندگان کفش و... مشغول امور اقتصادی خود هستند.
هنرمندباشیم واحدهای فعلی را حفظ خواهیم کرد
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان تجهیزات ورزشی در ارتباط با سرمایه‌گذاری‌های تازه در صنف تحت مدیریتش کاملاً واضح و روشن به «فرصت امروز» می‌گوید: هنرمند باشیم واحدهای فعلی را حفظ خواهیم کرد و فعلاً نیازی به سرمایه‌گذاری جدید نیست. این درحالی است که اگر این صنف رونق داشته باشد می‌تواند ارزش افزوده قابل ملاحظه‌ای برای اقتصاد کشورمان به ارمغان آورده و باعث جذب نیروی متخصص و کارآمد در بازار کار ایران باشد.
وی در ادامه اضافه می‌کند: یکی از مهم‌ترین مشکلات صنف تولیدکنندگان و فروشندگان تجهیزات ورزشی نبود استانداردهای بین‌المللی برای برخی از تجهیزات تخصصی و دستگاه‌های باشگاهی است که همین امر می‌تواند عاملی در کاهش صادرات این نوع محصولات به خارج از مرزهای ایران شده باشد و مسئولان باید نسبت به تعیین استانداردهای دقیق برای ورود به بازارهای بین‌المللی برنامه‌ریزی منسجم‌تری داشته باشند.
صادرات ایران قطع شده است
وی معتقد است مناسب‌ترین تعرفه برای این نوع نیازهای صنعت تولید لوازم و تجهیزات ورزشی بین 16 تا 25درصد است تا تولیدکنندگان و واردکنندگان بتوانند در فضایی کاملاً شفاف و قابل رقابت دوباره به میدان بازگردند، اما سیاست‌های نادرست دولتی باعث شده نه‌تنها قاچاق افزایش داشته باشد، بلکه واحدهای تولیدی یکی پس از دیگری تعطیل شوند. به صورتی که دو نشان (برند) معروف در عرصه تجهیزات ورزشی و کفش در این چند سال با ۵۰نفر کارگر تعطیل شده‌اند، چراکه ضرر می‌کنند.
این در حالی است که در ۱۵سال گذشته کفش ما به روسیه صادر می‌شد، اما درحال‌حاضر این امکان وجود ندارد چون تولیدات ما قابل رقابت با خارجی‌ها نیست و هم‌اکنون تولید کفش، پوشاک و نساجی ورزشی داخلی به یک پنجم کاهش پیدا کرده است. این مقام صنفی در ادامه تأکید کرد بسیاری از تولیدکنندگان که به این صنعت دل بسته‌اند، دست از تولید کشیده و واردکننده شده‌اند چون صرفه اقتصادی این کار برایشان حداقل بهتر و قابل توجیه‌تر از تولید داخل بوده و با توجه به تنوع موجود بازار می‌توانند در بخش‌های مختلفی سرمایه خود را توزیع کنند.