واردات نخ چینی و كاهش رغبت به تولید ابریشم در خراسان

فريد سرجمعي  در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود: پارسال 6 هزار و 200 جعبه تخم نوغان در خراسان رضوي توزيع شده بود كه علي رغم انتظار افزايش تقاضا، امسال اين رقم تاكنون از پنج هزار و 400 جعبه فراتر نرفته است. 
وي با بيان اينكه هر جعبه تخم نوغان حاوي 23 تا 25 هزار عدد تخم است، گفت: حتي امسال براي نخستين بار تخم نوغان چيني نيز به ميزان 53 هزار جعبه وارد چرخه توزيع شد تا از اين طريق هزينه هاي توليد كاهش يابد اما با اين حال استقبال نوغانداران بسيار پايين است. 
سرجمعي، واردات بي رويه نخ ابريشم بدون نيازسنجي را عمده ترين مشكل فعالان اين بخش در خراسان عنوان و بيان كرد: واردات بي رويه ابريشم به توليد و توزيع تخم كرم ابريشم، پيله تر و در نهايت ابريشم داخلي آسيب جبران ناپذير وارد كرده است. 
وي گفت: البته با توجه به اينكه در زمينه توليد پيله تر با كمبود مواجه هستيم اگر مطابق با نياز خراسان، واردات پيله خشك صورت گيرد لطمه اي به توليد ابريشم در اين استان وارد نمي شود. 
رييس اداره توسعه نوغانداري خراسان رضوي كه مسووليت توليد و توزيع تخم كرم ابريشم در استانهاي سه گانه خراسان را دارد، دومين مشكل صنعت ابريشم كشي خراسان را كم اظهاري وارد كنندگان ابريشم ذكر كرد. 
سرجمعي افزود: غالب وارد كنندگان ابريشم در گمرك، اطلاعات درستي در مورد كيفيت ابريشم خود نداده و در فهرست هاي وارداتي كيفيت و قيمت ابريشم وارداتي را بسيار پايين اعلام مي كنند تا به اصطلاح تداعي گر لطمه به ابريشم داخلي نباشد. 
وي از تفاوت قيمت تضميني پيله تر با قيمت بازار به عنوان مشكلي ديگر ياد كرد و گفت: متاسفانه تا كنون شوراي اقتصاد قيمت پايه محصول را تعيين نكرده و فعالان اين بخش در ذهنيت زيان دهي به سر مي برند كه البته اين مشكل مربوط به استان هاي ديگر، از جمله مازندران و گيلان هم مي شود. 
وي افزود: پارسال هر كيلوگرم پيله تر به طور ميانگين در بازار آزاد 220 هزار ريال و قيمت تضميني آن 151 هزار ريال بود، اما چون امسال هنوز قيمتي اعلام نشده، نوغانداران تمايلي به فروش محصول خود با قيمت تضميني ندارند. 
سرجمعي گفت: افزايش سن نوغانداران و فقدان علاقه جوانان به ادامه شغل اجدادي ديگر مشكل تهديد كننده صنعت ابريشم خراسان بزرگ است كه رييس اداره توسعه نوغانداري خراسان رضوي به آن اشاره دارد. 
وي در تحليل آماري وضعيت نوغانداري خراسان گفت: در تقويم تاريخ نوغانداري ايران، سال 1379 به سال شكوفايي اين صنعت مشهور است زيرا در آن سال به ازاي توزيع 203 هزار جعبه تخم نوغان در سطح كشور 800 تن ابريشم توليد شد كه سهم خراسان از اين رقم 120 تن ابريشم در مقابل 40 هزار جعبه تخم نوغان بود. 
سرجمعي افزود: اين در حالي است كه بهار پارسال هشت هزار و 461 جعبه تخم نوغان در سه استان خراسان توزيع شد كه به ترتيب سهم خراسان رضوي 6 هزار و 202 جعبه، خراسان شمالي دو هزار و 160 جعبه و خراسان جنوبي 99 جعبه بود. 
وي قيمت هر جعبه تخم نوغان را به طور متوسط 75 هزار ريال اعلام و بيان كرد: سهم تعداد جعبه توزيعي تخم نوغان در تربت حيدريه دو هزار و 247 جعبه بود كه البته امسال نيز قيمت تخم نوغان تغييري نكرده است. 
رييس اداره توسعه نوغانداري خراسان رضوي شاخص ترين شهرهاي توليد كننده ابريشم در اين استان را به ترتيب تربت حيدريه، درگز و كاشمر ذكر و بيان كرد: غالبا به ازاي هر پنج كيلوگرم پيله تر، يك كيلوگرم ابريشم به دست مي آيد كه اين رقم بسته به شرايط جوي و از جمله ميزان بارندگي متغير است. 
وي تعداد بهره برداران كرم ابريشم در خراسان رضوي را نيز سه هزار و 102 نفر عنوان كرد و افزود: از اين ميزان هزار و 123 نفر در منطقه تربت حيدريه مشغول كار هستند. 
پيله تر به مرحله نخست توليد ابريشم گفته مي شود كه در آن شفيره يا پروانه زنده و عمر ماندگاري اش يك هفته است. اگر ظرف اين مدت پيله با حرارت حدود 80 درجه به پيله خشك تبديل نشود پروانه پيله را سوراخ كرده و از كيفيت ابريشم مي كاهد. 
همچنين ميزان ماندگاري پيله خشك دو ماه است مشروط بر اينكه شرايط انبارداري و تهويه هوا مناسب باشد. 
پرورش كرم ابريشم كه نوغانداري خوانده مي شود، با پيشينه 4500 سال در جهان از ديرباز در ايران نيز رواج داشته است. 
بر اساس آمارهاي موجود امروزه حدود 20 هزار هكتار توتستان در ايران وجود دارد كه از اين ميزان 13 هزار هكتار در گيلان، 3400 هكتار در خراسان، سه هزار هكتار در مازندران و 600 هكتار مربوط به ديگر استانهاي نوغان خيز است. 
هم اكنون اين صنعت با اشتغال 80 هزار خانوار ايراني و توليد پنج هزار تن پيله تر به رغم افت كمي نسبت به دوران شكوفايي اين صنعت در گذشته روند رو به رشدي را در پيش گرفته است. 
مركز شهرستان 250 هزار نفري تربت حيدريه در 150 كيلومتري جنوب غربي مشهد قرار دارد.