اتفاق عجیبی است، اما هیچ کنجکاوی را برنمی‌انگیزد، تولیدکنندگان ایرانی در کارگاه‌های بزرگ و کوچک، در خانه‌ها و در گوشه و کنار شهرها به‌گونه‌ای دائمی در حال تولید هستند.
حتی به اندازه مورد نیاز جامعه، اما بیشتر از ۷۰درصد این تولیدات ایرانی سربسته و پنهان توسط دلال‌های ویژه و کارشناس بازارهای مربوط به اقتصاد شهری و روستایی به‌عنوان صادرات چمدانی و یا «وانتی» به کشورهای اطراف فرستاده می‌شوند، رنگ‌آمیزی می‌شوند، دگمه‌هایی با مارک‌های مختلف و البته بیشتر محصول ترکیه به آنها دوخته شده و سپس با یک نشان دهان‌پرکن که وجود خارجی هم ندارد، باز هم به صورت کالاهای چمدانی توسط دیگر دلال‌ها به شهرهایی مثل «آستارا»، شهرهای اطراف خلیج‌فارس و... صادرات دوباره به واقعیت می‌پیوندد.
به عبارتی یک نوع جنس در کارگاهی مثلا خانگی تولید و سپس طبق همان برنامه به کشورهای مقصد فرستاده شده و به هنگام فصل مورد نظر از دید سرمایه‌گذار، پس از یکی دو ماه به همان کارگاه وارد شده و فقط با مارک جدید و اتوی جدیدتر بسته‌بندی می‌شود و با شکل نو در همه فروشگاه‌ها توزیع می‌شود و در این چرخش حیرت‌آور، دلال‌ها و واسطه‌ها که فقط دنبال درآمد بیشتر هستند، دستور دوخت و تهیه اجناس مربوط به ماه اسفند را می‌دهند سپس با یک حراج برنامه‌ریزی شده در ماه بهمن درون ویترین‌ها قرار می‌گیرد و خریدار هم که خوشحال از شرکت در حراج «دو تا بخر سه تا ببر» احساس موفقیت می‌کند حتی برای فصل بهار هم اقدام به خرید می‌کند. تولیدکننده راضی، واسطه‌گر راضی و خریدار هم راضی. بدون اینکه بعضی‌ها بفهمند واقعا چه خبر است.
من و شمای خریدار یک جنس مناسب ایرانی را که توسط دوزنده‌های ایرانی تولید شده، به سفر رفته و بازگشته به ۲ تا ۳ برابر بهای اولیه می‌خریم. چون ما هنوز هم معتقدیم مارک خارجی دوخته شده روی جیب پیراهن ارائه شده، برای‌مان هم پرستیژ و هم شخصیت به‌وجود می‌آورد.
یکی از فروشنده‌های بازار صفوی روبه‌روی پارک ملت نیز حرف‌های جالبی دارد. «بعضی وقت‌ها خود ما هم می‌دانیم این شلوار یا پارچه وارداتی یا چمدانی از نظر مارک و رنگ‌آمیزی و دگمه‌ها مشکوک است، اما مشتری است که در اصل تعیین‌کننده است.
مهم‌ترین مسئله برای بعضی‌ها نشان تجاری دوخته‌شده روی یقه و جیب و بین دگمه‌هاست، هر چه چشمگیرتر بهتر. و باز اضافه می‌کند: حتی بعضی را می‌شناسم که نسبت به نگهداری مارک پیراهن و به‌طور کلی لباس حساس هستند، یعنی مارک داخلی لباس قبلی را به داخل لباس جدید می‌دوزند، در خریدهای ما و خریدهای مشتری‌های جدید و قدیم هم مارک و نوع اتوزنی و دگمه‌ها مهم‌ترین واقعیت است، این ماجرا حتی در فروش کت و شلوارهایی با مارک ترکیه و ایتالیا و جاهای دیگر هم مورد توجه قرار گرفته، در چند سال اخیر کشورهای صاحب «نشان» مارک اصلی مربوط به کت‌ها را روی آستین‌ها کوک‌دوزی می‌کنند و این مارک‌ها نو بودن و اصل بودن را تعریف می‌کند، اما در کمال تعجب می‌بینیم بعضی دوستان حاضر نیستند این مارک‌های ابریشمی را از آستین لباس‌شان بردارند. البته نه فقط در ایران که در بعضی کشورهای دیگر هم این اعتقاد وجود دارد که مارک سرآستین کت نشان‌دهنده ارزش لباسی است که می‌پوشند. در حالی‌که در نخستین روزی که لباس را می‌پوشیم باید این کوک چهارگانه را از آستین برداریم.
درباره لباس مربوط به خانم‌ها نیز چنین برداشتی وجود دارد که نشان تجاری لباس مهم‌تر از خود لباسی است که می‌پوشند. راستش اوایل خود ما هم دچار تردید می‌شدیم تا اینکه پس از تماس با تولیدکنندگان آشنا فهمیدیم این نشان‌های تجاری دوخته شده روی آستین تا زمانی اهمیت دارد که لباس پوشیده نشده باشد.
حتی شهرهای زیارتی
درباره شهرهای زیارتی مثل مشهد مقدس و قم در داخل ایران از قبل هم مطرح بود که بسیاری از لباس‌های دوخته شده در بازار عباس‌آباد تهران و نیز کوچه عرب‌ها یکراست به این شهرها فرستاده شده و به عنوان لباس‌های خارجی به زائران عرضه می‌شود.
اما جالب‌تر از همه، سفر انواع لباس‌های دوخت ایران، همراه کفش و صندل و حتی انواع عروسک و مهر و تسبیح و لباس‌های عربی به عتبات عالیات و «مکه» بود که باز توسط مسافران زائر ایرانی با ذوق و شوق همراه با «دشداشه»های عربی هندی‌دوز خریداری و با زحمت و به صورت پرداخت کیلویی در بار هواپیما به شهرهای‌شان می‌آوردند تا به عنوان اجناس تولید اروپا به خانواده و فامیل سوغات بدهند.
اینکه چرا چنین برداشتی از سوی خریداران ایرانی نسبت به اجناس مثلا خارجی وجود داشته و دارد چندان مشخص نیست؛ اما به گفته یکی از قدیمی‌های خرید و فروش لباس‌های خارجی که هنوز هم در خیابان وزرای تهران فروشگاهش مورد پسند جماعت فرنگی‌پوش است و بیشتر از ۶ دهه است که کارش را ادامه می‌دهد؛ «در آن دوره به‌ویژه سال‌های ۴۰ و ۵۰ با آزادی ورود انواع لباس، کفش و کیف از اروپا، بسیاری از مشتاقان استفاده از اجناس و کالاهای کشورهای صاحب «نشان» مثل ایتالیا، فرانسه و انگلیس، فروشگاه‌های سرشناسی که در راس آنها فردی به نام قاسمی بیشترین مشتری را از تهران و حتی شهرهای دیگر جذب کرده بود، به جای لاله‌زار و کوچه معروف «برلن» خریدهای‌شان را از فروشگاه‌های معروف آن روزها که اتفاقا در همین خیابان وزرا مشغول به کار بودند انجام می‌دادند.
در این میان واردات عطرهای زنانه و ادکلن‌های مردانه و «ادوتوالت‌ها» نیز مورد توجه قرار گرفته بود که معروف بود شیک‌پوشان تهرانی خریدهای‌شان را از این خیابان انجام می‌دهند، بنابراین تاریخ نشان‌شناسی و نشان‌سازی در ایران به همین سال‌ها بازمی‌گردد، اما باتوجه به رفت‌وآمد مسافران به کشورهای اروپایی و همچنین ایرانی‌های مقیم این کشورها، بیشتر خریدها به صورت سوغات و چمدانی انجام شده و به‌ویژه برای افراد خانواده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بنابراین با توجه به قیمت دلار و یورو دیگر سود چندانی برای فروشگاه‌داران وجود نداشته و بنابراین بعضی افراد مثل مدیران پروازی و میهمانداران و رانندگان کامیون‌های ترانزیت کالا با قراردادی که با فروشگاه‌داران به صورت شفاهی بسته‌اند، سفارشات مشتریان‌شان را تهیه و با خود می‌آورند. بنابراین چون برای شرکت‌های وابسته به‌عنوان نمایندگی خرید و فروش بهره چندانی ندارد اقدام به یک ترفند جدید کرده‌اند که بیشترین سود را هم برای‌شان به وجود می‌آورد.
نماینده داخلی کالا
به گفته فروشگاه‌داران سرشناس که جدا از خیابان وزرا در دیگر پاساژها و بازارچه‌های فروش اجناس لوکس از جمله چند پاساژ خصوصی در خیابان فرشته مشغول فعالیت هستند؛ اینک نوبت به کپی‌سازی و نمونه‌سازی رسیده که با تهیه دو سه قلم لباس‌های ویژه آقایان و خانم‌ها و چینش درون ویترینی ضمن جذب مشتری، همان نمونه‌ها را به طراحان و خیاط‌های ویژه ارائه داده و از آنها می‌خواهند بر همان ایده و فرم و رنگ‌های مورد قبول ایرانی نسبت به دوخت و تولید لباس‌ها اقدام کنند.
در همین مورد یک خانم صاحب فروشگاه مدعی است: «ما به مشتری‌های‌مان هم جنس اصلی را ارائه می‌کنیم و هم جنس دوخته شده توسط خیاط‌های همکار را معرفی می‌کنیم. افرادی که جنس‌شناس باشند و ارزش طراحان ایرانی را بدانند، به طور حتم فرقی قائل نمی‌شوند، در میان مشتری‌های خارجی‌پسندمان هم افرادی از هنرمندان سینما، تلویزیون و تئاتر را نیز داریم که به همین ایرانی‌دوزهای خودمان سفارش کار می‌دهند، چون هیچ فرقی بین جنس اروپایی سری‌دوزی شده و خریداری شده از فروشگاه‌های مشغول کار در «شانزه‌لیزه» فرانسه و «ونتو» ایتالیا با اجناس تولیدی ما نمی‌بینند.
بالا و پایین شهر
بد نیست به این مورد هم توجه کنیم که در حال حاضر بسیاری از فروشگاه‌ها پاساژهای قائم شمیران و صفویه و چهارراه استانبول با خرید مغازه‌های تازه‌ساز اطراف میدان شوش و منطقه معروف به تیردوقلو و بی‌سیم نجف‌آباد با ارائه آخرین مدل‌های دوخته شده خیاطی‌های تهران، اقدام به مشتری‌یابی و فروش این تولیدهای داخلی می‌کنند.
یکی از راهکارهای مورد استفاده مغازه‌داران لوکس‌فروش، تهیه و اجاره یا خرید چند فروشگاه یا مغازه کوچک در نقاط مختلف تهران است، داشتن چند مغازه که اجناس خریداری شده توسط فروشنده‌ها در چرخش قرار می‌گیرد دیگر با هیچ ضرر و زیانی روبه‌رو نمی‌شود و هر مغازه می‌تواند به مشتری‌های مغازه‌های دیگر خدمات ارائه کرده و کالا بفروشد. این وضعیت در حال حاضر توسط مغازه‌داران در حال پی‌گیری است و به همین ترتیب هم مشتری‌ها را برای خود نگاه می‌دارند.