«صنعت پوشاک » آنچه خوبان همه دارند ، تو تنها داری

علیرضا حائری – کارشناس ارشد صنعت
 

مزیت‌هایی از قبیل ، ایجاد ارزش افزوده بالا ، قدرت شگرف ارز آوری ، قدرت بی‌نظیر اشتغال زایی و نیاز به حداقل سرمایه گذاری برای احداث و دوستدار و سازگار با محیط زیست و..... که همگی در بعد اقتصادی بسیار حائز اهمیت می‌باشند. 

اما پوشاک به غیر از بعد اقتصادی ، در زمینه فرهنگی نیز تاثیر گذار میباشد . از طریق پوشاک می‌توان ارزش های یک جامعه را تعالی بخشید و از طریق صادرات آن می‌توان این ارزش ها را به دیگر ملل و اقوام در سایر کشورها نیز تسری داد.

لذا بی مناسبت نیست ذیلا و در تایید مزیت های فوق الاشاره مطالبی به اختصار آورده شود.

*ارزش افزوده : 

بدون شک صنعت پوشاک در زنجیره تولید صنایع نساجی و پوشاک دارای بالاترین ارزش افزوده ایجاد شده می‌باشد.این ارزش افزوده بر اساس اعلام دفتر نساجی وزارت صنعت در بخش های پوشاک جین تهیه شده از الیاف پنبه و کت و شلوار فاستونی به نسبت مواد اولیه مصرف شده بیش از 90 درصد و در مورد پوشاک پنبه ای بیش از 80 درصد می‌باشد.
تهیه لباس‌هایی  بسیار ظریف  ، از الیافی  مانند پنبه و یا پلی استر و ویسکوز با  قیمت‌هایی  بین 70000 ریال تا حداکثر 150000 ریال برای مواد اولیه مصرفی  و فروش لباس‌های تهیه شده از آن  تا دستی 10 تا 15  میلیون ریال نشان از ارزش افزوده بالای این صنعت دارد .

*ارز آوری:

صنعت پوشاک دارای قدرت ارز آوری شگرفی می‌باشد و بسیاری از کشورهای در حال توسعه و حتی توسعه یافته جهان با علم به این موضوع از این قابلیت نهایت استفاده را به‌عمل آورده اند.
در حال حاضر ارزش بازار مصرف پوشاک در جهان بالغ بر حدود 1500 میلیارد دلار در سال تخمین زده میشود و پیش بینی می شود ارزش این بازار در سال 2025 به بیش از 2000 میلیارد دلار نیز برسد.
بسیاری از کشورها با استفاده از این بازار گسترده ، سیاستهای تولیدی و صادراتی خود را در بخش پوشاک ، متمرکز کرده تا بتوانند از این بازار پر رونق سهم بیشتری برداشت نمایند.

در حال حاضر ، صادرات کشورهای صادر کننده پوشاک در سال بالغ بر حدود 500 میلیارد دلار میباشد که 4 درصد از کل صادرات کالاهای صنعتی جهان را شامل میگردد.
کشور چین با صادرات سالیانه 185 میلیارد دلار در صدر کشورهای صادرکننده پوشاک قرار دارد. کشورهای عضو اتحادیه اروپا با حدود 120 میلیارد دلار در رتبه دوم می باشند .
کشورهای ترکیه و بنگلادش با 25 و ویتنام و هند نیز با 20 میلیارد دلار در رده های بعدی قرار دارند.
کشور ایران نیز با حدود 70 میلیون دلار صادرات در سال گذشته ، جایگاه مناسبی در بین کشورهای عمده صادر کننده پوشاک در جهان ندارد.
البته طبق اعلام دفتر نساجی وزارت صنعت ، برنامه صادراتی ایران در بخش پوشاک برای سال 1404 معادل یک میلیارد دلار تعیین گردیده است که در صورت تحقق ، سهم ایران از بازار 2000 میلیارد دلاری پوشاک در جهان درآن سال ، معادل نیم در هزار خواهد بود.

*اشتغالزایی :

صنعت نساجی یطور کل و صنعت پوشاک بطور اخص ، نیاز به سرمایه گذاری کمتری نسبت به متوسط صنعت برای ایجاد یک شغل دارند و از این نظر در جایگاه ویژه ای قرار دارند.
در برنامه راهبردی وزارت صنعت ، هزینه ایجاد یک شغل در صنعت نساجی و پوشاک معادل یک چهارم متوسط صنعت و در حدود 900 میلیون ریال  براورد گردیده است . این در حالی است که هزینه ایجاد یک شغل در صنعت پوشاک حتی  پایین تر ازمتوسط سرمایه گذاری لازم در کل صنعت نساجی و پوشاک می باشد که این مزیت بسیار مهمی برای این صنعت می باشد . صنعتی با نیاز به سرمایه گذاری کمتر و ارزش افزوده بیشتر.

*دوستدار محیط زیست :

صنعت پوشاک ، صنعتی است پاک و بدون آلودگی و هیچگونه آلایندگی برای محیط زیست ایجاد نمی نماید و جزو صنایع سبز بوده و کمترین مشکل را برای محیط زیست بشر ایجاد می‌نماید.
لذا امکان احداث آن در تمامی شهرک ها و حتی حاشیه شهر ها بلامانع بوده و از این بابت نگرانی وجود ندارد.

 
*وضعیت صنعت پوشاک کشور :

بر طبق اعلام دفتر نساجی وزارت صنعت ، در حال حاضر 1500 واحد صنعتی پوشاک با اشتغال 30000 نفر و 20000 واحد صنفی با اشتغال 250000 نفر در این بخش به فعالیت مشغول هستند. این واحدها با ظرفیتی معادل 340 هزار تن در سال احداث گردیده و ظرفیت عملی فعلی آنها بالغ بر حدود 300 هزار تن انواع پوشاک در سال میباشد .

بازار مصرف :

همانگونه که اشاره شد ،ارزش  بازار جهانی پوشاک در حال حاضر بالغ بر حدود 1500 میلیارد دلار در سال میباشد که تخمین زده میشود این بازار در سال 2025 از مرز 2000 میلیارد دلار نیز فراتر رود .
در حال حاضر ارزش بازار کشورایران  با سرانه مصرف در حدود 147 دلار در سال ، بالغ بر حدود 11.5 میلیارد دلار میباشد که در حدود 2.5 تا 3 میلیارد دلار آن در اختیار رقبای خارجی می باشد که ازطریق مبادی رسمی و غیر رسمی وارد کشور می شود و مابقی آن نیز توسط تولید کنندگان داخلی تولید و تامین می گردد.
بالاترین سرانه مصرف پوشاک در جهان در اختیار مصرف کنندگان استرالیایی با سرانه مصرف 1050 دلار در سال می باشد . بعد از آن نیز مردم کشورهای ژاپن ، کانادا ، ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا بi ترتیب با سرانه مصرف  831 ، 814 ، 686 و 663 دلار در رده های بعدی مصرف قرار دارند.
متوسط مصرف جهانی نیز در حدود 153 دلار در سال و کمی بیش از ایران میباشد . مصرف سرانه در ایران نیز همانطور که پیشتر گفته شد بالغ بر حدود 147 دلار در سال میباشد.

*ابعاد فرهنگی :

پوشاک علاوه بر اینکه یک کالای اقتصادی است ، بلکه یک کالای فرهنگی هم محسوب میشود . 
پوشاک ضمن اینکه در ابعاد اقتصادی بسیار مهم و حائز اهمیت میباشد ، از نظر فرهنگی نیز جایگاه ویژه ای دارد . 
طبیعی است که پوشش هر قوم و ملتی ، نشان دهنده فرهنگ ، طرز فکر و عقیده و هنجارهای حاکم بر آن جامعه می باشد.
نوع پوشش ایرانی ، اسلامی میتواند تلفیق مناسبی برای ارائه به سایر ملت های همجوار باشد .تا علاوه بر ارز آوری ، صادر کننده ارزشهای ملی و مذهبی کشورمان نیز باشد.
در همجواری کشور ما در حدود 400 میلیون نفر از اقوام مختلف زندگی می کنند که همگی دارای مذهب یکسان با ما می باشند . علاوه بر مذهب ، بسیاری از این اقوام دارای تاریخ مشترک با ما بوده و دارای سلایق یکسانی با ملت ایران میباشند . استفاده از این پتانسیل عظیم میتواند علاوه بر صدور ارزش های ملی و مذهبی در بعد اقتصادی نیز بسیار سود آور باشد.

چادر مشکی نمونه یک کالای فرهنکی - اقتصادی :

چادر مشکی بهترین نمونه و بهترین مثال از یک نوع پوشاک و پوششی است که میتوان به عنوان  یک کالای اقتصادی وهمچنین فرهنگی نام برد . پوششی با مصرف سالیانه 70 میلیون متر مربع در کشور و با ارز بری بیش از یکصد میلیون دلار در سال ، که متاسفانه سهم تولیدات داخلی از این کالا در بازار داخلی فقط در حدود 5 درصد میباشد و 95 درصد آن وارداتی است .و جالب اینکه کشورهایی این کالا را تولید وبه کشورهایی نظیر ایران صادر می کنند که خود هیچ مصرفی از این محصول ندارند.
تمرکز بیشتر بر تولید این محصول در داخل کشور ، میتواند از خروج مقادیر متنابهی ارز از کشور جلوگیری کرده و در دراز مدت ، بازار مصرف آن در منطقه را نیز در اختیار بگیرد و ارز قابل توجهی را  نصیب کشور نماید.
با یکصد میلیون دلارمصرف سالیانه ،  میتوان 5 کارخانه چادر مشکی با ظرفیت سالیانه مجموعا 50 میلیون متر مربع در کشور احداث نمود.

در خاتمه :

خلاصه اینکه صنعت پوشاک ارزش توجه بیشتر در تمامی ابعاد را دارد .صنعتی که به تنهایی  تمام مزایای سایر صنایع را یکجا دارد و جا دارد نهادهای فرهنگی جامعه نیز همپا با نهادهای صنعتی در رشد و توسعه این صنعت در کشور کوشا باشند .
صنعتی که در سالهای اخیر به دلایل متعدد ، مغفول مانده و رشد و توسعه مناسبی نیافته و تنها در دوسال اخیر تحرکاتی در جهت اعتلای آن به عمل آمده است .