در فهرست مشکلات واحدهای تولیدی و صنعتی کشور به جز فرآیند اخذ وام بانکی و نرخ سود بالای تسهیلات که در صدر مشکلات این بخش قرار دارد، موضوع پرداخت مالیات در شرایط کمبود نقدینگی و در وضعیتی که تولیدکنندگان و فعالان صنعتی با مشکلات مالی زیادی روبه‌رو هستند، مزید برعلت شده و بار سنگین تحمل این مشکلات را دشوارتر کرده است.
فعالان بخش‌های تولیدی و صنعتی کشور بر این باورند که به‌دلیل نبود تقاضا، محصولات تولیدکنندگان به فروش نمی‌رسد و همین موضوع باعث شده که پرداخت مالیات نیز بر نگرانی آنها بیفزاید، ضمن اینکه در این بین شرکت‌هایی هم هستند که به دلیل شرایط نامناسب مالی، از پرداخت مالیات خودداری کرده‌اند، بنابراین مشمول پرداخت جریمه‌های سنگینی شده‌اند که این امر مشکلات‌شان را صدچندان کرده و بر پرداخت تعهدات این بخش افزوده است.
به هرحال این شرایط تا جایی پیش رفت که چندی پیش رییس سازمان امور مالیاتی کشور در راستای برنامه‌های دولت برای تقویت تولید، تاکید کرد که به استان‌ها اختیار داده شده در صورتی که واحدهای تولیدی اصل بدهی مالیاتی خود را تا پایان شهریور پرداخت کنند تمام جرایم آنها بخشیده شود. به گفته تقوی‌نژاد همچنین افراد می‌توانند برای تقسیط مالیات خود به طور پلکانی اقدام کنند و واحدهایی که فعال نیستند یا با کمتر از ظرفیت خود به تولید مبادرت دارند در ابتدا مبالغ اندک و پس از آن میزان بیشتری را در قالب اقساط پرداخت کنند.
این سیاست در حالی برای بخش مولد اقتصاد اتخاذ شده که به گفته کارشناسان، در نظر گرفتن بخشودگی برای جرایم مالیاتی یا تخفیف مالیاتی در میان‌مدت و بلندمدت برای تولیدکنندگان می‌تواند نگاه توسعه‌ای را در اقتصاد و تولید گسترش دهد و باعث رونق و تحرک واحدهای صنعتی نیز شود. کارشناسان معتقدند این امر منوط به این است که این سیاست به درستی و واقعی اعمال شود.
امتیازات ویژه به تولید
صادق الحسینی، یکی از کارشناسان اقتصادی دراین‌باره در گفت‌وگو با صمت با بیان اینکه دریافت مالیات، به‌عنوان یکی از راه‌های درآمدی دولت، روشی است که می‌تواند جایگزین درآمدهای نفتی شود و برای اقتصاد بسیار مفید است افزود: با توجه به اهمیت این موضوع، دولت در این مدت تلاش کرده تا بخشی از درآمدهایش را از طریق مالیات‌ستانی تامین کند که رشد ۱۳۰درصدی درآمدهای مالیاتی در این مدت، دستیابی به این هدف را نشان می‌دهد. اما موضوعی که در این بین وجود دارد این است که دریافت مالیات در شرایط رکودی، فشار بیشتر به فعالان واقعی اقتصادی است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر، دولت باید در جهت سیاست خروج اقتصاد از رکود، دریافت مالیات از بخش‌های تولیدی و صنعتی را به‌عنوان مانع ببیند و در راستای تسهیل این بخش اقدامات لازم را به شکل واقعی انجام دهد افزود: تسهیل بازپرداخت بدهی‌های مالیاتی، بخشش جرایم و تقسیط بدهی‌ها از اقداماتی است که باید انجام شود و خوشبختانه همانطور که رییس سازمان امور مالیاتی تاکید کرده است، اقداماتی دراین زمینه در حال انجام است.
به گفته او، باید شرایط صاحبان صنایع و تولیدکنندگان، به گونه‌ای باشد که هزینه کمتری برای فعالیت‌شان پرداخت کنند تا از شرایط رکودی خارج شوند. به‌طور حتم مالیات‌ستانی، باعث افزایش درآمدهای دولت می‌شود اما باید توجه داشت که در سوی دیگر قضیه این موضوع می‌تواند بخش تولید و صنعت را به‌عنوان موتور محرک اقتصاد دچار مشکلات بزرگی کند و به رکود حاکم در این بخش دامن بزند.
این کارشناس اقتصادی با تاکید براینکه ما چاره‌ای جز تسهیل فعالیت بخش تولید و صنعت در کشور نداریم گفت: دولت باید شرایطی را ایجاد کند که امتیازها و سیاست‌های تشویقی برای صنایع برتر، صنایعی که امکان ارزش‌آفرینی بیشتری دارند و می‌توانند شاخص رشد را دراین بخش بالا ببرند، اعمال شود تا از این بخش حمایت بیشتری انجام گیرد.
اعمال نرخ بهینه مالیاتی
بیژن صفوی از دیگر کارشناسان اقتصادی نیز دراین باره در گفت‌وگو با صمت، با تاکید براین که موضوع دریافت مالیات، به‌عنوان یک ابزار مالی برای دولت حائز اهمیت است و دولت در تلاش است با دریافت مالیات، توسعه صادرات غیرنفتی و توسعه تجارت، شرایطی را ایجاد کند که اتکا به درآمدهای نفتی را در کشور به حداقل برساند گفت: اما در تعامل با دنیا و برای توسعه بخش اقتصاد و تجارت کشور، مهم‌تر از دریافت مالیات، اعمال مشوق‌هایی است که فعالان این بخش بتوانند در زمینه توسعه اقتصاد، فعالیت بهتر و مناسب‌تری داشته باشند که یکی از این مشوق‌ها، مشوق‌های مالیاتی است.
او با بیان اینکه دریافت مالیات همچون تیغ دولبه در اقتصاد است گفت: اگر بخواهیم از منظر فعالان اقتصادی به موضوع نگاه کنیم، اعمال مشوق و تخفیف مالیاتی می‌تواند گامی در جهت رونق بخش اقتصاد باشد و شرایطی را ایجاد کند که این بخش از رکود خارج شود. اما اگر بخواهیم از منظر کلان اقتصاد نگاه کنیم، دریافت مالیات می‌تواند اتکا به درآمد نفتی را کاهش دهد و مالیات در اقتصاد نقش اول را بازی کند که این موضوع تاثیر زیادی در رونق و توسعه اقتصادی کشور خواهد داشت، تجربه‌ای که سایر کشورها به آن دست یافته‌اند.
او تصریح کرد: در شرایط متناقضی که وجود دارد، راهی که می‌تواند به نفع هر دو بخش باشد، این است که دولت پایه‌های مالیاتی خود را گسترش دهد و شرایطی را ایجاد کند که همه بخش‌ها اقدام به پرداخت مالیات کنند. اما در حوزه تولید و صنعت و بخش‌هایی که ایجاد ارزش‌افزوده بالا می‌کنند، نرخ بهینه‌ای را برای‌شان در نظر بگیرد که فعالان این بخش در شرایط رکودی حاکم، از پرداخت آن عاجز نباشند.
اگر بخش‌هایی که از اهمیت بالایی برخوردارند، نقش ارزش‌آفرینی ایفا می‌کنند و باعث اشتغال در کشور می‌شوند؛ از کمترین نرخ مالیاتی بهره‌مند شوند و در سوی دیگر قضیه، فعالیت‌هایی که اهمیت کمتری دارند، جزو مشاغل کاذب به شمار می‌روند و بازدهی مناسبی برای اقتصاد ندارند؛ مشمول نرخ‌های سنگین مالیاتی شوند، به‌طور حتم هم باعث عدالت مالیاتی می‌شود و هم شرایط را برای افزایش درآمدهای مالیاتی و از سوی دیگر، حمایت از بخش تولید و صنعت کشور فراهم خواهد کرد. صفوی براین باور است که تمام این اقدامات در نهایت باعث می‌شود بخش مولد واقعی رشد کند و اقتصاد از رونق و اشتغال کافی برخوردار شود.