مرکز کشور با داشتن ۲ هزار و ۵۲۴ واحد تولیدی نساجی و ایجاد ۶۲ هزار و ۸۰۰ فرصت شغلی بیشترین زمینه ایجاد واحد و اشتغال در زمینه منسوجات را به خود اختصاص داده است.
واحدهایی که هم‌اکنون باکمبود نقدینگی و سرمایه در گردش، کمبود مواد اولیه ورود بی‌رویه محصولات مشابه از راه‌های قانونی و قاچاق، فرسودگی ماشین‌آلات و تجهیزات و نبود فناوری نو دست و پنجه نرم می‌کنند که اگر این مشکلات از سر راه آنها برداشته شود، به حتم علاوه بر افزایش تولید و اشتغال، می‌توانند در تولید ناخالص ملی نقش مهم‌تری را برعهده گیرند.
بلای جان واحدهای نساجی
۱۱۵ واحد صنعتی فارس توانسته‌اند از سازمان صنعت، معدن و تجارت این استان پروانه بهره‌برداری دریافت کنند این درحالی است که روندهای مختلف احداث و نصب ماشین‌آلات و تجهیزات را پشت‌سر گذاشته‌اند.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت فارس در گفت‌وگو با صمت با بیان اینکه از این تعداد واحد ۵۰ درصد فعال بوده و بقیه تعطیل یا نیمه‌فعال هستند، اظهار کرد: براساس پروانه بهره‌برداری در این واحدها سرمایه‌گذاری ۶۹۹ هزار و ۳۷۷ میلیون ریالی انجام شده تا با تولید انواع محصول برای ۳ هزار و ۵۰۰ نفر به طور مستقیم و بیش از ۱۰ هزار نفر به صورت غیرمستقیم اشتغال ایجاد شود.
وجود مشکلات را نباید جدا از هر صنعت دانست. به همین منظور علی همتی درباره وضعیت واحدهای نساجی فارس گفت: این واحدهای تولید منسوجات مشکلاتی مانند واردات بی‌رویه کالاهای خارجی، ناتوانی رقابت با تولیدکنندگان خارجی و کاهش سرمایه در گردش دارند که باعث تعطیل یا نیمه‌فعال شدن برخی از آنها در استان شده است. این موضوع باعث شده واحدهای فعال در این زمینه توانایی تولید با ظرفیت کامل برای تامین نیازهای داخلی و نیز صادرات کالا به بازارهای خارجی را نداشته باشند.
درنظر گرفتن مشوق‌ها برای توسعه صادرات
فعالیت بیش از ۲۰۰ واحد صنعتی نساجی خرد و کلان در زمینه تولید انواع منسوجات در قم سبب شده برای ۲ هزار و ۳۰۰ نفر به صورت مستقیم و بیش از هزاران نفر به صورت غیرمستقیم فرصت شغلی ایجاد شود.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت قم در گفت‌وگو با صمت ضمن بیان این مطلب اظهار کرد: این واحدها در زمینه تولید انواع نخ‌های ریسندگی، پتو، پوشاک، کالای خواب، پارچه گردبافت، پارچه فاستونی، انواع حصیر، انواع گونی‌های پلی‌پیلن، و... فعالیت داشته و کالای خود را به بازارهای داخلی و خارجی عرضه کرده‌اند.
بهره‌گیری اندک صنعت نساجی قم از فناوری نانو موجب شده بیشتر واحدهای تولیدی نساجی استان به شکل روزمره در حال تولید باشند و در خط تولید آنها فناوری ویژه‌ای به‌کار گرفته نشود. احمد ذاکری با اشاره به این موضوع افزود: فناوری مورد استفاده در خط تولید این واحدها روزآمد است ولی پیشرفته و در حد فناوری نانو نیست.
قاچاق پارچه و انواع تولیدات نساجی مهم‌ترین مشکلی است که واحدهای صنعت نساجی با آن روبه‌رو هستند. ذاکری با تایید این مطلب ابراز کرد: زیاد بودن قیمت تمام‌شده محصولات تولیدی، بالا بودن هزینه‌های بیمه، مالیات، حامل‌های انرژی، اختصاص نیافتن تسهیلات بانکی با سود پایین و همچنین کمبود و نبود سرمایه در گردش و نقدینگی از دیگر مشکلاتی است که واحدهای تولیدی نساجی استان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
همکاری نکردن بانک‌ها برای تامین نقدینگی و سرمایه در گردش مورد نیاز واحدهای نساجی قم از جمله گلایه‌های رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت قم بود. وی در این باره گفت: این امر باعث شده واحدهای نساجی استان با مشکلات زیادی از جمله ناتوانی در تامین مواد اولیه، استفاده از فناوری‌های روز در خط تولید، ناتوانی در خرید ماشین‌آلات جدید و... روبه‌رو شوند.
صادرات‌محوری محصولات امری مهم برای هر واحد تولیدی است. ذاکری با اشاره به اینکه ۱۰ درصد واحدهای تولیدی صنایع نساجی استان کالای صادرات‌محور تولید می‌کنند، ابراز کرد: هم‌اکنون واحدهای نساجی که کالای صادرات‌محور تولید می‌کنند به دلیل بازاریابی نادرست در کشورهای هدف، شناسایی نکردن کشورهای هدف بیشتر، نبود ارتباط میان بازرگانان استان با هیات‌های تجاری خارجی، نبود نشان واحد در زمینه کالای تولیدی و... از کمترین میزان توانمندی موجود در خط تولید خود استفاده می‌کنند و همین امر باعث شده جز کشورهای افغانستان و عراق، منسوجات تولیدی استان بازارهای هدف دیگری را دربر نگیرد که شاید این امر در طولانی‌مدت مشکلات زیادی را برای صنایع نساجی در پساتحریم ایجاد کند.
البته در صورتی که برخی مشوق‌های صادراتی و مالیاتی که در سال‌های گذشته برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان درنظر گرفته شده بود بار دیگر لحاظ شود، به حتم میزان صادرات انواع تولیدات صنایع استان را بیش از پیش افزایش خواهد داد.
رودررویی صنعت و محیط‌زیست برای ارائه خدمات
براساس مجوزهای سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان ۲ هزار و ۱۲۹ واحد نساجی در این استان مشغول به فعالیت هستند که توانسته‌اند با تولید محصولات مختلف برای ۵۲ هزار و ۷۶۵ نفر به صورت مستقیم و هزاران نفر دیگر به صورت غیرمستقیم فرصت شغلی ایجاد کنند.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان در گفت‌وگو با صمت ضمن بیان این مطلب، اظهار کرد: نساجی ازجمله صنایعی است که با وجود سوددهی فراوان آن با مشکلات بسیاری دست وپنجه نرم می‌کند.
مشکلاتی مانند واردات بی‌رویه نخ، پارچه و الیاف، وجود سیاست‌های نادرست در واردات مواد اولیه در قبال فروش نفت از کشورهایی چون چین، هندوستان و... به وسیله برخی از دستگاه‌های دولتی، وجود مشکلات بسیار مربوط به کمبود نقدینگی و نبود سرمایه در گردش کافی، بالا بودن نرخ بهره تسهیلات سرمایه در گردش فعلی بدون توجیح اقتصادی با شرایط موجود و رکود در بازار فروش باعث شده چرخ این صنعت به کندی بچرخد.
اسرافیل احمدیه با اشاره به اینکه تولید انواع منسوجات در صنعت نساجی از ارزش افزوده بالایی برخوردار است، افزود: مشکلات برخی از واحدهای شاخص نساجی با اداره کل حفاظت محیط‌زیست اصفهان به دلیل استقرار در داخل شعاع ۵۰ کیلومتری باعث شده ارائه برخی از خدمات در زمینه اصلاح یا صدور مجوز و... غیرممکن شود و در عمل حمایت از واحدهای نام‌برده از سازمان صنعت، معدن و تجارت استان گرفته شده است.
اجرا نشدن بسته‌های حمایتی از بخش‌های تولیدی مطابق با قانون هدفمندسازی یارانه‌ها برای کاهش تبعات اجرای طرح و به‌منظور بازسازی و نوسازی صنایع باعث شده واحدهای نساجی متحمل هزینه‌های سنگین، عوارض و قوانین دست و پا گیر مانند مالیات ارزش‌افزوده و جرایم تاخیر شوند.
احمدیه در این باره تصریح کرد: بالا بودن هزینه‌ها و قیمت تمام‌شده محصولات نساجی و نامتعادل بودن هزینه کارخانه‌ها با قیمت‌های تولید و فروش آنها و در نتیجه نبود رقابت‌پذیری از دیگر مشکلاتی است که گریبانگیر واحدهای نساجی استان شده است.
نبود تمهیدات و راهکارهای مناسب برای بازسازی و نوسازی صنایع نساجی و اولویت‌گذاری نامناسب در شرایط استفاده از تسهیلات صندوق توسعه ملی (از جمله سرمایه‌گذاری در گرایش‌های مختلف صنایع نساجی) و مشکلات گشایش اعتبار اسنادی و بیمه‌ای برای خرید تجهیزات و ماشین‌آلات و تبادلات مالی با شرکت‌های خارجی، بالا بودن سهم بیمه کارفرما در شرایط کنونی در مقایسه با سایر کشورها، اختصاص نیافتن اعتبارات لحاظ شده در قانون هدفمندی یارانه‌ها در بخش تولید، واردات بی‌رویه کالاهای نساجی با ارز مبادله‌ای و تعرفه گمرکی اندک به وسیله بازرگانان، کمبود نشان‌های معتبر برای حضور در بازارهای بین‌المللی و... از دیگر معضلاتی است که گریبانگیر صنعت نساجی استان شده است.
وی رفع مشکلات مربوط به شعاع ۵۰ کیلومتری اصفهان از جمله راهکارهای پیشنهادی برای بر طرف شدن مشکلات موجود در واحدهای نساجی استان است که این مقام مسئول در سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان به آن اشاره کرد و گفت: تامین نقدینگی و سرمایه در گردش واحدها با شرایط مناسب و توجیه‌پذیر، جلوگیری از افزایش قیمت حامل‌های انرژی با برنامه‌ریزی‌های صحیح و اصولی دولت، حمایت از تولید صادرات‌محور و تسهیل صادرات با حمایت دولت، اعطای جوایز صادراتی مناسب، تشویق واحدها به حفظ اشتغال، تدوین دستورالعمل بازسازی و نوسازی ویژه صنایع، تکمیل فرآیند دریافت مالیات ارزش‌افزوده از عرضه‌کننده نهایی محصول (صنوف) و کاهش سهم بیمه کارفرمایان از جمله راهکارهایی است که می‌تواند روند صنعت نساجی را با پیشرفت همراه کند.
افزایش ارزش‌افزوده با استفاده از واحد «تحقیق و توسعه»
انقلاب صنعتی بعد از رنسانس از صنعت نساجی با تبدیل ماشین‌آلات از حالت دستی به نیمه‌خودکار در انگلستان آغاز شد. نساجی یکی از صنایع مادر و پایه به شمار می‌رود که اشتغال مناسب و ارزش‌افزوده بالایی را دربر می‌گیرد. معاون صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان در گفت‌وگو با صمت با بیان این مطلب افزود: هم‌اکنون ۸۰ واحد تولیدی در زمینه صنایع نساجی در شهرستان‌های زنجان و ابهر مشغول به فعالیت هستند که در مجموع با تولید انواع کیف و کفش، پوشاک و فرآوری چرم توانسته‌اند به صورت مستقیم برای ۵ هزار نفر فرصت شغلی ایجاد کنند.
بهره‌مندی واحدهای تولیدی از ماشین‌آلات، تجهیزات و فناوری روز در خط تولید می‌تواند سبب افزایش یا کاهش هزینه‌های تولید شود.
علی کلانتری با بیان این مطلب، ابراز کرد: ماشین‌آلات و تجهیزات مورد استفاده در خط تولید صنعت نساجی زنجان به نسبت سایر استان‌ها در وضعیت بهتری قرار دارد. اما به حتم به این دلیل نیست که این تجهیزات در آینده‌ای نه‌چندان دور نیازمند تعویض نخواهند بود چراکه فرسودگی ماشین‌آلات در فرآیند تولید امری اجتناب‌ناپذیر است.
بهره‌مندی واحدهای تولیدی از فناوری و واحدهای تحقیق و توسعه (آرانددی) از جمله فرآیندهایی است که می‌تواند ارزش‌افزوده را با سرعت بیشتر ایجاد کند و علاوه بر تولید محصول با کیفیت، رقابت‌پذیری آن در بازارهای هدف را به دنبال داشته باشد.
کلانتری با بیان این موضوع گفت: براساس طبقه‌بندی دولت گذشته در زمینه صنعت نساجی کل کشور، زنجان بعد از اصفهان دومین استان از نظر استفاده از فناوری‌های جدید در این صنعت برگزیده شد. این درحالی است که متاسفانه هم‌اکنون واحدهای تولیدی صنایع نساجی استان در استفاده از واحدهای تحقیق و توسعه، روند رو به رشدی ندارند که باید با برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های کاری آنها را به این سمت حرکت داد. البته این امر به این معنی نیست که محصولات دانش‌بنیان در استان تولید نمی‌شود چراکه پوشاک نانو هم‌اکنون تولید و به بازار عرضه می‌شود اما می‌توان گفت، کافی نیست.
مشکلات، همواره چوب لای چرخ تولید بوده و هست و صنعت نساجی نیز با این مشکلات دست و پنجه نرم می‌کند.
معاون صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان با بیان اینکه در این استان سالانه حدود ۲۰ هزار تن انواع نخ تولید و عرضه می‌شود، اظهار کرد: تولید سالانه ۳۵ میلیون مترمربع انواع پارچه و امکان رنگرزی بیش از ۳۵ میلیون مترمربع پارچه در واحدهای نساجی از توانمندی‌هایی است که صنعت نساجی زنجان از آن بهره می‌برد. اما با وجود این متاسفانه تاکنون پوشاک به روش صنعتی تولید نشده و همین امر باعث شده نشانی که ویژه استان باشد تاکنون طراحی و تولید نشود که باید با ایجاد کارگروه تخصصی با صاحبان این صنعت و مسئولان امر برای آن چاره‌اندیشی کرد.
سرمایه‌گذاری در واحدهای صنعتی به شکل‌های مختلف می‌تواند به خط تولید آنها سرعت بیشتری دهد. کلانتری با تاکید بر این موضوع گفت: برای تحقق این مهم حمایت‌های لازم با پرداخت تسهیلات بانکی و کم کردن بروکراسی‌های اداری برای واحدهای تولیدی صنایع نساجی درنظر گرفته شده که در اولویت کاری سازمان صنعت، معدن و تجارت استان است.
به همین منظور برای تحقق این امر، طرح تولید پوشاک صنعتی در امسال به بهره‌برداری می‌رسد که جزو نخستین واحدهایی خواهد بود که به شکل صنعتی محصول را تولید می‌کنند. البته در این میان کمبود مواد اولیه (پنبه)، از جمله مشکلاتی بوده که واحدهای تولیدی نساجی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. براساس آخرین آمار وزارت جهاد کشاورزی، قرار است پنبه‌های تراریخته تولید شود و هم‌اکنون در حال گذر از دوران تولید آزمایشی است که در صورت موفقیت طرح و تولید انبوه، مشکل کمبود مواد اولیه مورد نیاز واحدهای نساجی را برطرف خواهد کرد. البته واردات پنبه به شکل‌های مختلف را می‌توان از دیگر مشکلات موجود در صنعت نساجی در زمینه تامین مواد اولیه عنوان کرد.