نساجی قائمشهر با داشتن صدها نمایندگی در شهرهای مختلف کشور و ده‌ها نمایندگی در کشورهای همجوار متأسفانه امروزه رونق سابق را ندارد.
به گزارش بلاغ، بافتن و دوختن تن‌پوش از جمله نيازهای نخستين بشر بوده است زیرا انسان‌ها همواره در دوران‌های مختلف به پوشاک خود اهمیت داده و با به‌کارگیری قدرت ابتکار و خلاقیت سعی در ایجاد نوآوری در این زمینه داشتند.
صنایع تولید منسوجات و پوشاک از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند، به‌طوری‌که می‌توان اذعان کرد مسیر صنعتی شدن کشورهای پیشرفته از رشد و توسعه صنایع نساجی آنها نشأت گرفته و در واقع تولید منسوجات مختلف راه را برای صنعتی شدن آنها هموار کرده است.
توسعه و بهبود این صنعت داخلی از طریق ایجاد درآمد به واسطه صادرات، می‌تواند روشی برای حذف وابستگی کشور به منابع درآمدهای نفتی باشد. چنانچه هند، ترکیه و چین در این زمینه موفق عمل کردند.
مجموعه کارخانه‌های نساجی مازندران در سال 1309 در زمینی به مساحت 6.6 هکتار در قائمشهر ایجاد شد و تا سال 1356 روند تاسیس ادامه داشته است.
وجود این صنعت باعث شد تا شهرستان قائمشهر در کشور به یک شهر کارگری معروف شود. سه کارخانه نساجی شامل نساجی شماره يک با نام تجاری نساجی قائمشهر به‌صورت مجزا و نساجی شماره دو با نام تجاری نساجی مازندران و نساجی شماره سه با نام تجاری نساجی تلار به‌صورت یک‌جا تنها کارخانه‌های صنعت نساجی این شهر هستند که در بخش ریسندگی، بافندگی و رنگریزی فعالیت دارند. کارخانه نساجی قائمشهر سهم قابل توجهی در خودکفایی صنعت نساجی ایران در دهه‌‌های گذشته داشت.
در این گزارش سعی داریم به بررسی دلایل رکود صنعت نساجی مازندران و عوامل موثر در احیای این صنعت بپردازیم.
دکتر رامبد فرشیدفر مدرس دانشگاه و عضو کمیته متناظر صنعت نساجی طی گفت‌وگویی با بیان اینکه بسیاری از چالش‌ها و مشکلات اقتصادی پیش‌روی همه صنایع و تولیدات کشورمان است، به‌طور خاص به چالش‌ها و مشکلات صنعت نساجی مازندران پرداخت و اظهار کرد: صنعت نساجی قائمشهر با قدمتی قریب به 90 سال، در سال‌های دور بزرگترین کارخانه نساجی خاورمیانه بود و نه‌تنها اهالی شهر بلکه از شهرها و استان‌های همجوار نیز در این کارخانه مشغول به‌کار بودند.
وی افزود: نساجی قائمشهر با داشتن صدها نمایندگی در شهرهای مختلف کشور و ده‌ها نمایندگی در کشورهای همجوار متأسفانه امروزه رونق سابق را ندارد.
بررسی دلایل رکود صنعت نساجی مازندران
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه صنعت نساجی به‌عنوان یکی از سرمایه‌های بزرگ و بالقوه کشور همواره با کم‌توجهی و بی‌مهری مواجه بوده و سهم خود را آن‌طور که باید در اقتصاد کشور نیافته است، خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاری اندک و مدیریت نامناسب موجب کندی پیشرفت این صنعت شده است، علاوه بر این به سبب تحریم‌های اعمال شده به کشور در سال‌های اخیر، خلا بزرگی در جذب سرمایه در این حوزه به‌وجود آمد که نه تنها موجب محروم ماندن کشور از دستیابی به پیشرفت‌های تکنولوژیکی دنیا و ورود تجهیزات نوین شد بلکه به سبب افت درآمدها، توقف بسیاری از طرح‌های توسعه‌ای این صنعت را درپی داشت، همچنین عدم پایداری و ثبات قوانین نیز سبب شد که سرمایه‌گذاران داخلی نتوانند این خلا را پر کنند.
به گفته این مقام آگاه، متاسفانه به‌دلیل عدم نظارت مناسب در بحث واگذاری‌ها و منع کمک مالی برای بازسازی کارخانه‌هایی که در فهرست فروش سازمان خصوصی‌سازی قرار دارند، برخی صنایع واگذار شده یا در حال واگذاری روزهای سختی را سپری می‌کنند که موجب تضعیف این صنعت شده است.
فرشیدفر با بیان اینکه بنا به اظهارات رییس سازمان خصوصی‌سازی از 100 درصد بنگاه‌هایی که باید واگذار شود، صرفا 8 درصد به بخش خصوصی واقعی واگذار شده است، گفت: اصل 44 قانون اساسی که قرار بود عامل تحول صنایع شود، با اعمال تصمیمات سلیقه‌ای و نادرست به عاملی برای تضعیف صنایع تبدیل شد.
وی ادامه داد: متاسفانه صنایع نساجی قائمشهر نیز از این قاعده مستثنی نبودند و به‌دلیل واگذاری غیراصولی و سلیقه‌ای کارخانجات نساجی قائمشهر که در سال‌های نه چندان دور حدودا 4 هزار کارگر را پوشش میداد، هم‌اکنون به صدها نفر تقلیل یافت و از گردونه رقابت صنایع خارج شد.
لزوم کنترل واردات و قاچاق برای ادامه حیات صنعت
به گفته این عضو انجمن مدیریت استراژیک، واردات بی‌رویه تولیدات نامرغوب و ارزان چینی در بازار نساجی از جمله مشکلاتی است که تمامی صنایع کوچک و بزرگ ایران با آن مواجه هستند.
این مدرس دانشگاه و پژوهشگر در بخش دیگری از سخنانش بیان کرد: واردات و قاچاق تنها دلیل تعطیلی کارخانجات نساجی نیستند، هزینه‌های اداره کارخانجات به مرور زمان افزایش یافت و مدیران قادر به بهسازی و بکارگیری تکنولوژی جدید نبودند و به تدریج کیفیت محصولات کاهش یافته و کالاهای تولیدی توان رقابت با محصولات خارجی را نداشتند، در نتیجه سرمایه‌گذاری در این صنعت به‌طور چشم‌گیری کاهش یافت و ادامه این روند به افزایش فاصله صنعت نساجی ایران با دنیا انجامید.
رییس اسبق شورای اسلامی کار با بیان اینکه برای احیای صنایع نساجی در مازندران دولت باید اقدامات نوینی را تدارک ببیند، افزود: استفاده از نیروی متخصص و با تجربه همراه با دانش روز رشته نساجی می‌تواند گامی بلند و موثر در بهبود این صنعت در کشور بردارد، به عبارت دیگر تحقیق و توسعه همان ارتباط دانشگاه و صنعت بوده و در عین حال که این دو نهاد استقلال خود را حفظ می‌کنند، ابزارهای لازم را به همراه نیازهای جدید برای پیشرفت‌های بعدی فراهم می‌کنند.
احیای نساجی مازندران نیازمند اجرای برنامه های منسجم
فرشیدفر در پایان با تاکید بر پتانسیل بالای صنعت نساجی مازندران در رفع نیازهای داخلی کشور، خاطرنشان کرد: برای احیای نساجی مازندران نیازمند اجرای برنامه‌های منسجم و جامعی جهت بهره‌برداری از ظرفیت‌های موجود هستیم، به‌کارگیری مدیریت نوین علمی، تامین نقدینگی و سرمایه در گردش، تجهیز کارخانجات به ماشین‌آلات و تکنولوژی پیشرفته، نظارت بر واردات و جلوگیری از قاچاق بی‌رویه و حمایت از تولیدات داخلی البته با افزایش کیفیت تولیدات، به‌کارگیری نیروی‌های توانمند، متخصص و آموزش‌دیده در پیشبرد اهداف این صنعت مورد توجه قرار گیرد.
بر اساس این گزارش، جهت شکوفایی این صنعت و همگامی با دنیا، نیازمند اعمال مدیریت استراتژیک در صنعت نساجی، عارضه‌یابی و مشخص کردن نقاط ضعف و تهدید و در نهایت تبدیل آن به نقاط قوت و ایجاد فرصت است.
به‌کارگیری مباحث مختلف هم‌چون مدیریت استراتژیک منابع انسانی، مدیریت استراتژیک بازاریابی، مدیریت استراتژیک تکنولوژی، مدیریت استراتژیک منابع مالی، مدیریت استراتژیک فن‌آوری اطلاعات و تکامل آن با استراتژی تحقیق و توسعه باعث ایجاد تغییرات چشمگیر در این صنعت می‌شود تا بتوانیم چرخه‌های فعالیت اقتصادی در صنعت نساجی را تکمیل کنیم.