پنبه تراریخته مقاوم به آفات پروانه ای به پنبه هایی اطلاق می شود که با استفاده از روش های نوین مهندسی ژنتیک یک ژن به نام cry1A یا cry1C به آن منتقل شده است. این ژن ها قادر به تولید پروتئینی هستند به همین نام که قادرند حشرات آفت را قبل از ایراد هر نوع خسارتی از بین ببرند.
در حال حاضر زراعت و تولید پنبه از آفت مهمی به نام کرم غوزه پنبه رنج می برد. برای کنترل این آفت در ایران بین 4 تا 9 بار (گاهی تا 14 بار ) سمپاشی صورت می گیرد که نه تنها هزینه گزافی بر کشاورز و اقتصاد ملی تحمیل می کند بلکه موجب آلودگی محیط زیست، مرگ و میر حیوانات غیر هدف و مسمومیت و حتی مرگ و میر انسان نیز می شود.
در سال های قبل، پنبه «طلای سفید» نامیده می شد. زیرا با حدود 350 هزار هکتار سطح زیرکشت، ایران قادر به صادرات پنبه بوده و سهم مهمی در تأمین ارز کشور داشت. در سال های اول دهه 1350 آفتی به نام کرم سرخ پنبه در استان های سیستان و بلوچستان طغیان کرد.
رژیم وقت به جای تلاش برای کنترل این آفت خطرناک در سال 1353 مقررات منع کشت پنبه در این استان ها را عمال کرد. در نتیجه عامل اصلی رونق اقتصادی منطقه یعنی کشت پنبه وکارخانه پنبه پاک کنی موجود در ایرانشهر از گردونه اقتصادی خارج شد و کشاورزان و کارگران بیکار شده و برای ارتزاق خود و خانواده خود ناگزیر از روی آوردن به تجارت غیر قانونی و سایر روش های غیرمولد شدند.
در نتیجه سطح زیر کشت پنبه در سال های اخیر به زیر 90 هزار هکتار کاهش پیدا کرده و موجب شده است تا :
1). ایران مجبور باشد سالیانه 60 هزار تن پنبه وارد کند که اخیراً نوع تراریخته آن را از پاکستان وارد می کند.
2). مصرف سموم شیمیایی در اراضی کشت پنبه افزایش چشمگیری داشته باشد.
3). میانگین عملکرد کشور به زحمت به دو تن در هکتار برسد.
4). منطقه مکران همچنان دچار بحران تولید و اشتغال باشد.
با این توضیح و در صورت تولید پنبه تراریخته در ایران که کاملاً آماده ارائه به بازار بوده و در حال حاضر در سطح محدود آزمایش مزرعه ای (حدود 10 هکتار ) تولید می شود نتایج زیر متصور است:
1). چون این نوع پنبه نسبت به کرم سرخ پنبه و کرم غوزه پنبه مقاوم است هم می تواند در منطقه مکران کشت شود و هم در سایر جاهای کشور.
2). توسعه کشت پنبه در منطقه مکران موجب ایجاد شغل هم برای کارخانه پنبه پاک کنی و روغن کشی و تولید کنجاله برای دام خواهد شد و هم بازار کار برای کشاورزان ایجاد می کند.
3). عملکرد پنبه تراریخته ای در حال حاضر درخواست تولید آن در ایران وجود دارد بیش از 4 تن در هکتار (حداقل دو برابر پنبه های غیر تراریخته متداول) است.
4). مصرف سم حشره کش به سمت صفر سیر خواهد کرد.
5).بخشی از واردات روغن نباتی و کنجاله دام کاهش خواهد یافت و پنبه می تواند محیط زیست سالم تری به ارمغان آورد و در مدت 3 سال به خود کفایی قطعی رسیده و پس از آن حتی صادر شود.
6). توسعه سطح زیر کشت پنبه موجب قرار گرفتن آن در تناوب با گندم شده موجب کاهش آفات و بیماری های گندم و افزایش تولید گندم نیز می شود.
در حال حاضر بیش از 68 در صد کل مساحت زیر کشت پنبه جهان اختصاص به کشت همین نوع پنبه تراریخته دارد. کشور هندوستان با 13 میلیون هکتار سطح زیر کشت پنبه تراریخته و پاکستان با 2/9میلیون هکتار پنبه تراریخته در جوار ایران تقریباً تمام مساحت زیر کشت پنبه خود را به کشت پنبه
تراریخته اختصاص داده و از فواید زیست محیطی و اقتصادی آن بهره می برند.
گفتنی است؛ اخیراً سازمان حفظ نباتات مجوز واردات پنبه از پاکستان را صادر کرده است تماماً تراریخته است.