علیرضا حائری- کارشناس صنعت
صنعت نساجی ، دارای طیف گسترده ای از صنایع مختلف و زیر شاخه‌های متعدد میباشد . از صنایع الیاف سازی گرفته تا انواع ریسندگی‌ها ، بافندگی‌ها، کفپوش‌ها، پتو ، فرش ماشینی ، منسوجات خانگی ، کالای خواب ، منسوجات صنعتی ، پوشاک و ... که بعضا تا چهل رشته صنعتی تفکیک و تعریف شده است.
در بخش بافندگی نیز با تنوع بسیار زیادی روبرو می‌باشیم ، از بافت انواع پارچه های سبک از قبیل چیت ، چلوار ، تترون و پیراهنی و لباس زیر تا انواع پارچه های سنگین و نیمه سنگین از قبیل فاستونی ، کت و شلواری ،پالتویی ، رو مبلی ، مخمل ، پرده ای ، جین و حوله.
صنعت حوله بافی که تنها یکی از زیرشاخه های صنعت عظیم و کهن نساجی میباشد ، دارای بازار بسیار گسترده ای در جهان بوده وگردش مالی بالایی را به خود اختصاص داده است.
محصولات متنوع صنایع حوله بافی دارای مصرف گسترده ای در جهان بوده و میتواند در صورت توسعه مناسب آن در کشور ، علاوه بر تامین نیاز های داخلی ، به عنوان یک محصول مهم صادراتی نیز در نظر گرفته شود و در سبد صادرات غیر نفتی گنجانیده شود. مراسم سالیانه معنوی حج ، یکی از این بازارهای دائمی سالیانه در جهان میباشد. همچنین مصارف مرتبط با هتلها و صنعت گردشگری در اقصی نقاط جهان.
سرانه مصرف این کالا در بین کشورهای توسعه یافته تا چهار کیلو گرم در سال تخمین زده میشود و در کشور ما در حدود یک کیلو گرم براورد میگردد.سرانه مصرف یک کیلوگرم در سال ، یعنی در حدود 75 میلیون کیلو گرم و یا 75 هزار تن مصرف سالیانه حوله در کشور.
برای تولید این حجم از این محصول در داخل کشور و با فرض اینکه تمام نیاز بازار داخل از محصولات داخلی تامین گردد ، به حدود 80 هزار تن نخ صد در صد پنبه ای مرغوب نیاز می باشد و برای تولید این حجم از نخ مورد نیاز صنایع حوله بافی به حداقل یکصد هزار تن پنبه مرغوب در سال نیاز می باشد.
80 هزار تن نخ پنبه ای معادل 30 درصد ظرفیت فعلی تولید صنایع ریسندگی پنبه ای در کشور میباشد و همچنین یکصد هزار تن الیاف پنبه در سال معادل دو نیم برابر تولید فعلی پنبه محلوج کشور میباشد با این فرض که پنبه تولید داخل کیفیت لازم برای تولید نخ مرغوب مورد نیاز صنایع حوله بافی را دارا باشد.
همانگونه که مشاهده میکنید ، در صورت توسعه رشته حوله بافی در کشور ، مجموع تولید سالیانه پنبه در داخل کشور فقط میتواند تا 40 درصد از نیاز این صنایع را تامین نماید ، این در حالی است که سایر زیرشاخه های صنعت نساجی نیز به مقادیر متنابهی از الیاف پنبه به عنوان مواد اولیه نیازمند می باشند.
بدیهی است که شرط توسعه هر رشته ای از صنعت در کشور ، تامین مواد اولیه مورد نیاز آن صنعت میباشد وتامین الیاف پنبه به عنوان ماده اولیه مورد نیاز صنایع نساجی از اولویت های توسعه این صنعت در داخل کشور میباشد و چنانچه تمهیداتی در جهت تولید و یا تامین آن از منابع خارج از کشور در نظر گرفته نشود ، قطعا توسعه صنایع مرتبط با آن را با چالشهای جدی روبرو خواهد کرد مضافا اینکه در نظر داشته باشیم که پنبه یک محصول کشاورزی است و تولید آن از نظر شرایط اقلیمی و آبیاری با محدودیت هایی روبرو میباشد .
لذا بر مسئولان و برنامه ریزان صنعتی کشوراست که به منظور توسعه مناسب این رشته صنعتی در کشور و استفاده از مزایای فراوان آن ، در صدد تامین مواد اولیه مورد نیاز ، علی الخصوص الیاف مرغوب پنبه در کشور باشند.