ابطال و تعویض اسکناسهای 500 و هزار روپیه‌ای در هند، حاشیه‌ها و پیامدهای فراوانی برای مردم و اقتصاد این کشور داشته‌است ، حاشیه‌هایی که می‌توان از آنها به عنوان تجربه‌ای برای تغییر نام پول ملی از ریال به تومان استفاده کرد.
به گزارش بازار خبر، کیوان جعفری طهرانی کارشناس اقتصاد جهانی که بتازگی از سفری کاری به هندوستان بازگشته از نزدیک شاهد پیامدهای تصمیم دولت این کشور برای تعویض اسکناسهای 500 و 1000 روپیه‌ای و مشکلات ناشی از ان بوده‌است. اعلام خبر موافقت دولت با تغییر نام واحد پول ملی ایران از ریال به تومان که به اشتباه حذف صفر از پول هم تلقی شد، بهانه‌ای شد تا جزئیات مشاهدات جعفری‌طهرانی را از تصمیم مشابهی در هندوستان جویاشویم.
جعفری طهرانی در این باره به خبرگزاری خبرآنلاین گفت:" بتازگی در خبرها شنیده شد که طبق قانون جدیدی در هندوستان اسکناس های 500 و 1000 روپیه ای از درجه اعتبار ساقط شده‌است. این خبر غیرمنتظره را نارندرا مودی نخست وزیر این کشور شب 8 نوامبر 2016 در ساعت 8:15 به وقت محلی در برنامه زنده تلویزیونی اعلام کرد. وی با حضور در این برنامه اسکناس‌هایی را که با تصویر ماهاتما گاندی در هندوستان استفاده می‌شدند، از 9 نوامبر فاقد اعتبار اعلام کرد و تنها سه روز فرصت برای تعویض این اسکناس‌ها با اسکناسهای 2 هزار روپیه‌ای جدید در شعب بانک‌ها تعیین کرد".
وی ادامه‌داد: "این برای نخستین بار است که اسکناسهای 2 هزار روپیه‌ای در هندوستان منتشر می‌شود. جنس این اسکناس‌ها از مواد پلیمری و پلاستیکی با قابلیت ماندگاری طولانی‌تر و در صورت قرارگرفتن در معرض اشعه ماورای بنفش، پرچم هندوستان به صورت سه بعدی در آنها پیدا می‌شود".
به گفته جعفری‌طهرانی"نخست وزیر هند دلیل این اقدام و تعویض اسکناس ها را کنترل پول‌های فاسد و سیاهی عنوان کرده که در عملیات ترویستی، قاچاق مواد مخدر یا سایر کالاها و فساد دولتی رد و بدل شده‌اند".
وی در ادامه گفت: "هندوستان اصلا کشوری غنی نیست و تعداد زیادی از مردم آن زیر خط فقر زندگی می‌کنند اما دولت این کشور وسواس خاصی در نگهداری اسکناس‌ها دارد تا جایی که اگر اسکناسی دارای تاخوردگی شدید، شکستگی یا پارگی باشد بانک نیز آن را تعویض نمی‌کندو به همین خاطر مردم در سالم نگه داشتن اسکناس‌ها خوب عمل می‌کنند. از سوی دیگر نگهداری پول نقد در خانه یکی از عادت‌های اقتصادی مردم هند است و افراد زیادی پول و دارایی‌های نقدی خود را در خانه و محل‌های تعبیه شده در منازل نگهداری می‌کنند. دلیل این اقدام، فساد حاکم بر جامعه است. معمولا در کشورهایی نظیر هندوستان که فساد بر جامعه حاکم است و مدیران دولتی و افرادی که در سطوح مختلف کشور فعال هستند، زیاد پول سیاه و رشوه اقدام می‌گیرند ترجیح می‌دهند برای مصون ماندن از ردیابی‌ها، پول‌ها را در سیستم بانکی نگهداری نکنند و حتی در نحوه خرج کردن آن نیز وسواس دارند از این‌رو پول‌ها را در منازل نگهداری می‌کنند مگر آنکه این مبالغ را از کشور خارج کرده و سرمایه‌گذاری کنند".
وی ادامه‌داد: " در چنین شرایطی نخست وزیر هندوستان برای خاتمه دادن به این وضعیت، تصمیم به ابطال اسکناسهای 500 و هزار روپیه‌ای و تعویض آنها طی سه روز گرفت".
وی ادامه داد: "طبیعی بود که با اعلام این تصمیم و به علت ازدحام جمعیت برای تحویل پول های موجود به بانک ها، مطابق اعلام اخبار رسمی، شاهد بروز خسارات فراوان و کشته‌شدن تعدادی از مردم هند بودیم. از این‌رو دولت هند اعلام کرد اگر فردی اسکناسهای قدیمی در دست دارد حداکثر می‌تواند تا پایان ماه دسامبر 2016 نسبت به مراجعه به سیستم بانکی و تعویض اسکناس‌ها اقدام کند البته باید برگه‌ای را مبنی بر نحوه و چگونگی کسب این مبالغ ارائه داده و ضمناً 30 درصد از ارزش اسکناسهای قدیمی را نیز بابت مالیات به دولت پرداخت کند".
رئیس امور بین الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن ایران با اشاره به سفر اخیر خود به هند در راستای شرکت در یکی از کنفرانس‌های بین‌المللی گفت: "در سفر اخیر به هندوستان شاهد بودم برای جابجایی در شهر هم پول کافی وجود ندارد و هر توریستی روزانه با پاسپورت تنها امکان تبدیل و 100 یا حداکثر 200 دلار را داشت آن هم با تبدیل به اسکناس 2 هزار روپیه‌ای. به همین خاطر مشکلاتی در پرداخت هزینه‌های تاکسی و سایر هزینه ها ایجاد شده‌بود".
وی افزود:" از ابتدای سال 2017 اسکناسهای قدیمی در هندوستان از درجه اعتبار ساقط هستند و در حال حاضر افرادی که امکان ارائه این اسکناس‌ها به سیستم بانکی را ندارند در مواردی اسکناسهای خود را در آسمان شهر پخش می‌کنند. موارد سوءاستفاده هم کم دیده نشده‌است؛ بعضی از افراد از طریق کانال‌های خاصی، اسکناس های قدیمی را با کسر 50 درصد ارزش آن با اسکناسهای جدید تعویض و تهاتر می‌کنند".
جعفری طهرانی با بیان اینکه پارلمان هند نیز از این اقدام نخست وزیر حمایت کرده است، گفت: " علت این تصمیم اگرچه مقابله با تبادلات مالی تروریستی و موادمخدر اعام شده اما واقعیت این است که مبارزه با فساد اداری سیستمی گسترده را باید هدف اصلی دانست. هرچند این اقدام غیرقابل پیش‌بینی بود و تاثیرات بدی را در چند روز ابتدایی بر بورس هندوستان گذاشت و تجارت این کشور را مختل و حتی متوقف کرد چراکه هیچ‌کس انتظار این تصمیم ناگهانی را نداشت. با این حال نخست وزیر هندوستان پس از اعلام این خبر، سفری به خارج داشت و همین همزمانی هم اعتراض‌ها و انتقدات فراوانی بدنبال داشت".
وی گفت: "در اکثر پایانه‌های فروشگاهی هندوستان دریافت اسکناسهای 500 و 1000 روپیه‌ای ممنوع شده است ولی درشت بودن اسکناسهای 2000 روپیه‌ای باعث توقف خرید از این پایانه‌ها شده‌است چراکه پول کافی برای خرید وجود ندارد و تنها راهی که توریست‌ها می توانند بدون مشکل با آن خرید کنند کارت‌های اعتباری است. هر اسکناس 2 هزار روپیه ای 150تا160 هزار تومان ارزش دارد و به طورکلی با توجه به ارزش کم خدمات درهندوستان، اسکناس بسیار درشتی بحساب می‌آید".
کیوان جعفری طهرانی در خاتمه گفت: "بسیاری به دنبال اسکناسهای کوچک‌تر 5، 10، 20، 50 و 100 روپیه‌ای هستند اما تعداد این اسکناس‌ها هم کفاف نیاز کشور پرجمعیت هند را برای خرید مایحتاج ضروری و حمل و نقل نمی دهد بنا بر این دولت هندوستان باید فکری برای به جریان انداختن تعداد بیشتری از اسکناس های 500 روپیه ای بکند".