شواليه صنعت پوشاك ايران : از هزاران برند فعال در ايران تنها 14 مورد معتبر هستند
كارشناسان تشكل صنعت پوشاك مي‌گويند: صنعت پوشاك در سال‌هاي اخير با تلاطمات زيادي روبه‌رو شده است.
از يك طرف تحريم‌هاي نابرابر عليه ايران و دشواري‌هاي برآمده درباره ورود مواد اوليه و از طرف ديگر واردات بي‌رويه محصولات ارزان، بي‌كيفيت و بعضا به شكل قاچاق پوشاك، شرايط سختي را براي اين صنعت در سال‌هاي اخير رقم زده است؛ تاجايي كه اين مشكلات سبب از دست دادن بازارهاي داخلي، خارجي و بيكاري قشر عظيمي از فعالان اين را به همراه داشته است.
درباره حضور برندهاي واقعي در دوران برجام، تاثير نوسانات نرخ ارز براي پوشاك و همچنين تاثير دستاوردهاي تشكل‌ها و همكاري‌هاي جهاني براي صنعت پوشاك ايران سراغ مجيد فخار، فعال صنعت پوشاك و عضو شوراي مشترك ايران و هند رفته‌ايم كه وي معتقد است: «در حال حاضر بيش از هزاران برند خارجي در ايران وجود دارد كه تنها حدود 14 مورد از اين برندها واقعي هستند.» ماحصل گفت‌وگوي ما را با اين فعال تشكلي در زير مي‌خوانيد:
آقاي فخار! با توجه به اينكه موانع بسياري بر سر راه صنعت پوشاك وجود دارد وضعيت آن را در ايران چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
صنعت پوشاك در سال‌هاي اخير، به دليل عدم حمايت داراي شرايط نامناسبي است. از يك طرف ركود اقتصادي در كشور وجود دارد و از طرف ديگر شاهد ورود بي‌رويه قاچاق پوشاك به كشور هستيم.
هرچند كه از 25 سال گذشته شاهد اين رخدادها و موانع پيشرو در اين بخش بوده‌ايم اما در يكي دوسال اخير بحران در صنعت پوشاك شدت گرفته است. علاوه بر اين، ورود برندهاي خارجي و ايجاد فروشگاه‌هاي زنجيره‌يي نيز عاملي براي ركود بيشتر اين صنعت شده است، چراكه اين برندهاي جهاني به شكل قانونمند وارد فضاي تجاري كشورمان نشدند و بنابراين ورود غيررسمي اين كالاها لطمات جبران‌ناپذيري را براي اين صنعت به همراه آورده است كه اميدواريم با وجود ابلاغ دستورالعمل‌هاي جديد وزارت صنعت، معدن و تجارت اين رويه تغيير كرده و ساماندهي‌هايي در بخش واردات غيررسمي كالاها انجام گيرد.
به واردات بي‌رويه پوشاك‌هاي برند اشاره كرديد. آيا برندهاي كه در ايران وجود دارند از طريق شركت‌هاي اصلي توليد‌كننده و صاحبان برند و كارنامه وارد ايران شده‌اند؟
خير. در حال حاضر بيش از هزاران برند خارجي در ايران وجود دارد كه تنها حدود 14 مورد از اين برندها واقعي هستند. حال آنكه اين برندهاي واقعي هم از طريق كشورهاي همسايه و با كالاهاي بعضا تقلبي يا بي‌كيفيت وارد بازار ايران مي‌شوند. بنابراين هيچ ضابطه مشخصي در زمينه ورود كالاهاي برند در كشور وجود ندارد.
بر اين اساس، سال گذشته انجمن پوشاك به همراه وزارت صنعت به نتايجي رسيدند و مقرر شد كه دستورالعمل جامعي براي ساماندهي ورود برندهاي خارجي در ايران انجام گيرد كه اين اقدام زمان بر بوده و مهلت‌هايي نيز به شركت‌ها درخصوصي جمع‌آوري پوشاك‌هاي غيررسمي داده شده است.
در دوران برجام فضاي صنعت پوشاك چگونه خواهد بود؟ بر اين اساس آينده صنعت پوشاك را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
برجام يكي از بزرگ‌ترين دستاوردهاي دولت يازدهم بود و براي فعالان اقتصادي اين ارمغان را داشت كه با برداشته شدن تحريم‌ها گشايشي در كار آنها ايجاد شود. با اين حال براي رونق در صنايع مختلف كشور و همچنين گشايش درهاي جهاني به روي كشورمان نياز به زمان داريم و در اين باره براي صنعت پوشاك وضعيت به شكل ديگر است.
دولت يازدهم از ابتدا قول كاهش تورم و ثبات در بخش‌هاي اقتصادي را داد، حال آنكه كاهش تورم سبب ركود شديدي شد كه ضربه زيادي به اقتصاد كشورمان زد. به واقع با عميق شدن ركود فروش كالاهاي مصرفي كاهش يافته و در بخش پوشاك نيز شاهد عمق ركود هستيم. به عبارت ديگر، زماني كه قدرت خريد كاهش پيدا مي‌كند مردم مانند گذشته توان خريد كالاهاي مصرفي را ندارند.
از طرف ديگر به دليل كاهش تورم اين ذهنيت به وجود آمد كه خريد كالا توسط مردم به تعويق افتد چراكه در آينده و با وجود اجراي برجام حجم واردات كالاهاي برند رسمي افزايش مي‌يابد و از طرف ديگر نيز توليدكنندگان به اين موضوع مي‌انديشيدند كه در دوران برجام مواد اوليه با شرايط آسان‌تري در كشور وارد مي‌شود و بطور كلي صنعتگران مي‌توانند اين محصول را ارزان‌تر خريدداري كنند، بنابراين در صنعت پوشاك هم شاهد ركود و هم تورم منفي هستيم و با اين اوصاف به نظر مي‌رسد كه شرايط سخت‌تري براين صنعت حكم فرماست.
براي بهبود شرايط در اين صنعت اشتغال‌زا و ارزآور چه بايد كرد؟
بايد در برابر ورود كالاهاي غيررسمي صبر كرد و اقدامي را در راستاي مبارزه با آن پيش گرفت. مهم‌تر از همه بايد در حوزه صنعت و مصرف پوشاك فرهنگ‌سازي را براي عامه مردم ايجاد كنيم و علاوه بر آن نيز بايد برنامه سرسختانه‌يي را در راستاي ورود كالاهاي قاچاق به كار بگيريم و مانع ورود قاچاق به كشور شد.
به‌طور كلي شما به آينده اين صنعت خوشبين هستيد؟
صنعت پوشاك داراي چند ويژگي است كه آن را نسبت به ديگر صنايع متمايز كرده است. نخست اينكه سرمايه‌گذاري در اين صنعت اندك است و به واقع، با سرمايه اندك مي‌تواند در اين حوزه شروع به كار كرد.
دوم اينكه ميزان اشتغال‌زايي اين صنعت بالاست و با توجه به اينكه نرخ بيكاري قابل توجه است اين صنعت مي‌تواند تاثير بسزايي در اشتغال‌زايي به دنبال داشته باشد.
سوم اينكه اين صنعت ارزش افزوده بالايي دارد و براساس اين ويژگي‌هاي منحصر به فرد است كه نياز به توجه مسوولان دارد. بنابراين به آينده و چشم‌انداز اين صنعت خوشبين هستم اما اميدواريم كه زيرساخت‌ها نيز توسط دولتمردان براي افزايش سرمايه‌گذاري در اين صنعت فراهم شود و دولتي‌ها نيز به اين صنعت با نگاه ويژه‌تري رسيدگي كنند.
وضعيت صادرات پوشاك به كشورهاي ديگر چگونه است؟ آيا طي سال‌هاي اخير توانسته‌ايم صادراتي را به كشورهاي مختلف همسايه داشته باشيم؟
تا سال 1382 به كشورهاي آلمان، قزاقستان، كويت وعراق صادرات داشتيم و از سال 82 به اين طرف شرايط رقابتي در اين صنعت سخت شد و شركت‌هاي داخلي در رقابتي نفس گير با كشورهاي جنوب شرق آسيا به دليل پايين بودن قيمت تمام شده محصولات آنها، بازارهاي خود را از دست دادند.
در حال حاضر وضعيت واردات مواد اوليه صنعت پوشاك به ايران چگونه است؟
صنعت پوشاك دوبعدي است؛ بعد نخست به صنعت پوشاك و توليد وابسته است وبعد ديگر به هنر وابسته است. يعني صنعت پوشاك هنري است و هنر و ذوق در جذب مشتري در اين صنعت دست بالارا دارد و به لحاظ هنري بايد به روز بود.
متاسفانه در بخش مواد اوليه پوشاك با مشكلاتي روبه رو هستيم. بسياري از مواد مورد نياز مهم اين صنعت از خارج وارد مي‌شود و ما در هر دو حوزه توليد و هنر از سطح جهاني كمي عقب‌تر هستيم و بايد بيشتر تلاش كنيم. با اين حال سعي كرديم كه بيش از 90 درصد مواد اوليه را از داخل تهيه كنيم كه بعضا داراي كيفيت مناسبي نيستند، هرچند بايد متذكر شد كه در بخش توليد پارچه، ريسنده‌ها، بافنده‌ها و رنگرزهاي وضعيت نسبتا خوبي را در اختيار داريم كه توليدهاي آنها با نمونه خارجي آن برابري مي‌كند.
طي روزهاي اخير شاهد نوسانات نرخ ارز در كشور هستيم. اين نوسانات ارزي چه تاثيري بر صنعت پوشاك برجاي خواهد گذاشت؟
با افزايش نرخ ارز ريال ارزش خود را از دست داده و به‌طور كلي ارزش پول ملي ما كاهش يافته است. بنابراين اين اتفاق بر صنعت پوشاك همانند همه صنايع داخلي تاثيرگذار خواهد بود، اما اين تاثير‌پذيري به نسبت واردات و صادرات شركت‌ها متفاوت است. وارد‌كنندها تاثيري سريع و مستقيم مي‌پذيرند حال شركتي كه به بازار داخلي وابسته است نيز به دليل كاهش ارزش ريال با تفاوت قيمت در مواد اوليه و محصول مواجه مي‌شود.
درشوراهاي مشترك ايران و هند و ديگر كشورها عضو هستيد اين همكاري‌هاي جهاني چه دستاوردي را براي صنعت پوشاك ايران به همراه داشته است؟
براي صاحبان صنايع يا تجار بسيار مهم است كه اگر با كشوري خاصي مراودات داشته باشند بتوانند در نهادهاي رسمي و تاثيرگذار ورود كنند.
ما در بسياري از كشورها داراي اتاق‌هاي بازرگاني مشتركي هستيم و با تعدادي از آنها شوراهاي مشتركي داريم بنابراين با عضو شدن در اين اتاق‌ها يا شوراها مي‌توانيم اطلاعات به‌روزي را از فضاي كسب و كار دنيا يا كشور خاص دريافت كنيم تا براساس اطلاعات دقيق و به‌روزي كه دريافت مي‌كنيم بتوانيم برنامه‌ريزي براي صادرات و واردات داشته باشيم.
در حوزه تشكل‌هاي خصوصي قضيه متفاوت است و شركت‌هاي مي‌توانند عضو بسياري از تشكل‌هاي خصوصي باشند.