این دی ماه لعنتی

ساعت ٧:٥٩ دقیقه روز پنج شنبه ٣٠ دی تماس‌های مردم با 125 خبر از حادثه‌ای هولناک در ساختمان پلاسکو می‌داد. حادثه‌ای باور نکردنی که دلهای نه فقط هموطنانمان بلکه همسایگان کشور را به درد آورد، حادثه جان سوزی که با حریقی نسبتاً بزرگ در طبقات بالا شعله ور شد و پس از گذشت ٣ساعت برج تجاری را با خاک یکسان کرد.طبق اعلام رسمی مقامات ساعت وقوع آتش سوزی ۷:۵۹ دقیقه بوده ولی برخی اهالی محل مدعی هستند از ساعاتی قبل از آن آتش سوزی شروع شده بود.

این ساختمان مرتفع و قدیمی با ١٧ طبقه و ٥٦٠ واحد تجاری که قدمت آن به بیش از ٥٠ سال قبل یعنی سال ١٣٣٩ بر می‌گردد در ضلع شرقی چهار راه استانبول قرار داشت؛ ساختمانی که اولین بنای تمام فلزی پایتخت می‌توان یاد کرد که در زمان خود دومین بنای بلند مرتبه در ایران به شمار می‌آمد و محل کسب و کار بسیاری در صنف تولیدی پوشاک و کفش بود.

در حادثه پلاسکو، هنگام حضور طلایی، نایب رییس شورای شهر در محل، بغض آتش‌نشانی روی لودر می‌ترکد و اعتراض می‌کند که چرا نگاه می‌کنی؟ چرا پول نمی‌دهید؟ نمی‌بینید دستگاه‌هایمان قدیمی است؟ سوال‌هایی که طلایی در مقابل آنها تنها سکوت می‌کند و نهایت هم به این توییت بسنده می‌کند که «فریادش را به جان خریدم! او راست می‌گفت، اما درد ما را نمی‌دانست». براستی ریشه این درد چیست و کجاست؟

غروب پلاسکو، داغی دیگر را بر دل تهران گذاشت، غمی از جنس مدیریت و سوء مدیریت.حال ما مانده‌ایم و خانواده شماری از شهروندان ما که زیر آوار ماندند و نتوانستند خود را نجات دهند .ما مانده‌ایم و روح و روان این خانواده‌ها که تا سالیان متمادی از یاد بردن این صحنه‌های پر دلهره و عذاب آور از یادشان نمی‌رود.

با توجه به نزدیک شدن ایام عید بسیاری از واحدهای تولیدی پر از کالا بودند تا بتوانند پاسخگوی نیاز شب عید مردم باشند. اما به گفته مدیر عامل بیمه ایران تنها حدود ١٠٠ واحد تحت پوشش این بیمه بودند، که از روز شنبه دوم بهمن ماه خسارت‌های وارد شده پرداخت می‌شود. و سؤال اینجاست که آیا 460 واحد دیگر هم بیمه بودند یا خیر؟ و جبران خسارت‌های آنان از کدام طریق تأمین خواهد شد ؟

با فرو ریختن این پاساژ که یکی از پر رونق ترین مکان‌های اقتصادی ایران بود ، بخش چشمگیری از سرمایه صنف پوشاک کشورمان مدفون شد. رئیس سابق اتحادیه صنایع نساجی و پوشاک با بیان اینکه ٤هزار نفر در پلاسکو شاغل بودند، معتقد است: با وجود اینکه نزدیک به ٦٠٠ واحد تولیدی و تجاری فعالیت خود را از دست داده‌اند بعید است این امر بر قیمت مایحتاج و البسه مردم در شب عید تأثیر گذار باشد.

ساعت‌ها از حادثه تلخ پلاسکو می‌گذرد اما تا لحظه تنظیم این گزارش امدادگران تنها توانستند پیکر دو تن از جانباختگان را در دومین شب این حادثه از زیر آوار بیرون بیاورند.پیش‌تر نیز یکی از ماموران آتش نشانی به دلیل شدت جراحات وارده شده در بیمارستان به شهادت رسید.

گزارش منابع مستقر در محل وقوع فاجعه پلاسکو حاکی از آن است که ساختمان مجاور آن در خطر فروریزی قرار دارد که پیرو آن تمام ساختمان‌های مجاور این پاساژ تخلیه شده‌اند همچنین دیواره‌های پاساژ کویتی‌ها در مجاورت مخروبه پلاسکو ترک برداشته و خطر ریزش این بنا هم جدی به نظر می‌رسد. نیروهای امدادی احتمال فروریختن پاساژ کویتی‌ها را محتمل دانستند که امدادگران برای عملیات امداد و نجات از درب زیرزمین این پاساژ و از قسمت موتور خانه وارد شده‌اند و در تلاش برای یافتن افراد زیر آوار مانده هستند.

پیام رهبر انقلاب

رهبر انقلاب در پی حادثه دردناک آتش‌سوزی و فروریختگی ساختمان در مرکز تهران پیامی صادر کردند.
در متن این پیام آمده است
حادثه‌ی دردناک آتش‌سوزی و فروریختگی ساختمان در مرکز شهر مایه اندوه و تأسف و نگرانی عمیق اینجانب است. شهامت و فداکاری آتش‌نشانانی که در عملیات نجات مردم، خود دچار حادثه‌ی خطیر شده و در حال فداکاری متعهدانه به امتحانی دشوار گرفتار آمده‌اند، دل را از تحسین و تمجید و نیز از نگرانی و اندوه، آکنده می‌سازد.
در حال حاضر همه‌ی تلاشها باید برای نجات جان گرفتارشدگان جهت‌دهی شود. رسیدگی به علل حادثه مسأله‌ی بعدی است.
از همه مسئولان می‌خواهم همانگونه که در این چند ساعت، تلاش کرده‌اند کار مجاهدانه‌ی خود را ادامه دهند و وظیفه‌ی فوری را بر هر حرف و حدیثی مقدم بدارند.خداوند کمک فرماید انشاءالله.

واکنش دکتر عارف

در ساعات اولیه وقوع این حادثه برخی از مقاقامات کشورمان از جمله نمایندگان شهر تهران به محل ساحتمان فرو ریخته پلاسکو رفتند.دکتر محمدرضا عارف رئیس مجمع نمایندگان تهران از جمله مسئولانی بود که از همان ابتدای وقوع حادثه تلخ ساختمان پلاسکو در محل حضور پیدا کرد و در جلسه مدیریت بحران حاضر شد.

او که پیشتر در صفحه تویتر خود اظهار امیدواری کرده بود حادثه ساختمان پلاسکو به فاجعه ملی تبدیل نشود بعد از جلسه اول مدیریت بحران شهر تهران گفت: حادثه فرو ریختن ساختمان قدیمی پلاسکو در خیابان جمهوری حادثه بسیار تلخی بود که امیدوارم با کمک همه نهادهای ذی‌ربط میزان خسارت جانی بسیار کم باشد.

وی افزود:هماهنگی بسیار خوبی بین نهادهای امدادی و خدماتی و سایر دستگاه‌ها اعم از اورژانس ،آتش نشانی،شهرداری ،ارتش و سپاه پاسداران و نیروی انتطامی وجود دارد و با استفاده از تجهیزات پیشرفته سعی در شناسایی هر چه سریعتر مردمی که در زیر آوار مانده‌اند دارند و من به عنوان رئیس انجمن فرماندهی و کنترل ایران شاهد برخورد علمی تمامی عوامل امدادی و خدماتی در این حادثه بودم .

عارف تاکید کرد:امیدوارم با دعای خیر مردم بزرگوارمان و تلاش نیروهای خدوم بهداشت و درمان و نیروهای امدادی میزان خسارت جانی به حداقل ممکن برسد.برخی از آسیب دیدگان به سرعت تحت مداوا قرار گرفتند و برای کمک به محل حادثه مجدداً رجوع کردند که نشان از حس همکاری و نوع دوستی شهروندان تهرانی دارد.

 
با این مدیریت‌شهری، تهران آبستن فاجعه‌های بسیاری است

غلامرضا انصاری، یکی از اعضای شورای شهر تهران، در کانال تلگرامی‌اش واکنش تندی به حادثه فروریختن ساختمان پلاسکو نشاد داد.

انصاری نوشت: ضمن تسلیت صمیمانه به تمام هموطنان عزیز و سوگوار به خاطر شهادت دهها نفر از آتش نشانان ایثارگر و شجاعمان در حادثه در ساختمان پلاسکوی تهران، تاکید مقامات شهر تهران و مقامات وزارت کشور مبنی بر صدور بیش از ده مورد اخطار ایمنی برای مدیران برج تجاری پلاسکو در سه سال اخیر باعث تأسف و تأثر است حتی رونوشت این اخطارهای بی نتیجه و نمایشی را هم در تلویزیون و در وبسایت ها منتشر کرده‌اند.
در یک برج تجاری و شلوغ که هفده طبقه داشت، و روزانه چند هزار نفر شهروند شامل مغازه دارها و مشتریان در آن تردد داشتند، بازدیدهایی انجام شده و ارگان‌های مسئول متوجه شدند که از گازوئیل و بشکه‌های غیرایمن و پیک نیک برای گرمایش استفاده می‌شود. برای این خطر جدی که جان دهها هزار نفر را هر روز تهدید می‌کرد، فقط و فقط به صورت نمایشی به صدور اخطار بسنده کردند، نه پلمپ ساختمان و نه بازداشت مدیران ساختمان. در حالی که ارگان‌های حاکمیتی در موارد دیگر، یا اخطار نمی‌دهند و یا حداکثر یکبار اخطار می‌دهند. مثلاً با دستفروش فقیر و بیچاره، بدون اخطار و در اکثر اوقات خشن برخورد می‌کنند. روزنامه نگاری را که یک خط قرمز را رد کند، ساعت ده صبح از دفتر روزنامه به زندان می‌برند. نماینده مجلس که در مجلس انتقاد جدی کند، شبانه برای بازداشت او اقدام می‌کنند.

امیدوارم از این حادثه درس بگیریم و جدیت مناسبی به برخورد با ساختمان‌های غیر ایمن داده بشود، به خصوص ساختمان‌های تجاری که روزانه جمعیت بسیار زیادی را در خود جای می‌دهند.

تهران آبستن حوادث بسیاری است و تا وقتی شهردار محترم تهران به دنبال پرش به سکوهای بالاتر اجرایی باشد و سفرهای انتخاباتی خود را در اولویت برنامه‌ها قرار بدهد این فاجعه‌ها بازتکرار خواهد شد.

امیدوارم دیگر از این اخطارهای تکراری و بی خاصیت خبری نخوانیم، بلکه از این به بعد در خبرها بخوانیم که ارگان‌های مسئول یک بار اخطار دادند و سپس برخورد واقعی کردند.

در خبرها بخوانیم مدیریت شهری تهران بجای صرف پول مردم تهران در تبلیغات سیاسی جناحی تجهیزات آتش نشانان زحمتکش و بی ادعای شهر را مدرن سازی می‌کند.

در خبرها بخوانیم مدیریت کلانشهر تهران به خاطر مسئولیت اجتماعی استعفا کرده و از مردم شریف و صبور تهران عذرخواهی می‌نماید.

در خبرها بخوانیم شهردار تهران تمام وقت و همت خود را در راه پیشگیری از بروز چنین فاجعه‌های انسانی مصروف می‌نماید چرا که عکس گرفتن یادگاری شهردار و مدیران ستاد مدیریت بحران شهر تهران بر روی ویرانه‌های مجتمع پلاسکو مرهمی بر زخم مصیبت دیدگان و خانواده شهدا و مجروحین حادثه نخواهد بود.

نقد کیانیان به عدم تخصص مدیریت شهری و شورا

رضا کیانیان هم با انتشار یادداشتی در صفحه اجتماعی خود با اشاره به حادثه پلاسکو نوشت: خیلی خوب به یاد دارم پیش از انتخابات شورای شهر تهران، جناح‌های سیاسی دنبال یارگیری و یارکشی بودند! تلاش می‌کردند تا با معرفی چهره‌ها، جای پای خودشان در شورای شهر محکم کنند.به من هم زنگ زدند تا کاندیدای شورای شهر شوم!من عذر خواهی کردم و نپذیرفتم. چون شورای شهر جای من نیست! چرا که من تخصصی در مدیریت شهری و شهرداری و شهر سازی و... ندارم.

قاعدتاً عضو شورای شهر باید دارای این تخصص‌ها باشد تا بتواند امور شهر را به خوبی نظارت و مدیریت کند!

اما ما مردم تهران، بی توجه به تخصصشان به آن‌ها رأی دادیم.در واقع، ما در فرو ریختن ساختمان پلاسکو سهیم هستیم!ما با ازدحام در برابر ساختمان فرو ریخته، در مرگ جان باختگانی که می‌شد نجاتشان داد سهیم هستیم، چون به خاطر حضوربی مورد ما در امداد رسانی تأخیر شد و مردند.

پیش از اینکه به دیگران انتقاد کنیم به خودمان نگاه کنیم.الان چند تا ساختمان در شرایط پلاسکو در تهران و شهرهای بزرگ ما وجود دارد؟! و ما بی خیال آن‌هاییم. چند تا ساختمان در همین شرایط ساخته شده؟! و در حال ساخت است و ما بی خیالیم!؟

حادثه ساختمان پلاسکو قابل پیش‌بینی بود، شهرداری باید پاسخگو باشد.

عضو مجمع نمایندگان تهران با تاکید برپاسخگویی مدیران شهری نسبت به وقوع ریزش پلاسکو، گفت: شهرداری به جای توسعه‌های نابه جا از وقوع حوادثی نظیر ریزش پلاسکو جلوگیری کند.

پروانه مافی در واکنش به حادثه حریق و ریزش ساختمان پلاسکو درپایتخت، گفت: از فعالیت ساختمان قدیمی پلاسکو بیش از نیم قرن می‌گذرد، افرادی که دراین ساختمان ساکن و فعالیت داشتند؛ بارها به مسئولان شهری گزارش داده بودند که این ساختمان درحال ریزش است و یا شرایط مناسبی را برای اسکان نداشته و باید فکری به حال آن کرد.

به نوشته خانه ملت، نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی، افزود:اما متاسفانه مسئولان شهری در شهرداری تهران به این موضوع توجهی نکردند، بنابراین به طور طبیعی دراین خصوص شهرداری تهران باید نسبت به وقوع چنین حادثه‌ای پاسخگو باشد؛زیرا دراین حادثه آتش نشانان بسیاری جان گرانمایه خود را از دست دادند.

وی تاکید کرد: همچنین اینکه برای عابران پیاده درآن محل و یا افراد دیگر محصور شده درساختمان هم مشکلاتی به وجود آمده که آمار دقیقی از تعداد کشته‌ها و مصدومان نهایی در دست نیست؛ البته آمارهای اولیه اعلام شده اما آمار نهایی هنور بدست نیامده است.

مافی با بیان اینکه در کلانشهر تهران وقوع این اتفاقات قابل پیش بینی است، گفت: باید قبل از وقوع چنین حوادثی فکری کرد، اما مسئولان منتظر هستند تا این اتفاقات رخ دهد و بعد اقدامات جدی انجام دهند؛ این درحالی است که ساختمانی با بیش از 55 سال عمر باید تخلیه شده و باید نسب به تخریب آن زودتر اقدام می‌کردند؛ بنابراین شهردار باید پاسخگو باشد.

عضو مجمع نمایندگان استان تهران در مجلس گفت: امیدوارم گوش شنوای مدیران شهری باز باشد و چشمان خود را به روی چنین حوادثی نبندند، یعنی به جای اینکه به فکر توسعه‌های بی جا و نامربوط باشند از وقوع این حوادث جلوگیری کنند.

تشریح علت حادثه

رئیس پژوهشکده ساختمان و ابنیه فنی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: تراکم بالای مواد قابل اشتعال و نبود سیستم اطفاء حریق استاندارد مهمترین عوامل وقوع حادثه آتش سوزی و ریزش ساختمان پلاسکو بود.
علی بیت‌اللهی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: طبق ارزیابی‌های اولیه، ساختمان پلاسکو از یک سو دربردارنده مواد قابل اشتعال نظیر منسوجات و پوشاک و از سوی دیگر فاقد سیستم اطفاء حریق استاندارد بود.

وی افزود: طبقات فوقانی ساختمان ابتدا دچار حریق شده و با توجه به اینکه این ساختمان دارای سازه فلزی یکپارچه بوده است، بر اثر حرارت، مقاومت وزنی خود را از دست داده است. طبقاتی که کانون حریق بوده نرم می‌شود و نمی‌تواند وزن طبقات فوقانی را تحمل کند.

رییس پژوهشکده ساختمان مرکز تحقیقات با بیان اینکه در ساختمانهای یکپارچه از دست رفتن توان یک ستون باعث صدمه به کل سازه می‌شود گفت: در این حادثه طبقات فوقانی روی طبقه‌ای که تحت تأثیر آتش با حرارت بسیار بالا بوده فرو ریخته و کل اسکلت نتوانسته وزن سازه‌های فرو ریخته را تحمل کند، بنابراین فروریزش کلی اتفاق افتاده است.

بیت اللهی، وجود پلیس ساختمان، بخصوص برای بناهای قدیمی را ضروری دانست و گفت: حادثه پلاسکو از چند محور قابل ارزیابی است؛ یکی از دیدگاه مقاومت ساختمان در برابر آتش، موضوع دیگر مسائل سازه‌ای این ساختمان و مساله ی مهم دیگر به مدیریت بحران مربوط می‌شود. نحوه امداد و نجات و چگونگی رفتار مردم با نیروهای خدماتی مجموعه عواملی است که دست به دست هم می‌دهد تا ابعاد یک فاجعه بالا یا پایین بیاید. از این سه دریچه باید حادثه مورد واکاوی قرار گیرد که در روزهای آینده جزییات آن را منتشر می‌کنیم.

وی تصریح کرد: موقعیت ساختمان پلاسکو در بافت متراکم تجاری قرار دارد. ساختمان پلاسکو نماد تجارت در شهر تهران است اما معابر باریک، عدم رعایت استانداردهای لازم در اطراف ساختمان و قدمت بیش از 50 سال، دلایلی بوده که دامنه بحران را در این حادثه بالا برده است.

رییس پژوهشکده ساختمان و ابنیه فنی مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی ادامه داد: مورد دیگر موضوع رفتار مردم است. هم مردمی که ناظر این ماجرا بودند و هم مردمی که منافعی داشتند و نمی‌خواستند اموال، اجناس، اشیاء، مدارک و غیره از بین برود. در چنین مواردی نیازمند رفتار صحیح هستیم ولی در حادثه پلاسکو دیدیم چون آموزشهای لازم صورت نگرفته دچار وضعیت بی نظمی شدیم که حتی راه آمبولانسها و آتش نشانان مسدود شده بود.

بیت اللهی با تاکید بر خطرپذیری سازه پلاسکو اظهار کرد: ساختمان پلاسکو ساختمان اول و آخر تهران نیست که در وضعیت خطرناک قرار دارد. از این نوع سازه با این نوع وضعیت از نظر خطرپذیری در تهران زیاد داریم. در بازار تهران و اطراف همین ساختمان، پاساژهای مختلفی با قدمت بالا وجود دارد. همچنین با توجه به اینکه مالکیت این ساختمانها خصوصی است در این نوع مالکیت، مدیریت ساختمان باید قوی عمل کند و اقدامات ایمنی را رعایت کند.

وی بر نقش ارگانهای دخیل در امر پایش مستمر ایمنی ساختمانها تاکید و تصریح کرد: از نظر الزامات اجرایی ساختمانهای موجود و قدیمی، پلیس ساختمان به شدت مغفول مانده است. طبق مبحث 7 و 21 مقررات ملی ساختمان موارد ایمنی باید رعایت شود، فرض را بر این می‌گذاریم که برای ساختمانهای جدیدالتاسیس این مباحث جدی گرفته می‌شود اما ساختمانهای قدیمی به شدت مغفول مانده که رسالت مطبوعاتی و ملی ما ایجاب می‌کند ایمنی را رعایت کنیم تا دچار وضعیتی مشابه ساختمان پلاسکو نشویم.

درخواست تأمین اجتماعی از مردم برای خرید پوشاک ایرانی جهت حمایت از کارگران پلاسکو

مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی با اشاره به وسعت حادثه ساختمان پلاسکو گفت: در این حادثه 560 واحد صنفی تخریب شده و 1500 میلیارد تومان سرمایه نیز از بین رفته است.

به گزارش ایسنا، دکتر محمدتقی نوربخش با بیان اینکه از اولین ساعات بروز این حادثه کلیه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی وابسته به سازمان تأمین اجتماعی در آماده‌باش به سر می‌برند، گفت: ما پیش از این نیز اعلام کردیم که مجروحان این حادثه از ابتدا تا انتهای درمان به صورت رایگان درمان می‌شوند.

وی افزود: صدور حکم پرداخت مستمری نیز بدون اقدامات طولانی اداری انجام می‌شود.

نوربخش که در برنامه تیتر امشب حضور داشت، با بیان اینکه بیش از 3500 نفر به طور مستقیم یا غیرمستقیم در این مراکز مشغول به کار بوده‌اند ادامه داد: این افراد که تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی قرار دارند می‌توانند از روز یکشنبه با مراجعه به ادارات کار تهران برای انجام اقدامات مربوط به دریافت بیمه بیکاری مراجعه کنند و از هفته آینده بیمه بیکاری به آن‌ها پرداخت می‌شود و یا به مراکز کار معرفی می‌شوند.

وی همچنین اظهار کرد: ابعاد این حادثه بسیار وسیع بوده و 560 واحد صنفی تخریب شده‌اند. همچنین 1500 میلیارد تومان سرمایه از بین رفته است. بنابراین از مردم می‌خواهم که برای حمایت از کارگران و تولیدی‌های این حادثه کفش و پوشاک ایرانی بخرند تا باعث رونق سایر تولیدی‌ها و جذب این کارگران شوند.

نوربخش گفت: سازمان تأمین اجتماعی نیز در راستای این عزم ملی برای کارآفرینان این مجموعه برنامه‌هایی را درنظر دارد که هفته آِینده آن‌ها را اعلام می‌کنیم.