سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در بهمن ۹۲ به استناد بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی با هدف نقش‌آفرینی مردم و فعالان بخش اقتصادی کشور در تحقق حماسه اقتصادی از جانب رهبر معظم انقلاب اسلامی ابلاغ شد.
در مقدمه ابلاغ این سیاست‌ها بیان شده است که ایران اسلامی با استعدادهای سرشار معنوی، مادی، ذخایر و منابع غنی و متنوع و زیرساخت‌های گسترده و همچنین برخورداری از نیروی انسانی متعهد و کارآمد اگر از الگوی اقتصادی بومی و علمی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی که همان اقتصاد مقاومتی است پیروی کند، به همه مشکلات اقتصادی غلبه می‌کند. تامین شرایط فعال‌سازی همه امکانات، منابع مالی و برنامه انسانی، توانمندسازی نیروی کار، بکارگیری ظرفیت‌ها، حمایت هدفمند از صادرات کالاها، تقویت فرهنگ جهادی در ایجاد بهره‌وری، کارآفرینی و اشتغالزایی نکته‌های مهمی است که در ابلاغ حکیمانه سیاست‌های اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی مدنظر قرار گرفته است.
تبدیل تهدید به فرصت
کارآفرینی شامل ۳ عرصه اجتماعی، اقتصادی و سازمانی است. مهم‌ترین مسئله کارآفرینی درک فرصت است که در بخش اقتصاد فرصت‌های نهاده (منابع ) و محصول (تولید) شناسایی می‌شود، همچنین داشتن مهارت و خطرپذیری از عوامل مهم کارآفرینی است و البته بدون تعامل با اقتصاد جهانی فرصت‌های کارآفرینی هم فعال نمی‌شود.
احمد انارکی‌محمدی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با با بیان اینکه راه برون‌رفت از مشکلات اقتصادی کشور از جمله بیکاری، اجرای اقتصاد مقاومتی است، گفت: برای بی‌اثر کردن شرایط تحمیلی مختلف به کشور ازجمله تحریم و تهدید و تبدیل تهدیدها به فرصت، اقتصاد مقاومتی یک نسخه شفابخش است. در زمان تحریم‌ها فشارهای اقتصادی زیادی به کشور به وارد شد و رهبر معظم انقلاب چند سال پیش برای نخستین‌بار موضوع مهم اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند اما از امسال که به «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» نام‌گذاری شد، اقدامات موثر و مناسبی در راستای تحقق آن انجام شده است.
انارکی محمدی افزود: همان‌طور که در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی آمده است، تولید داخلی باید تقویت شود، اقتصاد کشور باید درونزا و برونگرا باشد و همچنین از فناوری‌های پیشرفته استفاده کنیم تا توانایی ایجاد اشتغال و خوداتکایی روزبه‌روز تقویت شود و افزایش یابد. ظرفیت‌های دولتی و مردمی بسیار خوب و فراوانی در کشور وجود دارد که از این ظرفیت‌ها در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی باید استفاده بهینه شود.
نماینده مردم رفسنجان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه اقتصاد مقاومتی با ریاضت اقتصادی متفاوت است، اظهار کرد: ریاضت اقتصادی یک واکنش در برابر هزینه‌کرد زیاد و بیش از توان بودجه که با مالیات از مردم تامین می‌شود و یک برنامه تحمیلی تامین دوباره هزینه از مردم، بر دوش مردم، از جیب مردم و علیه مردم و برای رویارویی با واکنش منفی مردم است ولی اقتصاد مقاومتی یک الگوی مناسب در جهت شکوفایی نقش مردم در اقتصاد و در واقع همان مردمی کردن اقتصاد است.
تربیت کارآفرین در دانشگاه‌ها
پیوند آموزش با محیط کار در قالب مهارت‌آموزی موجب می‌شود دانش‌آموختگان پس از پایان آموزش بلافاصله وارد بازار کار شوند و باید همه تلاش کنیم دانش‌آموختگان دانشگاهی پس از پایان آموزش به سرعت وارد بازار کار شوند و مهم‌ترین رسالت نهادهای علمی نیز این است که دانشگاه‌های «پرکارآفرین» را ایجاد و تقویت کنند.
انارکی‌محمدی در این زمینه به صمت گفت: در راستای اجرای منویات رهبر معظم انقلاب که در سال ۱۳۸۹ برای نخستین‌بار درباره بحث اقتصاد مقاومتی با توجه به کارآفرینی صحبت فرمودند، ضروری است که جامعه امروزی ما از حالت کارمندی خارج شود و به سمت کارآفرینی حرکت کند و همان‌طور که دانشگاه‌های نسل سوم در دنیا به تربیت کارآفرین روی‌آورده‌اند، باید در کشور ما نیز از آموزش به پژوهش و از پژوهش به کارآفرینی و تربیت کارآفرین روی آوریم چراکه یکی از اهداف اجرای اقتصاد مقاومتی، دانشگاه‌های کارآفرین هستند و اگر ارتباط موثر بین صنعت و دانشگاه شکل بگیرد و دانشگاه‌ها افراد بامهارتی را که توانایی کارآفرینی داشته باشند به بخش‌های مختلف صنعت و اقتصاد معرفی کنند، تولید داخلی تقویت می‌شود، همچنین می‌توان برای افراد زیادی اشتغال ایجاد کرد و رقابت‌پذیری با دنیا را افزایش داد.
کارآفرینی و توسعه پایدار
مهدی تقوی، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با صمت مقاومت مردم در برابر تحریم‌های اعمال شده به کشور در چند سال گذشته را نماد اقتصادی مقاومتی عنوان کرد و گفت: همین مقاومت باعث شد که با روی‌کارآمدن دولت یازدهم نرخ‌های رشد اقتصادی و اشتغال مثبت شود، تورم از ۴۰درصد به نرخ تک‌رقمی کنونی برسد و اشتغال بیشتری ایجاد شود.
ترویج کارآفرینی در کشور علاوه‌بر فراهم کردن زمینه رشد و توسعه پایدار، مسائل و مشکلات جاری ازجمله فقر، نابسامانی اجتماعی و فرهنگی، بیکاری دانش‌آموختگان دانشگاهی و معضل انبوه سایر بیکاران را مرتفع می‌کند. در نظام اقتصادی مبتنی‌بر کارآفرینی، نوآوران و صاحبان فکر و ایده، سرمایه‌های اصلی یک بنگاه اقتصادی و از عوامل اصلی توسعه پایدار به شمار می‌روند زیرا این مقوله با توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها رابطه تنگاتنگی دارد و امروزه یکی از شاخص‌های توسعه در کشورهای رو به رشد است.
مهم‌ترین آثار توسعه کارآفرینی، افزایش نوآوری، ارتقای سطح فناوری، افزایش اشتغال، تولید دانش فنی و تولید توزیع درآمد در جامعه است که در نتیجه می‌تواند افزایش ثروت ملی و رشد اقتصادی جامعه را دربر داشته باشد. دگرگونی‌های امروز در سراسر جهان باعث شده که کارآفرینی بیش از پیش اهمیت یابد و سازمان‌ها نیز بیشتر از گذشته نیازمند نوآوری و کارآفرینی برای تطبیق با شرایط جدید باشند.
البته منظور از اقتصاد مقاومتی یک اقتصاد محدود و بسته نیست بلکه اقتصادی پویا و مترقی است که از تمام مزیت‌ها و توانایی‌های داخلی بیشترین استفاده را می‌کند و در برابر تکانه‌ها و زلزله‌های اقتصادی نیز مقاوم خواهد بود. کارآفرینی به معنای خلاقیت در کار و ایجاد فرصت‌های جدید اقتصادی و پویایی و بالندگی است؛ موضوعی که در چند سال اخیر بارها از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی بر ایجاد آن تاکید فراوان شده است. کارآفرینان سربازان فداکاری هستند که در راه استقلال و مقاوم‌سازی اقتصاد کشور در برابر بیگانگان تلاش می‌کنند و با تمام توان و استفاده از منابع سرشار داخلی و بالا بردن سطح بهره‌وری مانع از وابستگی به بیگانگان می‌شوند. باید از این مجاهدان و تلاشگران عرصه جهاد اقتصادی که با تمام توان درجهت استقلال و پیشرفت کشور تلاش می‌کنند حمایت‌های لازم شود.
در اقتصاد مقاومتی مدنظر رهبر معظم انقلاب اسلامی بر کاهش وابستگی‌ها و مزیت‌ها و ویژگی‌های داخلی شامل نیروی انسانی و دیگر عوامل تاثیرگذار که می‌تواند خوداتکایی و خودباوری را به ارمغان آورد، تاکید فراوانی شده است.
نهضت کارآفرینی و ایجاد اشتغال
هسته اصلی اقتصاد مقاومتی را رونق تولید ملی و دستاورد صریح آن را هم توسعه استفاده از عوامل تولید از جمله اشتغال نیروی انسانی تشکیل می‌دهد. تشدید مشکلات بیکاری در ایران هم به ویژه در میان دانش‌آموختگان دانشگاهی ایجاب می‌کند که نهضت توسعه اشتغال با رویکرد تک‌رقمی شدن نرخ بیکاری دورقمی شود و رسیدن آن به دامنه ۵ درصدی در اولویت باشد.
ترکیب بهینه این دو اولویت یعنی اقتصاد مقاومتی و نیاز بازار کار به اقدام و عمل موثر در امسال و آغاز نهضت توسعه تولید برای دوره‌های آینده نیاز دارد.
بازار کار ایران در یک دهه اخیر با انتقال متقاضیان کار به دانشگاه‌ها و تحصیلات تکمیلی همراه بوده و این روند به افزایش نرخ بیکاری دانش‌آموختگان دانشگاهی منجر شده است. برخی می‌گویند ۸۵ نفر در هر ساعت و حدود ۲ هزار نفر در شبانه‌روز به جمع متقاضیان بازار کار افزوده می‌شود که بخش عمده آنها را دانش‌آموختگان دانشگاهی تشکیل می‌دهند و البته هجوم دختران و بانوان دانش‌آموخته به بازار کار در سال‌های آینده شدت نیز خواهد یافت.
بیکاری رو به افزایش است و گاهی نرخ‌های بیکاری که اعلام می‌شود، مورد تایید و قبول بیشتر کارشناسان قرار نگرفته است. باید به سمت نهضت کارآفرینی و ایجاد اشتغال حرکت کنیم و از دولت انتظار می‌رود بودجه مستقلی برای مدیریت بازار و کار و توسعه اشتغال درنظر گیرد.
حمایت از تکمیل تولید بنگاه‌های اقتصادی تا ظرفیت اسمی، حمایت از بنگاه‌های آماده بهره‌برداری و حمایت از کسب‌وکارهای کوچک برای توسعه اشتغال ضروری است. الگوی اقتصادی اهداف عملیاتی را شامل می‌شود که ازجمله آنها می‌توان به اصلاح و مدیریت الگوی مصرف، اصلاح و مدیریت بازارهای کالاها و خدمات، کار، مالی، پولی و سرمایه اشاره کرد. همچنین تکیه بر بنگاه‌های دانش‌بنیان در جهت تقویت تولید داخلی یکی از اهداف مهم اقتصادی مقاومتی است که در ایجاد اشتغال و کارآفرینی نیز نقش بسزا و تاثیرگذاری دارد.