براساس آمارهای بینالمللی و رسمی، صنعت نساجی یکی از اشتغالزاترین صنایع باارزشافزوده قابلملاحظه است که درآمد حاصل از آن بنیان اقتصادی برخی کشورها مثل بنگلادش را شکل میدهد؛ اما این صنعت باوجود پیشینه چندهزارساله در کشورمان هنوز نتوانسته درجایگاه اصلی خود قرار گیرد که ازسوی کارشناسان، مهمترین عامل این وضعیت، افزایش بیرویه واردات و قاچاق انواع منسوجات بهویژه پوشاک اعلام شده است.
براساس آمارهای موجود، بخش بسیار کوچکی از منسوجات وارداتی در بازار ایران بهصورت قانونی وارد کشور میشود و بخش اعظم آن قاچاق است.
مانور پوشاک قاچاق در بازار
افزایش قاچاق پوشاک خارجی اینروزها صدای تولیدکنندگان و فعالان این صنعت را در آورده است؛ بهطوریکه روز گذشته سعید جلالیقدیری، دبیر اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک، ۹۹درصد پوشاک خارجی بازار را قاچاق دانست و گفت: متاسفانه نبود نظارت در بازار باعث شده تا حضور کالاهای تقلبی که بهصورت قاچاق وارد کشور میشوند، افزایش پیدا کند؛ بهنحویکه مشاهدات چشمیما نشان میدهد ٣میلیارد دلار پوشاک بهصورت قاچاق وارد کشور میشود که ازاینمیزان فقط ٣٠میلیون دلار اظهارنامه رسمیگمرکی دارند.
افزایش کشفیات قاچاق پوشاک
همچنین رئیس اداره نظارت و بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسانرضوی در گفتگو با شهرآرا نیز ضمن تایید حجم بالای پوشاک قاچاق در استان گفت: بهجز برندهای خارجی که توسط سازمان ساماندهی شده است، حجم پوشاک قاچاق در بازار به ٩٠ درصد میرسد.
علی باخرد افزود : با اینحال در سال٩۵ میزان برخورد با پوشاک قاچاق، افزایش یافته است؛ بهطوریکه از ابتدای سال تاکنون، ٢٧میلیارد و ٢٨میلیون ریال پرونده درخصوص پوشاک قاچاق در استان تشکیل شده که نسبت به سال گذشته، ١٧٩درصد رشد داشته است. وی تصریح کرد: همچنین میزان کشف پوشاک قاچاق در استان از نظر ارزشی نیز ۴۶٨درصد رشد داشته است.
وضعیت نامناسب صنایع نساجی
ابوالقاسم غیور، عضو هیئتمدیره انجمن نساجی خراسانرضوی نیز در گفتگو با شهرآرا با بیان اینکه میزان بالای پوشاک قاچاق سبب شده تا صنایع نساجی با کمترین ظرفیت فعالیت کنند، گفت: چندسال است که سرمایهگذاری مناسبی در صنعت نساجی صورت نمیگیرد که یکی از مهمترین علتهای آن، حجم انبوه پوشاک قاچاق در بازار و بیانگیزگی تولیدکنندگان است.
وی با بیان اینکه افزایش هزینه تمامشده تولید ازجملهعواملی است که باعث شده تا قاچاق پوشاک بهصرفه باشد، گفت: هماکنون بهدلیل قدیمیبودن دستگاهها و بهروزنشدن تکنولوژی، پوشاک ایرانی گران تمام شده و قدرت رقابت با نمونه خارجی را ندارد که این مسئله سبب میشود تا با تمام اقدامات صورتگرفته بازهم قاچاق پوشاک به صرفه باشد.
وی تصریح کرد: براین اساس اگر میخواهیم بهصورت ریشهای مشکل قاچاق پوشاک را حل کنیم، باید کاری کنیم که هزینه تمامشده در ایران کاهش یابد؛ بهطوریکه در عمل ورود پوشاک قاچاق برای افراد صرفه اقتصادی نداشته باشد. غیور تاکید کرد: تجربه نشان داد هر چقدر هم بخواهیم مرزها را کنترل کنیم، بازهم احتمال ورود کالای قاچاق وجود دارد؛ برای همین، بهترین راهکار، مهار این معضل است.
بهعنوانمثال کشورهایی مانند ترکیه بهسمت حل مشکلات تولید رفتهاند؛ بهطوریکه هماکنون قاچاق پوشاک به این کشور صرفه اقتصادی ندارد، اما در کشور ما چون هزینه تولید بالاست، حتی اگر فردی از طریق قانونی هم پوشاک وارد کند، بازهم میتواند اجناس خود را کمتر از مشابه داخلی روانه بازار
کند.
عضو هیئتمدیره انجمن نساجی خراسانرضوی بیان کرد: متاسفانه وضعیت بهگونهای است که وزنه فعالیت اقتصادی در کشور ما بهنفع تولید نبوده و بیشترین سود در بخش واردات است. درواقع اگر فردی سرمایه خود را بهجای تولید، صرف واردات کند، بیشتر سود میبرد. غیور تصریح کرد: هماکنون برخی تولیدکنندگان پوشاک هستند که بهدلیل مشکلات از فعالیت تولیدی خارج شده و سرمایه خود را صرف واردات کرده و عنوان میکنند فشارهایی که روی آنها در زمان تولید وجود دارد، در بخش واردات وجود ندارد.
قاچاق؛ عامل بیکاری و تعطیلی واحدهای تولیدی
دبیر اتاق اصناف مشهد نیز در گفتگو با شهرآرا با بیان اینکه بیشتر پوشاک خارجی در مشهد قاچاق است، گفت: حجم بالای پوشاک قاچاق باعث شده تا بسیاری از واحدهای تولیدی از چرخه فعالیت خارج شوند و بخشی از نیروهای خود را تعدیل کنند.
عبدالله افشاری افزود: بااینحال چندی است که برخورد با قاچاق در مشهد افزایش چشمگیری داشته است؛ بهطوریکه هماکنون این مسئله خود را در بهبود وضعیت برخی واحدهای تولیدی درحال نشاندادن است. بهعنوانمثال برخی واحدهای تولیدی پوشاک که درحالتعطیلی بودهاند، هماکنون درحال توسعه فعالیتهای خود هستند.
وی ادامه داد: بااینحال اگر بتوان میزان حجم قاچاق را بیشتر کاهش داد، بهطورحتم فرصتهای شغلی بیشتری در مشهد ایجاد میشود. وی با بیان اینکه بخشی از پوشاک قاچاق در شبکه غیررسمی به فروش میرسد، گفت: بخشی از پوشاک قاچاق بهویژه زنانه توسط فروشگاههای غیرمجاز خانگی عرضه میشود.
وی ادامه داد: بااینحال اگر موردی از این فروشگاهها مشاهده شود، با آنها برخورد خواهد شد. افشاری یادآور شد: درصورتیکه تسهیلات ارزانقیمت به واحدهای تولیدی در کشور تزریق شود، بهطورحتم پوشاکی با قیمت مناسب به بازار عرضه خواهد شد که توان رقابت با پوشاک خارجی را خواهد داشت.
درحالی اینروزها بهدلیل رکود اقتصادی، بسیاری از واحدهای تولیدی پوشاک درحال فعالیت با کمتر از ۵٠درصد ظرفیت خود هستند که درکنار این مسئله قاچاق کالا نیز بر مشکلات تولیدکنندگان افزوده شده است؛ بهطوریکه اینروزها همان حداقل فروشی نیز که در بازار صورت میگیرد، بهجای اینکه پولش نصیب تولیدکننده و کارگر ایرانی شود، به جیب قاچاقچیان و تولیدکنندگان خارجی میرود. بااینحال آنچه مشخص است، مشهد و شهرهایی مانند این شهر بیشتر مقاصد پوشاک قاچاق هستند و هر چقدر هم در این شهرها با پوشاک قاچاق برخورد شود، تازمانیکه از مبدأهای وارداتی این معضل حل نشود، همچنان شاهد توزیع گسترده پوشاک قاچاق در بازار خواهیم بود.