افزایش 2 یا 3 برابری یارانه‌ها ممکن نبوده و به صلاح کشور نیست ؛ این سخنی است که علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در واکنش به برخی از وعده‌ها که در پرداخت یارانه نقدی و افزایش آن از هم سبقت می‌گیرند، گفته است.
البته در کنار رئیس قوه مقننه بسیاری از اقتصاددانان و صاحبنظران اقتصادی این باور را دارند که نه تنها افزایش چند برابری یارانه نقدی شدنی نیست بلکه آثار و تبعات منفی بسیاری برای مردم و اقتصاد کشور به همراه دارد. اما چرا نمایندگان مجلس و اقتصاددانان اعتقاد دارند که چند برابر کردن یارانه نقدی تنها یک شعار تبلیغاتی است و در حد شعار هم باقی خواهد ماند. برای اینکه توان دولت را در پرداخت یارانه نقدی بسنجیم تنها کافی است چند عدد و رقم را که در قانون بودجه سال جاری آمده است با هزینه وعده‌هایی که داده شده مقایسه کنیم.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از اتاق خبر،یکی از نامزدها در برنامه‌های خود پس از آنکه اعلام کرده بود که به هر جوان بیکار 18 سال به بالا ماهانه 250 هزار تومان کارانه بیکاری می‌پردازد، وعده داده است که مبلغ یارانه نقدی را نیز برای هر ایرانی به 150 هزار تومان در ماه می‌رساند؛ وعده‌ای که در نگاه نخست ممکن است جذاب باشد، ولی وقتی یک جمع و ضرب ساده انجام می‌دهیم به ناممکن بودن آن پی می‌بریم.
البته به یک شرط می‌توان این کار را انجام داد که درآمدهای قانون هدفمندی یارانه‌ها که از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی نظیر آب، برق، بنزین، گازوئیل، گاز و... تأمین می‌شود بالا رود یعنی قیمت‌ها دو برابرشود که دراین صورت ضمن ضرورت موافقت مجلس، مردم نیز باید درباره افزایش دوباره قیمت‌ها که به افزایش قیمت سایر کالاها نیز منجر می‌شود رضایت دهند.
براساس وعده افزایش یارانه به 150 هزار تومان برای هر نفر در هر ماه، مبلغ یارانه فعلی یعنی 45 هزار و 500 تومان باید 104 هزار و 500 تومان افزایش یابد که خود ماهانه 8 هزار میلیارد تومان و سالانه 96 هزار و 500 میلیارد تومان به هزینه‌های هدفمندی یارانه‌ها می‌افزاید.بدین ترتیب به جای پرداخت ماهانه 3 هزار و 500 میلیارد تومان یارانه نقدی میان حدود 77 میلیون نفر، باید 115 هزار و 500 میلیارد تومان پرداخت شود که در هر سال بالغ بر 138 هزار و 600 میلیارد تومان می‌شود.
برای پرداخت کارانه 250 هزار تومانی به بیکاران نیز هر چند کارشناسان معتقدند حدود 11 میلیون نفر متقاضی بالقوه دریافت این مبلغ در کشور وجود دارد ولی با فرض صحیح بودن محاسبات نامزد و جمعیت فعلی بیکاران یعنی 3 میلیون و 200 هزار نفر باید ماهانه 800 هزار میلیارد تومان و درهرسال 9 هزار و 600 میلیارد تومان اعتبار کنار گذاشت.
بدین ترتیب مجموع یارانه نقدی و کارانه بیکاری که در هر ماه باید پرداخته شود به 116 هزار و 300 میلیارد تومان و در هر سال 148 هزار و 200 میلیارد تومان میان مردم توزیع شود.
اما وقتی ارقام بودجه کل کشور را در کنار این وعده قرار می‌دهیم متوجه می‌شویم که با هم همخوانی ندارد. در سال جاری کل منابع بودجه دولت برای کل کشور حدود 320 هزار میلیارد تومان بوده است که حدود 111 هزار میلیارد تومان آن از طریق نفت و 160 هزار میلیارد تومان از طریق مالیات و درآمدهای گمرکی تأمین می‌شود.
همان گونه که مشاهده می‌شود اعتباری که برای اجرای این وعده‌ها نیاز است نیمی از کل بودجه دولت را شامل می‌شود. این درحالی است که دولت در هر سال باید با این مبلغ علاوه بر پیش بردن طرح‌های عمرانی، هزینه‌های جاری خود که عمده آن حقوق کارکنان دولت است را پرداخت کند.
از سوی دیگر طبق قانون بودجه 48 هزار میلیارد تومان به‌عنوان سقف درآمدزایی هدفمندی یارانه‌ها تعیین شده است که تنها در بخش یارانه نقدی وعده داده شده 90 هزار میلیارد تومان بیشتر از آن است. یعنی منابع هدفمندی یارانه‌ها باید حدود سه برابر شود یا به عبارت دیگر قیمت حامل‌های انرژی که تأمین کننده آن است سه برابر شود که نه مجلس اجازه چنین کاری را می‌دهد و نه چنین افزایشی به یک باره ممکن است.
البته در دولت‌های نهم و دهم کسری پرداختی‌های یارانه نقدی را از محل استقراض از بانک مرکزی یا همان چاپ پول و برداشت از اعتبار طرح‌های عمرانی تأمین کردند که نتایج زیانباری بر اقتصاد تحمیل کرد. علاوه براین طبق قانون از مجموع 48 هزار میلیارد تومان تنها 50 درصد سهم یارانه نقدی است و باید 30 درصد آن برای کمک به واحدهای تولیدی و حمل و نقل عمومی پرداخت شود و 20 درصد مابقی هم صرف طرح‌های عمرانی ملی شود.
نبود تعریف درست از برنامه‌ها
یک استاد اقتصاد دانشگاه تهران در واکنش به وعده افزایش یارانه‌های نقدی از سوی یکی از کاندیداها، نوشت: «برخی افراد وعده افزایش یارانه را می‌دهند که در این مورد ضرب‌المثلی وجود دارد: ما را به خیر تو حاجت نیست، شر مرسان.»
محمد خوش‌چهره نماینده اسبق مجلس در روزنامه «جام جم» نوشته است: رهبر معظم انقلاب در دیداری که با کارگران داشتند به موضوع حمایت از قشرهای ضعیف اشاره کردند. نامزدهای انتخابات دوره دوازدهم ریاست جمهوری هم برنامه‌ای برای دهک‌های کم درآمد و ضعیف جامعه عنوان می‌کنند، اما نکته‌ای که اهمیت بالایی دارد، درک صحیح از مفاهیم و موضوع هایی است که مطرح می‌شود. اکنون با تأکیدات و جملات خوبی روبه‌رو هستیم، اما متأسفانه تعریف درستی از آنها صورت نمی‌گیرد.
وعده‌های یارانه‌ای تحقق پذیر نیست
حسین راغفر اقتصاددان نیز می‌گوید: متأسفانه این روزها وعده‌هایی درباره افزایش یارانه‌ها مطرح می‌شود که علاوه بر اینکه برای اقتصاد ما آسیب‌زاست بلکه تحقق پذیر هم نیست و با نگاهی به منابع مالی موجود مشخص می‌شود که دولتی که ۷۰۰ هزار میلیارد تومان بدهی دارد و ۵۰۰ هزار میلیارد تومان باید صرف تأمین طرح‌های عمرانی خود کند، نمی‌تواند این افزایش یارانه‌هایی را که وعده می‌دهد عملی کند.
راغفر، درباره وعده‌های انتخاباتی در خصوص یارانه‌ها اظهار کرد: اکنون وعده‌هایی درباره افزایش مبالغ مربوط به یارانه‌ها مطرح می‌شود که صرفاً انتخاباتی است و زمینه‌های اجرایی شدن آن به هیچ وجه وجود ندارد. چون چنین منابع مالی در کشور موجود نیست.
صدای عسگراولادی هم درآمد!
عضو شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی در خصوص برخی وعده‌ها در مورد ایجاد 5 میلیون شغل و افزایش یارانه سه دهک پایین جامعه گفت: اینها همه شعار است، اگر این افراد بتوانند سالی 500 هزار شغل جدید ایجاد کنند شاید بشود کاری کرد اما باید برای به وجود آوردن شغل مقدماتی ایجاد کرد.
اسدالله عسگراولادی افزود: مردم می‌فهمند که حرف‌های برخی نامزدها همه شعار است و آنها حتی برنامه هم ندارند، از کجا می‌خواهند یارانه را سه برابر کنند یا 250 هزار تومان کارانه بدهند.
عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: افرادی که این شعارها را می‌دهند چه برنامه‌ای برای سرمایه‌گذاری دارند که این‌طور بیان می‌کنند ما 5 میلیون شغل ایجاد می‌کنیم؟ شغل به این راحتی ایجاد نمی‌شود پس بهتر است بی‌خودی با شعاردادن وقت مردم را نگیرند. بهتر است با مردم صادق باشیم.
عسگراولادی در پاسخ به این سؤال که آیا پرداخت یارانه 250 هزارتومانی به هر فرد بیکار همان تورمی را که پرداخت یارانه‌ها ایجاد کرد دوباره تقویت نخواهد کرد؟ اظهار داشت: این هم غلط است و عملی نیست و بلایی بدتر از یارانه سر کشور می‌آورد، هیچ دولتی همچین پولی را ندارد بدهد. ما 80 میلیون جمعیت هستیم مسخره است اینکه 250 هزار تومان به هر فرد بیکاری بدهند این یعنی پرداخت 220 هزار میلیارد تومان، این حرف‌ها غلط است و در حد شعار انتخاباتی است و من اعتقادی به این حرف‌ها ندارم.
عبدی: اصولگرایان به دنبال به‌دست آوردن قدرت به هر قیمتی هستند
یک فعال سیاسی گفت: اصولگرایان ایده و برنامه‌ای ندارند به همین دلیل به دنبال به قدرت رسیدن به هر قیمتی هستند. عباس عبدی روز سه‌شنبه در نشستی خبری که با عنوان «بررسی گفتمان رقبای روحانی با نگاه بازگشت پوپولیسم» در ستاد انتخابات حسن روحانی برگزار شد به شعارهای نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری اشاره و اظهارکرد: اصولگرایان هرگز در تاریخ جمهوری اسلامی ایران به دنبال بهبود وضعیت اقتصادی کشور نبوده و امروز نیز با شعارهای پوپولیستی مسیری را در پیش پای مردم قرار داده‌اند که هرگز نمی‌توانند از آن تا سال‌های آینده خود را منفک کنند.
وی با بیان اینکه شعارهای احمدی‌نژاد در هشت یا 12 سال قبل مطلوبیت داشت اما امروز دیگر نمی‌توان آن شعارها را داد، تصریح کرد: مشکل اصولگرایان این است که در سال‌های دولت‌های نهم و دهم درآمدهای سرشاری از نفت داشتند و یارانه را پرداخت می‌کردند اما اگر ایجاد شغل در دولت اصلاحات که سالانه 600 هزار بود را دنبال می‌کردند امروز کشور دیگر بیکار نداشت. این فعال سیاسی اصلاح‌طلب همچنین گفت: وقتی بیکار وجود نداشته باشد دیگر احتیاجی هم به یارانه نیست و هرگز تحریم‌ها به شکلی که در سال‌های گذشته برای کشور ایجاد مشکل کرد، نمی‌توانست مشکلات فراوان ایجاد کند و فقط قسمت کوچکی از یارانه‌ها را به افراد واقعاً نیازمند پرداخت می‌کردیم.
عبدی ادامه داد: قطعاً کسانی که خودشان نه جزو 4 درصد بلکه از یک درصد بالای جامعه هستند، نمی‌توانند شعارهایی بدهند که نسبت به آن بیگانه‌اند ولی احمدی‌نژاد اگر این شعار را می‌داد برای اینکه واقعاً خودش بود و به آن قشر از جامعه تعلق داشت.