تولید فرش ماشینی در کشور از معدود رشته‌های صنعت نساجی است که در دهه اخیر و در دوران تحریم توانست نسبت به سایر رشته‌های صنعت نساجی از رشد و توسعه مناسبی برخوردار شود و از نظر کیفیت تولیدات، طرح و نقشه از موقعیت ممتاز و تنوع قابل قبولی برخوردار باشد و به خوبی خود را به آخرین پیشرفت‌های فناوری دنیا مجهز کند.
علیرضا حائری - کارشناس صنعت
اگر در سطح تجاری بین‌المللی تاکنون نتوانسته به جایگاه در خور توجهی دست پیدا کند نه به‌دلیل کیفیت کار بلکه به‌دلیل محدودیت‌های ایجاد شده برای اقتصاد کشورمان در این ایام بوده که خوشبختانه این محدودیت‌ها هم برطرف شده و می‌توان امیدوار بود که این رشته صنعتی بیش از پیش در بازارهای جهانی بدرخشد.همچنین از ۳۰۰هزار نفر شاغل در بخش نساجی کشور ۳۱هزار نفر یعنی حدود ۱۰درصد آن در این بخش فعالیت می‌کنند ضمن اینکه این رشته صنعتی با صادرات حدود ۳۵۰میلیون دلار در سال اندکی بیش از ۴۰درصد مجموع صادرات این صنعت را به خود اختصاص داده است.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از روزنامه گسترش صنعت، به عبارت دیگر رشته صنعتی فرش ماشینی با سهم ۱۳درصدی از واحدهای صنعتی نساجی و سهم ۱۰درصدی از اشتغال این صنعت دارای سهم ۴۰درصدی در صادرات و ارزآوری است که نشان از موقعیت ممتاز و پیشتاز آن در بین صنایع نساجی دارد.
این بخش از صنعت به درستی در میان ۷ رشته منتخب صنعت نساجی در برنامه راهبردی توسعه وزارت صنعت، معدن و تجارت دیده شده و تولید آن برای سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۴۰۴ به ترتیب ۹۵ و ۱۵۰میلیون مترمربع هدف‌گذاری شده است.
درحال‌حاضر مصرف بازار داخلی حدود ۵۵میلیون مترمربع در هر سال تخمین زده می‌شود که ارزش آن معادل ۴۷۰۰۰میلیارد ریال برآورد می‌شود. همچنین با فرض رشد ترکیبی سالانه ۵درصد، حجم تقاضای بازار داخل در سال ۱۴۰۴ حدود ۸۵میلیون مترمربع پیش‌بینی می‌شود که با قیمت‌های امروز ارزشی بیش از ۷۰هزار میلیارد ریال خواهد داشت.
.با فرض دستیابی به هدف تولید۱۵۰میلیون مترمربع فرش ماشینی در سال ۱۴۰۴که خیلی هم دور از انتظار نیست و با فرض اینکه تا آن زمان تقاضای سالانه بازار داخلی نیز از ۵۵میلیون مترمربع فعلی به ۸۵میلیون مترمربع افزایش یابد می‌توان تصورکرد که با مازادی معادل ۶۵میلیون مترمربع فرش ماشینی در سال در کشور روبه‌رو باشیم که قابل صدور به بازارهای جهانی است و چنانچه نرخ هر مترمربع فرش ماشینی را در سال ۱۴۰۴ معادل ۳۰ دلار در نظر بگیریم به ارزش صادراتی ۲میلیارد دلاری دسترسی خواهیم داشت که می‌توان گفت تا حدودی در شأن و اعتبار این رشته صنعتی در کشور خواهد بود.
در این‌صورت ارزش کل تولیدات فرش ماشینی در کشور در سال ۱۴۰۴ معادل ۴/۵میلیارد دلار تخمین زده می‌شود که با احتساب ارزش امروز دلار معادل ۱۷۰هزار میلیارد ریال خواهد بود.درحال‌حاضر صادرات ایران در این بخش بیشتر به کشورهای افغانستان، عراق و ترکمنستان است اما با توجه به کیفیت مطلوب این محصولات، طرح و نقشه بدیع ایرانی و چشم‌انداز روشن پس از لغو تحریم‌ها این انتظار می‌رود که صادرکنندگان این محصول با تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی خود شاهد افزایش صادرات این محصول به بازارهای اتحادیه اروپا و سایر نقاط جهان نیز باشند.
البته در این بازه زمانی ورود به بازارهای اتحادیه اروپا و حتی امریکا مستلزم تلاش بیشتر در جهت شناخت سلیقه مردم به لحاظ طرح و رنگ، نقشه و ترکیب مواد اولیه در بازارهای هدف است و در این‌باره نقش رایزنان بازرگانی و بخش تجاری سفارتخانه‌های ایران بسیار پررنگ خواهد بود.
برگزاری نمایشگاه‌های مرتبط با این صنعت به‌ویژه نمایشگاه بین‌المللی کفپوش، موکت، فرش ماشینی و صنایع وابسته که شاهد برگزاری هشتمین دوره آن در امسال خواهیم بود و همچنین سایر نمایشگاه‌های منطقه‌ای می‌تواند تاثیر بسزایی در نمایش توانمندی داخلی و توسعه تولید و صادرات آن داشته باشد.
تعریف جوایز و مشوق‌های صادراتی در کنار برقراری دوباره خطوط اعتباری بین‌المللی بانکی و استفاده از تسهیلات یوزانس در جهت تامین نقدینگی و تهیه ارزان‌تر مواد اولیه باکیفیت از مواردی است که می‌تواند در دوران پساتحریم در جهت افزایش کیفیت و کاهش نرخ تمام شده به تولیدکنندگان داخلی کمک کرده و ایشان را برای حضور قوی‌تر و موثرتر در بازارهای رقابت جهانی مجهز کند.تلاش به‌منظور جذب سرمایه‌گذار و شریک خارجی می‌تواند علاوه بر تامین مالی طرح‌های ایجادی و توسعه‌ای، نقش موثری در ارتقای سطح علمی مدیریت، نفوذ بیشتر در بازارهای جهانی، اتصال به نشان‌های تجاری معروف و شناخته‌شده بین‌المللی و درنتیجه افزایش صادرات ایفا کند.
ایجاد دفتری تخصصی در بدنه وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌منظور شناسایی نقاط ضعف و ترمیم آن و همچنین ایجاد تشکلی مردم‌نهاد و مستقل از تولیدکنندگان و صادرکنندگان این محصول به‌منظور پیگیری مطالبات این بخش می‌تواند نقش اساسی در تبلور این صنعت در دوران پسابرجام بازی کند.