سیاستهای اقتصادی در امریکا چند ماهی است پایه و اساس چندان محکمی ندارند و نمیتوان روی این سیاستها در دولت ترامپ حساب باز کرد.
از آن سو تحلیلگران میگویند در آینده بهاحتمال زیاد این نفوذ چین است که رشد منطقهای را حفظ میکند. شاید به همین دلیل است که اقتصادهای جنوب شرق آسیا حالا دیگر کمتر به تصمیمات پولی امریکا اعتماد میکنند. سهشنبه ۱۴ مارس (۲۴ اسفند ۹۵) بود که نشانهای تازه از استقلال مالی بیشتر کشورهای منطقه شرق آسیا بروز پیدا کرد.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از صمت، در این روز بسیاری از بازارهای منطقهای نتوانستند از نقطه پایه ۰/۲۵ افزایش در نرخ بهره که از سوی فدرال رزرو (بانک مرکزی) امریکا تعیین شده بود، پیروی کنند. چین، هنگکنگ و سنگاپور اما این افزایش نرخ را اعمال کردند.
یکی از تحلیلگران موسسه کپیتال اکونومیز (Capital Economies) لندن در اینباره گفت که بسیاری از اقتصادهای نوظهور در آسیا بهجای اینکه چشم به تصمیمهای بانک مرکزی امریکا و آنچه این نهاد تعیین میکند داشته باشند، بیشتر پیرو عوامل محلی هستند.
نفود پکن درحالی رو به افزایش است که اقتصادهای آسیایی گامهایی برای افزایش تجارت با چین برداشتهاند. چینیها پس از اینکه دونالد ترامپ، رئیسجمهوری امریکا تصمیم به خروج از پیمان همکاری دوسوی اقیانوس آرام یا تراس پاسیفیک (TPP) گرفت و آن را عملی کرد، حالا حضور پررنگتری در این توافقنامه دارند و به همین دلیل همسایگان این کشور همکاری با چین را جدیتر پیگیری میکنند. توافقنامه تجاری دو سوی اقیانوس آرام یک چارچوب کلیدی بود که به رهبری باراک اوباما، رئیسجمهوری پیشین امریکا به ثمر نشست و هدف اصلی آن گسترش نفوذ امریکا در منطقه بود.
سومفوب مانارانگسان، اقتصاددان در اینباره گفت که سیاست «یک کمربند - یک جاده» چین ارتباط دیگر کشورها میان اقتصاد درحالرشد این کشور را تقویت کرده و یکپارچگی اقتصاد منطقه را افزایش میدهد.سومفوب گفت: «از این پس چین به احتمال زیاد حرکت فعالانهتری در منطقه آسیای جنوب شرقی خواهد داشت. همانطور که میدانید پایه و اساس اقتصاد چین بخش تولید است، بنابراین این کشور باید یکپارچگی بیشتری میان چرخه عرضه و چرخه ارزش ایجاد کند و میتواند جایگزین بازار امریکا شود که نداشتن اطمینان به آن بیشتر میشود.»
افزایش نفوذ منطقهای
بهگفته این اقتصاددان همزمان با افزایش بیش از پیش نفوذ اقتصاد چین در منطقه، تسلط این کشور در بخشهای سیاسی و اجتماعی هم در منطقه افزایش مییابد. نااطمینانی در سیاستهای اقتصادی امریکا در شرق آسیا بهویژه در بخش تجاری و پیش از آن اظهارنظرهای انتخاباتی ترامپ در زمان تبلیغات ریاستجمهوری که بخشی از آن متوجه چین و سختگیری بر این کشور بود باعث شده نفوذ چین حالا در منطقه بالاتر برود. چینیها همچنین از سوی امریکا متهم به دستکاری در ارزش پول ملی خود شدند که این هم بر سیاستهای امریکا تاثیر گذاشت.
بهگفته سومفوب سیاست حمایتگرایی (حمایت از تولید ملی به هر قیمت) باعث میشود کشورهای جنوب شرق آسیا با یک «کشمکش جدی» مواجه شوند که میتواند در روابط این کشورها با چین بهعنوان قدرت تاثیرگذار منطقهای پیامدهای جدی داشته باشد. او در ادامه صحبتهایش اظهار کرد: «این مسئله بهنسبت جدی خواهد بود. همانطور که میدانیم چین یکی از زنجیرههای تامین قدرتمند در آسیا را دارد. این یعنی مستقم یا غیرمستقیم تاثیر قابلتوجهی روی اقتصاد آسهآن (ASEAN) خواهد داشت؛ ضمن اینکه از تاثیر آن بر ژاپن و کرهجنوبی نیز نباید غافل شد.»
همکاریهای تجاری کشورهای شرق آسیا با چین در یک دهه گذشته رشد داشته است. این گسترش روابط بهویژه در صادرات کالاها خود را نشان داد؛ جایی که چین حلقه واسط صادرات کالا از کشورهای شرق آسیا به بازارهای بزرگی چون امریکا شد. سینیانگ پارک، اقتصاددان ارشد بانک توسعه آسیایی (ADB) در تفسیری دراینباره گفت که رشد اقتصادهای نوظهور شرق آسیا براساس رشد پویای چین پیریزی شده است.
اثر منطقهای
نقش بازار امریکا در جنوب شرق آسیا کمرنگ شده است. این را نگاهی به آمار ثابت میکند. براساس آمار در دهه ۹۰ میلادی (دهه ۷۰) میزان صادرات امریکا به این منطقه ۵۰ درصد بوده که اکنون به ۲۹ درصد کاهش یافته است. سینیانگ پارک این هشدار را هم داد که هرگونه شوک جهانی میتواند اثری جدی بر اقتصاد این منطقه از جهان بگذارد.او گفت: «اقتصادهای نوظهور شرق آسیا بیشتر از گذشته با اقتصاد جهانی گره خوردهاند و در نتیجه اثر شوک جهانی، چه این شوک مربوط به تجارت باشد و چه بازارهای مالی، بیشتر شده است.»
بهگفته پاویدا پانانوند، استاد مطالعات کسبوکار در دانشگاه ثاماسات بانکوک، رشد پایدار اقتصادی در دهههای گذشته اقتصادها را در نتیجه رشد طبقه متوسط تقویت کرده است. پاویدا چنین نتیجه گرفت: «به همین دلیل تغییر مسیر تمرکز یکپارچگی منطقهای در کشورهای آسیایی تنها به واسطه سیاستهای ترامپ نیست و تغییرات پویا در قدرت اقتصادی که در دهههای اخیر رخ داده نیز روی این تغییر مسیر تاثیرگذار بوده است.»خانم پاویدا در ادامه به قدرت رو به افزایش مشتری در آسیا اشاره کرد و گفت که چین در این زمینه درحال رشد است.
به گفته او چین حالا یک مقصد مهم تجاری و سرمایهگذاری به آسهآن یا همان اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیاست.
محبوبیت حمایتگرایی
بانک جهانی در گزارشی نسبت به تشدید قطعیت نداشتن سیاستهای اقتصادی در اقتصادهای پیشرفته بهویژه اروپا و امریکا به واسطه افزایش طرفداران سیاستهای حمایتگرایی هشدار داد.
در بخشی از گزارش بانک جهانی آمده است: «تحمیل موانع تجاری از سوی شرکای تجاری عمده اثری منفی بر اقتصادهای بهنسبت آزاد شرق آسیا و پاسیفیک دارد.» به هر حال آنچه اکنون مشخص است اینکه اقتصادهای کوچک شرق آسیا تحتتاثیر بالا رفتن قدرت چین قرار گرفتهاند و کرهجنوبی و ژاپن نیز تاثیرهایی از این تغییر مسیر اقتصادهای شرق آسیا به سمت چین خواهند گرفت.