بازارهای موسمی و فصلی یکی از ظرفیتهایی است که معمولا اقتصادهای در حال توسعه سعی میکنند از آنها در راستای توسعه پایدار و افزایش دامنههای تولید و تجارت استفاده کنند.
مناسبتهایی مانند نوروز، ماه رمضان، محرم، موعد آغاز سال تحصیلی در مهرماه، اربعین و... از جمله مواقعی محسوب میشوند که در آن تقاضاهای فزایندهیی در بخشها و حوزههای مختلف تولیدی و مصرفی به وجود میآید و ظرفیتهای برجستهیی برای اقتصاد ایجاد میشود. اما اگر با این توضیحات تصور کردهاید که ساختار اقتصادی ایران، امکان استفاده از این ظرفیتهای بالقوه را در خود پرورش داده است، سخت در اشتباهید، سالهاست که کارشناسان اقتصادی نسبت به بیتوجهی به این ظرفیتهای فصلی هشدار میدهند و همچنان تولیدکنندگان کشورهایی مانند چین، ترکیه، مالزی و... از این دستاوردها استفاده میکنند.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از اقتصاد آنلاین، یکی از مهمترین ظرفیتهای فصلی کشورمان مربوط به ایام محرم است که مجموعه متنوعی از اقلام مصرفی از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی تا حبوبات، گوشت، برنج، روغن و... تا طبل و سنج و پارچه مشکی و... سایر اقلام مورد نیاز این ایام را در بر میگیرد. امسال با توجه به همزمانی مهرماه با محرم مجموعهیی از نیازهای مرتبط با این دو مناسبت در بازار ایران وجود دارد که به دلیل غیبت تولیدات ایرانی رقبای خارجی جایگزین تولیدکنندگان ایرانی شدهاند.
اما نشانههای میدانی حاکی از آن است که اقتصاد ایران هنوز نتوانسته از این تقاضاهای فزاینده به نفع توسعه کسب و کارهای مرتبط با تولید این اقلام استفاده کند. در واقع واردات طبل، سنج، پرچم چینی و ترکیهیی به ایران، موید نفوذ اقتصادی کشورهای خارجی در بازار موسوم به محرم است.
شهریورماه به عنوان مقطع پیش از آغاز سال تحصیلی برای صنف لوازمالتحریر، اسفندماه برای بازار پوشاک و کیف و کفش، قنادی و خشکبار به عنوان مقطع پیش از ورود به سال جدید و همچنین بازار محرم به عنوان مقطعی برای نقشآفرینی تولیدکنندگان ادوات و تجهیزات و اقلام خاص این ایام همچون طبل، سنج، پرچم پیراهن مشکی و... هر یک به نوعی امکان بقای اقتصادی برای فعالان این عرصهها را فراهم میکند.
واردات پیراهنهای مشکی از ترکیه
چندی پیش مجتبی درودیان، رییس اتحادیه پیراهندوزان تهران در ارتباط با واردات پیراهنهای مشکی ترک به ایران در آستانه ورود به ماه محرم گفت: کم توجهی مسوولان و عدم حمایت کافی از تولید داخلی، باعث حضور گسترده و پر رنگ ترکیه در بازار ایران شده است.
آنچنان که رییس اتحادیه پیراهندوزان تهران در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران عنوان میکند، ظاهرا ترکها امتیازات ویژه و خاصی را برای فروش محصولات خود به ایرانیان در نظر گرفتهاند که استفاده از کارتخوانهای ایرانی برای پرداخت صورتحساب خرید از نمونههای آن به شمار میرود.
این مسوول صنفی در پایتخت معتقد است، اختلاف قیمتی میان محصولات خارجی و داخلی، بسترساز افزایش واردات به کشور شده است.
وی در این خصوص میگوید: تولیدکنندگان ایرانی هزینههای سرباری دارند که واردکنندگان از آن معاف هستند که در چنین شرایطی انتظار میرود سیاستگذاران اقتصادی شرایطی را در ایران مهیا کنند تا بهواسطه آن با تقویت تولید، ضریب واردات کاهش یابد.
درودیان میافزاید: به نوعی چین و ترکیه بازار ایران را میان خود تقسیم کردهاند و بر اساس آن، پیراهن مشکی و پوشاک در اختیار ترکیه و کالاهای مصرفی هیاتها در اختیار چین قرار گرفته است.
وی میگوید: به عنوان نمونه اغلب پوشاک مشکی مورد نیاز بازار از ترکیه و مناطق آزاد وارد میشود و تجهیزاتی همچون طبل، سنج، زنجیر و پرچم نیز از تولیدات چینی محسوب میشوند که در بازار تهران خودنمایی میکنند.
روایت تولیدکنندگان
جولان محصولات چینی در بازار ایران در شرایطی رخ داده که در سالیان نه چندان دور گذشته، بسیاری از ادوات و تجهیزات مرتبط با ایام محرم، از طریق ایران به کشورهای هدف صادر میشد اما اکنون جز کشور عراق، صادرات محصولات و تجهیزات مربوطه با کاهشی چشمگیر همراه شده است.
منصور خزایی، یکی از توزیعکنندگان ادوات و تجهیزات مورد نیاز هیاتهای مذهبی در غرب استان تهران با اشاره به تغییر شغل برخی صنوف در این ایام برای فروش طبل، سنج، زنجیر، پرچم و... اظهار کرد: در طول سالیان اخیر، این رسم نانوشته شایع شده که برخی صنوف در آستانه ورود به محرم به تغییر شغل (بهصورت موقت) مبادرت میورزند و با عرضه ادوات و اقلام مرتبط با این ایام به کسب و کار مشغول میشوند.
وی افزود: امکان فعالیت 12ماهه برای چنین صنوفی فراهم نیست و گردش مالی و خرید و فروش اقلامی همچون طبل، سنج، زنجیر و... تنها در آستانه ورود به محرم افزایش مییابد.
خزایی بیان کرد: این فعالیتها (از حیث اقتصادی) ایرادی وارد نیست، اما در بازار تهران بسیاری از محصولات موجود ساخت چین است و این شایسته کشوری همچون ایران نیست.
در چنین شرایطی این سوال مطرح میشود که مگر تکنولوژی ساخت و تولید ادوات مذکور با چه پیچیدگیهایی مواجه است که برای تامین نیاز دستهجات و هیاتهای مذهبی باید به سوی چشم بادامیهای شرق آسیا دست دراز کنیم.
آمارها چه میگویند؟
آمار و ارقام منتشر شده از سوی سازمان تبلیغات اسلامی، موید وجود بیش از 19هزار هیات مذهبی در استان تهران است. بر اساس گزارشها، میزان و تعداد هیاتهای مذهبی در کل کشور نیز حدود 100هزار هیات برآورد میشود.
البته این اعداد و ارقام شامل هیاتهایی میشود که بهصورت رسمی در بانک اطلاعاتی سازمان تبلیغات اسلامی به ثبت رسیدهاند، در حالی که بخش عمده هیاتهای فعال در استان تهران و کشور جزو دستهجات و هیاتهایی هستند که بهصورت غیررسمی فعالیت میکنند.
بسیاری از این تکایا بر اساس گرایش و نیاز جامعه به خرید و تهیه اقلامی همچون زنجیر، سنج، طبل، پرچم و... مبادرت میورزند، بدون تردید، این تکثر انبوه و متعدد هیاتهای مذهبی، فرصتی ویژه برای اقتصاد کشور و تولیدکنندگان محسوب میشود که با برنامهریزی صحیح و اصولی میتوان از گردش مالی قابل توجه این ایام در راستای توسعه و تقویت بنیه تولید داخلی بهره برد.
به واقع در کنار فیوضات معنوی این ایام، بهرهوریای که از حیث اقتصادی حاصل خواهد شد، فرصتی کم نظیر است که میتواند در کاهش مشکلات بسیاری از تولیدکنندگان داخلی و بومی ایرانی ثمربخش واقع شود.
انتظار میرود، مسوولان و دستگاههای ذیربط اقتصادی با برنامهریزی مدون و اصولی، شرایطی فراهم کنند که عرصه برای جولان اقتصادی چینیها و ترکها در اقتصاد محرم به حداقل ممکن کاهش یابد، ضرورتی که نه تنها از حیث اقتصادی منطقی است، بلکه از حیث وجهه ایران اسلامی زیبنده نیست که چشم بادامیها آن سوی قاره آسیا، تامینکننده ادوات و تجهیزات مورد نیاز هیاتهای مذهبی فعال در ایران باشند.