بيش از 20 سال است كه تقاضاي ايران براي پيوستن به سازمان تجارت جهاني مي‌گذرد، اما متاسفانه هيچ‌گاه عزم ملي براي پيوستن به اين سازمان وجود نداشته است.
بيش از 20 سال است كه تقاضاي ايران براي پيوستن به سازمان تجارت جهاني مي‌گذرد، اما متاسفانه هيچ‌گاه عزم ملي براي پيوستن به اين سازمان وجود نداشته است. به‌طوري كه 10سال پيش ايران تنها توانست ناظر بر سازمان تجارت جهاني شود و در دولت نهم هم كه سازمان تجارت جهاني از ايران خواست تا رژيم اقتصادي خود را ابلاغ کند، تنها ارسال رژيم تجاري ايران به سازمان تجارت جهاني حدود سه سال به طول انجاميد.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از اقتصاد‌آنلاین، تمام اين تاخيرها براي پيوستن به سازمان تجات جهاني تا جايي ادامه پيدا كرد که متاسفانه ايران با تحريم‌هاي بينالمللي مواجه شد، به‌طوري که در زمان تحريم ديگر صحبت از پيوستن ايران به سازمان تجارت جهاني بي‌معنا بود. پس از اجرايي شدن برجام و در زماني که اوباما رييس جمهور آمريکا بود، بسياري از کارشناسان اقتصادي معتقد بودند كه پيوستن به سازمان تجارت جهاني به نفع ايران است و كشور بايد هر چه زودتر عضو سازمان تجارت جهاني شود، اما متاسفانه در آن دوره هم عزم ملي براي پيوستن به سازمان تجارت جهاني وجود نداشت، البته تعدد و تضاد آراي هم درخصوص منافع و مضرات پيوستن ايران به سازمان تجارت جهاني هم مزيد بر عدم عضويت ايران در سازمان تجارت جهاني شد.
بدون شك پيوستن به سازمان تجارت جهاني براي اقتصاد ايران تنها منفعت به همراه خواهد داشت كه اين امر را مي‌توان از 160 كشوري كه درحال حاضر عضو سازمان تجارت جهاني هستند، مشاهده كرد. بنابراين در يک فضاي سالم اقتصادي و بدون توجه به اظهارات ضد جهاني‌سازي دونالد ترامپ، پيوستن به سازمان تجارت جهاني به نفع کشور است و ديگر شکي نيست که پيوستن به سازمان تجارت جهاني براي ايران صرفه اقتصادي در برخواهد داشت، اما هنوز براي پيوستن به WTO عزم ملي در کشور وجود ندارد.
البته درحال حاضر بسياري از کشورها با وجود دونالد ترامپ ديگر تمايلي به پيوستن به سازمان تجارت جهاني ندارند و پس از حضور ترامپ به عنوان رييس جمهور آمريكا، تجارت جهاني تا اندازه‌اي جايگاه خود را از دست داده است.
*دست رانت‌خواران از واردات کوتاه ميشود
سوالي كه مطرح ميشود اين است كه با توجه به شرايط بينالمللي حاکم بر دنيا آيا پيوستن به سازمان تجارت جهاني به نفع اقتصاد ايران است؟ كه در اين باره هم نظرات مخالف و موافقي وجود دارد.
به گفته بسياري از كارشناسان اقتصادي، اصرار دولت دوازدهم براي پيوستن به سازمان تجارت جهاني ديگر به نفع كشور نيست و پيمان‌هاي منطقهاي تجاري و فعال‌‌تر کردن مبادلات تجاري منطقهاي بيشتر به نفع اقتصاد کشور است.
همچنين عباسعلي نورا اقتصاددان طي يادداشتي مي‌گويد: شرايط رژيم اقتصادي ايران با برخي شرايط سازمان تجارت جهاني سازگار نيست، بنابراين بهتر است قبل از تلاش براي پيوستن به اين سازمان شرايط رژيم تجاري را براي پيوستن به اين سازمان مهيا کرد. با پيوستن به سازمان تجارت جهاني، تعرفه‌هاي واردات به صورت ديکته شده به ما ارائه ميشود، درحالي که ممکن است با توجه به نرخ بيکاري اين‌گونه مسائل به نفع اقتصاد ايران نباشد.
پيوستن به سازمان تجارت جهاني عزم ملي مي‌خواهد و بايد بررسي کرد با تعرفه‌هايي که براي واردات اعمال ميشود، مي‌توان بودجه و اعتبار لازم از محل ماليات براي اداره کشور تامين شود يا خير؟ البته پيوستن به سازمان تجارت جهاني محاسني هم به دنبال دارد. به طورحتم با پيوستن به اين سازمان تعرفه‌ها روشن و شفاف شده و دست رانت‌خواران از واردات کوتاه ميشود.
بيشتر مخالفان پيوستن ايران به سازمان تجارت جهاني صرف نظر از جريانات سياسي، افرادي هستند که دستي در انحصار و رانت‌‌خواري دارند و حتي اشخاصي که انحصار صادرات دارند هم راضي به پيوستن ايران به سازمان تجارت جهاني نيستند، زيرا با اين اتفاق منافع آن‌ها به خطر مي‌‌افتد.
*پيوستن به سازمان تجارت جهاني ضرورت دارد
همچنين در اين زمينه محمدرضا حريري رييس كميسيون واردات اتاق بازرگاني ايران مي‌گويد: پيوستن به سازمان تجارت جهاني يك انتخاب نيست، بلكه يك ضرورت و اجبار است. براي درك بهتر اين موضوع كشورهاي عضو سازمان ملل را در نظر بگيريد، به طورحتم كشورهايي كه بيرون از دايره سازمان ملل هستند، نمي‌توانند از حمايت‌ها و قوانين بينالمللي كه زير نظر سازمان ملل است، استفاده كنند يا به عنوان مثال فدراسيون فوتبالي در دنيا وجود داشته باشد كه نخواهد عضو فيفا شود.
اجباري درخصوص عضويت اين فدراسيون فوتبال در فيفا وجود ندارد، اما اگر اين فدراسيون عضو فيفا نشود گويي خود را از چرخه فوتيال دنيا كنار گذاشته است، بنابراين عدم عضويت در سازمان تجارت جهاني به اين معنا است كه از چرخه تجارت جهاني بيرون خواهيم ماند.
*تجارت جاده‌اي يك طرفه نيست
اين عضو اتاق بازرگاني ايران تصريح مي‌كند: بدون شك طي چند سال آينده ديگر به بازارهاي صادراتي خود دسترسي مناسبي نخواهيم داشت، زيرا كشورهايي كه عضو سازمان تجارت جهاني هستند با ساير كشورهاي عضو اين سازمان با تعرفه‌هاي ديكته شده يا بدون پرداخت تعرفه معامله خواهند كرد، اما ايران براي معامله با اين كشورها بايد تعرفه پرداخت كند.
تجارت جاده‌اي يك طرفه نيست. به عبارت ساده‌تر به اين منظور نيست كه اگر عضو سازمان تجارت جهاني شويم مرزهاي كشور تنها براي ورود كالاهاي وارداتي باز ميشود، بلكه مرزهاي ساير كشورها هم به روي كالاهاي توليدي ما باز خواهد شد، بنابراين وحشت از پيوستن به سازمان تجارت جهاني كاذب و بي‌معنا است.*لزوم عزم ملي براي پيوستن به سازمان تجارت جهاني
حريري مي‌افزايد: پيوستن به سازمان تجارت جهاني هيچ ضرري براي اقتصاد ايران ندارد، زيرا هم‌اكنون بيش از 160 كشور عضو اين سازمان هستند. براي پيوستن با سازمان تجارت جهاني بايد يك پروسه زماني طولاني‌مدت بين سه تا ده سال طي شود.
به عبارتي بيش از 100 كشوري كه درحال حاضر عضو سازمان تجارت جهاني هستند اين پروسه زماني را طي كرده‌اند و در اين‌بازه زماني رژيم اقتصادي خود را تغيير داده و مطابق با قوانين اين سازمان كردند و در نهايت عضو سازمان تجارت جهاني شدند.
اين‌روزها پروسه پيوستن به سازمان تجارت جهاني بسيار زمان‌بر و سخت شده است، اما براي خروج داوطلبانه از اين سازمان كافي است يك يادداشت كوتاه براي سازمان تجارت جهاني ارسال شود تا در اولين جلسه اين سازمان كه حدود سه ماه طول مي‌كشد اين موضوع بررسي شود و تنها پس از گذشت سه ماه آن كشور به صورت دواطلبانه از اين سازمان خارج شود.
تا امروز مشاهده نشده است كشوري كه عضو سازمان تجارت جهاني است خود داوطلبانه اقدام به خروج از اين سازمان كند حتي اقتصادهاي بسيار ضعيف‌تر و شكننده‌تر از ايران هم كه عضو سازمان تجارت جهاني شده‌اند تاكنون از اين سازمان داوطلبانه خارج نشده‌اند، لذا اين امر نشان مي‌دهد كه پيوستن به سازمان تجارت جهاني تنها براي كشورها منفعت و سود به همراه دارد.
رييس كميسيون واردات اتاق بازرگاني ايران مي‌گويد: آنقدر مزيت‌هاي پيوستن به سازمان تجارت جهاني بسيار زياداست كه تا امروز هيچ كشوري داوطلبانه از اين سازمان خارج نشده است، بلكه روز به روز هم پيوستن به سازمان تجارت جهاني سخت‌تر ميشود. ايران كه با 160 كشوري كه عضو سازمان تجارت هستند تفاوت چنداني ندارد، بنابراين چرا اين تفكر وجود دارد كه پيوستن ايران به سازمان تجارت جهاني براي اقتصاد ما ضرر و زيان به همراه دارد با توجه به اينكه اقتصاد ايران بر پايه فروش نفت و درآمدهاي ارزي حاصل از فروش نفت است.
به‌طورحتم يك سد رواني در راستاي پيوستن ايران به سازمان تجارت جهاني وجود دارد كه بايد اين سد هم در داخل و هم در خارج از كشور شكسته شود. در داخل كشور بايد يك اراده جدي و عزم ملي براي پيوستن ايران به سازمان تجارت جهاني ايجاد شود و در خارج از هم بايد سازمان تجارت جهاني براي پذيرفتن ايران به اجماع برسد كه در حال حاضر آمريكا به ويژه دونالد ترامپ مانع پيوستن ايران به اين سازمان است.
*عدم پايبندي ايران به رژيم اقتصادي خود
رييس كميسيون واردات اتاق بازرگاني ايران مي‌گويد: رژيم اقتصادي خود را براي سازمان تجارت جهاني ارسال كرده‌ايم، اما متاسفانه به همان رژيم اقتصادي كه به سازمان تجارت جهاني اعلام كرده‌ايم، پايبند نبوده‌ايم. به عبارتي تعرفه‌هاي خود را افزايش داده يا موانع غير تعرفه‌اي تعريف كرده‌ايم. به عنوان مثال به راحتي اعلام كرده‌ايم كه واردات خودروهاي بالاي 2500 سي سي به كشور ممنوع است درحالي كه مطابق برنامه چهارم توسعه و پنجم توسعه و رژيم اقتصادي اعلام كرده‌ايم كه هيچ نوع مانع غير‌تعرفه‌اي به غير از كالاهايي كه از نظر شرع اسلام حرام است، مصوب نكرده‌ايم.
*عضويت افغانستان در سازمان تجارت جهاني!
همچنين در اين زمينه هادي حق‌شناس اقتصاددان مي‌گويد: مبناي تشكيل سازمان تجارت جهاني براين پايه بود كه كشورهاي مختلف براساس مزيت نسبي كه دارند كالاهايي توليد كنند تا اين كالا بين كشورها مبادله شود و تمام كشورهاي جهان از مزيت نسبي همديگر استفاده كنند. امروز بيش از 80 درصد كشورهاي جهان عضو سازمان تجارت جهاني هستند،حتي كشور افغانستان هم عضو سازمان تجارت جهاني شده است.
مزيت بزرگ سازمان تجارت جهاني اين است كه مشكلي كه در گذشته براي كشور ما درخصوص مسائل هسته‌اي ايجاد شد و مشمول تحريم‌هاي اقتصادي ظالمانه غربي‌ها شديم با عضويت ايران در سازمان تجارت جهاني، ديگر آمريكايي‌ها نمي‌توانند تحريم‌هايي بر اقتصاد ايران تحميل كنند، پس از نظر سياسي به نفع اقتصاد ايران است كه عضو سازمان تجارت جهاني شود.
*حمايت تعرفه‌اي مادام‌العمر نيست
اين كارشناس اقتصادي تصريح مي‌كند: اما به لحاظ فني وقتي كشوري عضو سازمان تجارت جهاني شود آن كشور بايد تلاش كند كه كالا و خدمتي را توليد كند كه متناسب با استانداردهاي جهاني باشد. ما در طول ده‌ها سال گذشته همواره با ابزار تعرفه از توليدات خود دفاع و حمايت كرديم. لذا سوالي كه مطرح ميشود اين است كه اين حمايت تعرفه‌اي تا چند دهه ديگر بايد ادامه پيدا كند؟ حمايت تعرفه‌اي ممكن است در كوتاه‌مدت مفيد باشد، اما حمايت تعرفه‌اي نمي‌تواند مادام‌العمر باشد.
*افزايش قاچاق كالا با حمايت‌هاي تعرفه‌اي
حق‌شناس مي‌گويد: بخشي از حمايت‌هاي تعرفه‌اي منجر به قاچاق كالا ميشود كه قاچاق كالا در اقتصاد ايران قابل مشاهده است. همچنين حمايت‌هاي تعرفه‌اي باعث توليد كالاهاي بي كيفيت ميشود كه اين امر هم در اقتصاد ايران بيداد مي‌كند. تعداد كشورهايي كه عضو سازمان تجارت جهاني نيستند به 20 كشور هم نمي‌رسد كه معمولا كشورهايي با اقتصاد كوچك هستند، بنابراين عضويت ايران در سازمان تجارت جهاني اجتناب‌ناپذير است، البته 10 سال گذشته ايران به عنوان عضو ناظر سازمان تجارت جهاني پذيرفته شده بود، لذا اگر برخي موانع و چالش‌هاي سياسي برطرف شود امكان پذيرش ايران در سازمان تجارت جهاني بسيار زياد است و مزاياي عضويت ايران در اين سازمان بيش از معايب آن خواهد بود.