نقدی بر دیدگاه طرفداران افزایش نرخ ارز

مرتضی افقه- کارشناس اقتصادی

به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از خبرآنلاین،  به عقیده من، مطلوب آن است که قیمت ارز همچون سایر کالاها در بازار و از محل برخورد عرضه و تقاضای ارز تعیین شود. با این وصف، به دلیل نقشی که قیمت ارز بر سایر متغیرها و شاخص های اقتصادی، اجتماعی کشور دارد دولت ها در بیشتر سالهای گذشـته نرخ آن را به صورت مدیریت شـده و در حالت شناور، کنترل کرده اند. به نظر می رســد با توجه به ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی موجود، این سیاست کماکان مطلوبترین باشد.

در اینجا لازم است دلیل طرفداران افزایش قیمت ارز را تحلیل و نقد کنم. منتقدان مدیریت نرخ ارز توسط دولت معتقدند که این سیاست موجب پایین ماندن نرخ ارز در مقایسه با نرخ تورم طی سالهای گذشته شده است که نتیجه آن کاهش صادرات و افزایش واردات بوده است.

آنها معتقدند دولت باید با افزایش قیمت ارز، زمینه افزایش صادرات کشور را  بیش از 50 درصد فراهم کند. به دو دلیل این فرض صحیح نیست؛ اولا صادرات غیرنفتی کشـور که طی سالهای گذشته ادعا می شود از مرز 50 میلیارد دلار عبور کرده اسـت، مواد خام معدنی یا محصولات خام و نیمه خام کشاورزی هستند که صدور آنها نه تنها مفید نیست بلکه در میان مدت و بلندمدت مضر نیز خواهد بود.

 حدود 50 درصد باقیمانده صادرات غیرنفتی طی سـلهای اخیر نیز محصولات پتروشیمی است که اگرچه در کوتاه مدت و میان مدت ممکن است مفید باشـد، اما در بلندمدت نه مفید و نه قابل تفاخر است. بنابراین بازی کردن با نرخ ارز با هدف افزایش این ترکیب از صادرات غیرنفتی به زیان کشـور است زیرا در میان مدت و بلندمدت منجر به تخلیه مواد خام و معدنی کشور خواهد شد و همان ایرادی را دارد که سالهاست در مورد صدور نفت خام بیان می شود.

 این درحالی است که تولیدکنندگان و تجار داخلی ما این ظرفیت را دارند که به جای مواد خام، محصواتت ساخته شده و نهایی را صادر کنند اما موانع بسیار زیاد و متعدد، باعث شده است که تولیدکننده داخلی نتواند از استعدادها و ظرفیت های خود بهره ببرد و به ناچار به صدور مواد خام روی آورد.

همچنین هنوز بخش های کشاورزی، صنعت، خدمات و نفت کشور به واردات مواد خام و نیمه خام یا کاالاهای واسطه ای و سرمایه‌ا‌‌ ی نیاز دارند و همچنین با افزایش بی رویه قیمت ارز، تورم وارداتی به شدت به قدرت خرید مردم لطمه وارد خواهد کرد.

بنابراین در انتخاب سیاست مناسب برای تعیین نرخ ارز همه این جوانب باید در نظر گرفته شود و از اقدامات احساسی و فاقد مبانی عملی به صورت جدی باید پرهیز کرد. ثبات قیمت همه کالاها از جمله قیمت ارز برای بخش تولید  آنچه تهدیدکننده تولید و تجارت و مصرف است، به شدت ضروری است.