نوسازی و بهسازی تجهیزات صنایع کشور یکی از اولویت‌های مهم صنعتی است که در دولت دوازدهم نیز مورد توجه و تاکید وزیر صنعت، معدن و تجارت قرار گرفته است اما با وجود گلایه‌های محمد شریعتمداری از شبکه بانکی کشور برای تسریع در پرداخت تسهیلات و در اولویت قرار دادن تسهیلات نوسازی هنوز رقم چندانی در این زمینه به واحدها پرداخت نشده است.
براساس برنامه‌ریزی دولت دوازدهم، در طرح رونق تولید ۱۰ هزار میلیارد تومان برای نوسازی ۵ هزار واحد صنعتی امسال درنظر گرفته شده که با گذشت ۹ ماه از سال تاکنون فقط ۶۵۹ واحد به بانک‌ها معرفی شده‌اند که از این میزان تعداد اندکی موفق به دریافت تسهیلات شده‌اند.
نوسازی ۲۰ هزار واحد صنعتی کوچک
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از گسترش صنعت، براساس برنامه ۵ ساله توسعه تا پایان برنامه ششم باید ۲۵ درصد از صنایع کوچک و ۱۵ درصد از صنایع بزرگ نوسازی شوند به نحوی که در صنایع کوچک در سال نخست ۴ درصد، در سال دوم ۵ درصد و به همین ترتیب تا پایان برنامه ۲۵درصد صنایع کوچک نوسازی شوند؛ به عبارت دیگر تا پایان برنامه ششم توسعه باید ۲۰ هزار واحد کوچک از نظر تجهیزات، فناوری، نیروی انسانی، آموزش و... نوسازی شوند.
در صنایع متوسط و بزرگ به دلیل آنکه بخشی از این واحدها تازه‌ساخت هستند و نوسازی آنها نیز هزینه‌بر خواهد بود هدف‌گذاری ۱۵درصدی در برنامه ششم توسعه برای نوسازی آنها درنظر گرفته شده است.
براساس این برنامه‌ریزی، امسال ۵ هزار واحد کوچک و متوسط باید تجهیزات خود را نوسازی کنند اما همراهی نکردن بانک‌ها با این برنامه باعث شده تا بخش مهمی از برنامه توسعه‌ای صنایع کشور بر زمین بماند.
ارتقای بهره‌وری با نوسازی صنایع
یکی از مهم‌ترین آثار نوسازی صنایع بر بهره‌وری و مصرف انرژی است که تاثیر مستقیمی بر نرخ تمام محصولات تولیدی دارد. در شرایطی که رقابت‌پذیری محصولات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، کاهش نرخ تمام‌شده از طریق بهبود بهره‌وری و کاهش مصرف انرژی می‌تواند شرایط صنایع را با تغییر جدی روبه‌رو کند.
به گفته مدیرکل تجهیزات و ماشین‌آلات وزارت صنعت، معدن و تجارت، نوسازی صنایع کشور می‌تواند تا ۳۰ درصد بهره‌وری واحدهای صنعتی را افزایش دهد به همین منظور محمد شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت اواخر شهریور امسال در جلسه‌ای با حضور علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی بر لزوم سرعت‌بخشی به پرداخت تسهیلات از سوی شبکه بانکی تاکید کرد و اولویت را در نوسازی خطوط تولید بنگاه‌های کوچک و متوسط به منظور تحول در فناوری تولید اعلام کرد اما آنچه تاکنون اتفاق افتاده، نشان از عملکرد ضعیف بانک‌ها در این بخش است.
عملکرد ضعیف در تسهیلات نوسازی
محسن صالحی‌نیا، معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت در این باره گفت: متاسفانه در بخش تسهیلات نوسازی عملکرد چندان قابل قبولی را از سوی بانک‌ها شاهد نیستیم؛ تاکنون ۳ هزار و ۷۷۷ واحد صنعتی ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد ۶۵۹ واحد به بانک‌ها معرفی شده‌اند و در مجموع تسهیلات قابل توجهی به این واحدها پرداخت نشده است.
وی درباره دلایل عملکرد ضعیف در بخش تسهیلات نوسازی گفت: در بخش تسهیلات نوسازی و بازسازی و استفاده از فناوری در واحدهای تولیدی هنوز چارچوب مشخصی وجود ندارد و تا اواسط سال هنوز بانک‌ها به طور کامل برای پرداخت این تسهیلات توجیه نبودند، در همین راستا، جلسه‌هایی با همکاری بانک مرکزی برای بانک‌ها برگزار و شیوه‌نامه تسهیلات نوسازی نیز به آنها ابلاغ شده است. امیدواریم با تعیین چارچوب لازم هر چه به آخر سال نزدیک شویم آمار در این بخش پررنگ‌تر شود.
اهمیت نوسازی در بهره‌وری و انرژی
رمضانعلی سبحانی‌فر، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با انتقاد از عملکرد ضعیف پرداخت تسهیلات نوسازی گفت: پرداخت اندک تسهیلات نوسازی صنایع پس از گذشت ۹ ماه از سال موضوعی است که باید از بانک مرکزی و نهادهای ذی‌ربط مورد پرسش قرار بگیرد. یکی از اولویت‌های سه‌گانه ارائه تسهیلات که دارای اهمیت بالایی است موضوع نوسازی ساختار صنایع کشور است.
وی با بیان اینکه مهم‌ترین ضعف صنایع کشور مصرف انرژی و بهره‌وری است، اظهار کرد: ارتقای تجهیزات و نوسازی صنایع کشور موجب افزایش بهره‌وری و صرفه‌جویی در مصرف انرژی خواهد شد به همین منظور جزو اولویت‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار گرفت. اینکه تاکنون به این امر بی‌توجهی شده موضوع مهمی است که نهادهای دولتی باید دلایل آن را بیان کنند.
بانک‌ها همکاری لازم را ندارند
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با اشاره به اهداف تسهیلات‌دهی به صنایع گفت: یکی از مهم‌ترین اهداف تسهیلات استفاده حداکثری از توان واحدهای موجود و فعال کردن ظرفیت‌های خالی بود که برای این منظور نیاز به سرمایه در گردش وجود داشت. علاوه‌بر این، نوسازی صنایع از ضرورت‌های به حداکثر رساندن توان داخل بود به همین منظور ۲۰ هزار میلیارد تومان برای تامین سرمایه در گردش و ۱۰ هزار میلیارد تومان برای نوسازی صنایع اختصاص پیدا کرد.
وی با اشاره به اینکه طبق گزارش‌های نهادهای دولتی، چند هزار میلیارد تومان در بخش سرمایه در گردش پرداخت شده است، افزود: بانک‌ها در این زمینه همکاری لازم را انجام نمی‌دهند البته هنوز مشخص نیست چه میزان از این اعتبارات به بانک‌ها تخصیص یافته است اما با وجود این، بانک‌ها بیشتر تمایل به پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش دارند.
پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش
سبحانی‌فر افزود: بانک‌ها به دلیل اینکه تسهیلات سرمایه در گردش زودبازده است و به واحدهای فعال به منظور هزینه‌های جاری پرداخت می‌شود ریسک کمتری را متحمل می‌شوند در نتیجه به پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش رغبت بیشتری دارند. از سوی دیگر تسهیلات سرمایه در گردش کوتاه‌مدت و در دوره‌های ۶ ماهه، ۹ ماهه و یک ساله پرداخت می‌شود.
وی با اشاره به راهکارهای جایگزین برای تامین سرمایه نوسازی تجهیزات گفت: از آنجا که بیشتر نیاز نوسازی صنایع کشور به واردات تجهیزات و ماشین‌آلات است در شرایطی که بانک مرکزی توان تخصیص اعتبار از منابع داخلی را ندارد باید سازوکاری فراهم شود تا از طریق کشور هایی که روابط مناسبی با ایران دارند خطوط اعتباری ایجاد شود.
استفاده از ظرفیت یوزانس و پول‌های بلوکه‌شده
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ایران هنوز در برخی‌ها کشورها سرمایه‌های ذخیره‌شده‌ای دارد که به دلیل تنگناهای موجود امکان برگشت به کشور ندارد، گفت: با استفاده از این منابع و همچنین ظرفیت یوزانس می‌توان به نوسازی صنایع کشور اقدام کرد زیرا این یکی از موضوعات حیاتی صنایع کشور است که سال‌ها به دلیل تحریم‌ها با آسیب‌های جدی روبه‌رو شده و اکنون باید برای برطرف کردن این مشکل اقداماتی انجام شود.
وی درباره تامین منابع داخلی نیز افزود: دولت از محل سهم یارانه صنایع می‌تواند کمک‌هایی را به طور مستقیم یا غیرمستقیم به واسطه بانک‌ها دراختیار صنایع کشور بگذارد تا اولویت‌هایی که در برنامه‌های خود تعیین کرده محقق شود.
تخصیص پیدا نکردن اعتبارات بانکی دلیلی برای بر زمین ماندن این هدف نیست چون این موضوعات بسترهایی است که چرخه اقتصادی را به حرکت درمی‌آورد و اگر خللی در آن به وجوداید اشتغال کشور و توسعه به خطر می‌افتد.
بنا بر این گزارش، ارتقای بهره‌وری و کاهش انرژی از حیاتی‌ترین نیازهای صنایع کشور است که تنها از طریق نوسازی صنایع امکان‌پذیر است.
با توجه به اینکه در سال نخست برنامه ششم اهداف نوسازی تجهیزات و صنایع کشور به وسیله منابع داخلی محقق نشده است، دولت باید به فکر راهکارهای دیگری برای حمایت از صنایع کوچک و متوسط باشد تا بتواند علاوه‌بر برطرف کردن مشکلات صنایع، خود را با هدف‌گذاری‌های برنامه ششم توسعه منطبق کند؛ در غیر این صورت سرانجام برنامه ششم توسعه نیز همچون برنامه پنجم توسعه بدون نتیجه خواهد بود.