رئیس کل بانک مرکزی با تشریح ضروریات نظام بانکی در شرایط کنونی گفت: باقی ماندن تورم در ارقام تک رقمی، ادامه خواهد یافت.
روزگذشته هفتمین دوره بزرگداشت هفته پژوهش و فناوری با حضور ولی الله سیف رییس کل بانک مرکزی و علی دیواندری رییس پژوهشکده پولی و بانکی و اعضای هیات عامل بانک مرکزی، مدیران عامل و اعضای هیات مدیره برخی از بانکها و پژوهشگران در سالن اجتماعات بانک مرکزی برگزار شد.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از عصراقتصاد، در این مراسم رییس کل بانک مرکزی گفت: نظام بانکی در راستای ارتقای کارایی و بهبود عملکرد خود، نیازمند تحقیق و پژوهش به ویژه در حوزه های کاربردی است.
وی بیان داشت: باید بانک ها علاوه بر تکیه بیشتر بر بخش تحقیق و توسعه خود، ارتباط خود را با سایر مراکز علمی و پژوهشی تقویت کنند تا از این مسیر بتوانند از پتانسیل های بزرگ مراکز علمی و پژوهشی برای حل مشکلات مبتلابه و نیز تسریع در توسعه و پیشرفت نظام بانکی بهره مند شوند.
سیف با تاکید بر نقش و اهمیت پژوهش و پژوهشگران در تحقق نظام بانکی مطلوب گفت: امسال نیز مانند سالیان گذشته، مراسم هفته پژوهش فرصت مغتمنی برای بانک مرکزی به شمار میرود تا در کنار پرداختن به مشغولیتهای اجرایی، با تعیین جهتگیریهای جدید و نیازمندیهای نظام بانکی در حوزههای پژوهشی، از ظرفیتهای صاحب نظران فعال در این عرصه حداکثر استفاده را ببرد.
وی تصریح کرد: در حال حاضر بسیاری از کشورهای توسعه یافته، حداقل ۳ تا ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به پژوهشهای مختلف اختصاص می دهند چرا که صرف منابع در این حوزه را نه یک هزینه تشریفاتی یا غیرقابل اجتناب، بلکه نوعی سرمایه گذاری پرسود برای رفاه بلندمدت قلمداد میکنند.
رییس شورای پول و اعتبار با ذکر این نکته که متاسفانه در کشور ما، علیرغم وجود اشراف مناسب نسبت به اهمیت مقوله پژوهش، ارتقای جایگاه این حوزه با دشواریهای ساختاری و عملکردی فراوان مواجه است، گفت: در حالی که بر اساس سیاست های کلی علم و فناوری که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است، بایستی بودجه تحقیق و پژوهش تا پایان سال ۱۴۰۴ به حداقل ۴ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش یابد.
رییس کل بانک مرکزی با تاکید بر لزوم تجاری سازی دانش و کاربردی کردن پژوهش گفت: با وجود این که مطابق با شاخص هایی مانند تعداد مقالات علمی-پژوهشی، فارغالتحصیلان سطوح مختلف دانشگاهی و تعداد مراکز معتبر علمی، پژوهشی و دانشگاهی که معیاری برای سنجش عملکرد در زمینه علم و پژوهش است، عملکرد ایران نسبتاً مناسب به شمار میرود، اما نقصان بزرگ موجود در چرخه پژوهش کشور ما، ضعف در تبدیل دانایی به دارایی است.
وی افزود: نظام بانکی کشور و حوزههای مرتبط با آن از جمله مهمترین عرصههایی است که نیاز روزافزونی به تجاریسازی ایدههای ارزشمند علمی و پژوهشی در آن احساس میشود و میتواند بستر مناسبی برای تبدیل دانایی به دارایی باشد. در این بین پژوهش ها و ایده هایی مورد اقبال قرار میگیرند که میتوانند با خلق یک رویه خاص در نظام بانکی یا تولید و بکارگیری یک سختافزار یا نرم افزار و یا هر نوآوری دیگر، زمینه های توسعه خدمات و عملکرد بهتر و کارآمدتر نظام بانکی را فراهم کنند.
اصول هدایت پژوهش ها در نظام بانکی
رییس کل بانک مرکزی ضمن تاکید بر اینکه در دهههای اخیر فرآیندها و تعاملات پولی، مالی و بانکی در سطح جهانی توسعه و پیشرفت شتابانی را تجربه کرده است، گفت: حجم بالای مراودات مالی و جریان وسیع و پرحجم نقلوانتقال منابع و اطلاعات در سطح ملی و بینالمللی در بستر نرمافزاری نهادهای مالی و امکانات پرداخت الکترونیکی، جابهجا میشود. همچنین طیف متنوع ابزارهای پرداخت و نگهداری دارایی با درجه نقدپذیری گوناگون و ارائه انواع خدمات بانکی دیجیتال بدون توجه به مرزهای جغرافیایی، ابعاد جدیدی به بانکداری بینالمللی اضافه کرده است.
رییس شورای پول و اعتبار خاطرنشان کرد: جریان تحقیق و توسعه به منظور ارتقای کیفی و عمق بخشی به خدمات مالی، باید به کمک بخشهای اجرایی نظام بانکی بشتابد. وی، تقویت ارتباط نظام بانکی با مراکز علمی و پژوهشی را حائز اهمیت دانست و گفت: نظام بانکی ما در راستای ارتقای کارایی و بهبود عملکرد خود، نیازمند تحقیق و پژوهش به ویژه در حوزه های کاربردی است.
سیف، ثبات مدیریت در نظام بانکی را زمینه بهثمرنشستن نتایج پژوهشها و تحقیقات در هر حوزه ای از جمله حوزه پولی و بانکی دانست و گفت: هدایت بخش پژوهشهای نظام پولی و بانکی نیازمند حدی از ثبات در مدیریت نظام بانکی است. قدر مسلم آن است که تغییرات مکرر در اهداف و رویکردهای تحقیقاتی، به جریان و مسیر واحد تحقیقات کاربردی این نظام آسیب جدی وارد میسازد و باید تا حد امکان از آن جلوگیری بهعمل آورد.
رییس کل بانک مرکزی، استفاده از همه ظرفیتها در همه سطوح در بانک ها را خواستار شد و تصریح کرد: پژوهشها و ایدهپردازیها در سایه انسجام نیروها و استفاده حداکثری از همه ظرفیتهای موجود به نتیجه خواهند رسید و بکارگیری تمام توانمندیها و جلب مشارکت همه نیروهای موجود در سطوح مختلف سازمانی و ایجاد انگیزه در مجموعه کارکنان و مدیران نظام بانکی، نقش مؤثری در اجرایی شدن پژوهش ها و پیادهسازی نتایج پژوهشها با هدف رفع ضعفها و تقویت نقاط قوت نظام پولی و بانکی خواهد داشت.
عالی ترین مقام بانک مرکزی بر تلفیق پژوهش و خلاقیت با امور اجرایی خدمترسانی بانکها تاکید کرد و گفت: در شرایط کنونی نظام بانکی کشور با برخی مقررات محدود کننده و رویههای سنتی و کماثر رو به رو است. بازبینی این رویهها با هدف ارتقای سرعت و کیفیت خدمترسانی میتواند موضوع پژوهش های کاربردی بانکها باشد. به علاوه تلفیق پژوهش با روشهای جاری و وظایف روزمره بدنه کارشناسی بانکها میتواند جریان مستمری از خلاقیت و بهبود شیوههای خدمترسانی را در بانکها ایجاد کند که دستاوردهای آن در قالب بهبود شاخصهای عملکردی نظام بانکی نمایان می شود.
سیف، لزوم توجه به آموزش اصول و اسلوبهای متداول در بانکداری روز دنیا را یادآور شد و گفت: روشهای مرسوم در نظام بانکی کشور در سه دهه اخیر تا حد زیادی از اسلوب و شیوههای روزآمد فعالیت بانکی در دنیا فاصله گرفته است. بهطور خاص در حوزه مراودات بینالمللی، نظام بانکی ما با محدودیتها و مسائلی پیچیده اما کاملاً متفاوت نسبت به همتایان خود در دیگر کشورها روبهرو بودهاند از جمله این که تحریمهای بین المللی باعث شدهاند نظام بانکی ایران از همراهی با بسیاری از تحولات محیط بانکداری بینالمللی محروم باشد. در این راستا پژوهشهای معطوف به شناخت شیوه های بروز بانکداری جهان، آموزش تجربیات بانکداری در عرصه بین الملل و بهره برداری از دستاوردهای آن می تواند ضرورتی غیرقابل انکار برای ارتقای دانش و تجربه نظام بانکی کشور و رسیدن به استانداردهای روز بانکداری جهانی به شمار برود.
مهمترین اولویت های پژوهشی در حوزه مأموریت های بانک مرکزی و نظام بانکی
رییس کل بانک مرکزی، با بیان اینکه دولت تدبیر و امید و بانک مرکزی در امر سیاستگذاری، خود را متعهد به بهرهبرداری از یافتههای علمی و کارشناسی می داند، گفت: اصلاح و ارتقای نظام بانکی، از مهمترین محورهای پژوهشی است. با وجود گام های بزرگی که در سال های اخیر در راستای اصلاح نظام بانکی صورت گرفته است، نظام بانکی کشور همچنان با مشکلات بزرگی هم در زمینه ساختاری و هم در زمینه عملیاتی دست و پنجه نرم می کند. یکی از مهمترین مشکلات جاری نظام بانکی کشور مطالبات غیرجاری است که زمینه مشکلات دیگری همچون کاهش نقدشوندگی داراییهای نظام بانکی و در نتیجه کاهش توان تسهیلات دهی بانک ها به بخش تولید را ایجاد میکند. اصلاح مدل کسب و کار بانکی و محدود کردن بنگاه داری بانک ها از دیگر چالشهای مهم و پیشروی نظام بانکی به شمار میرود. در شرایط فعلی اصلاح ساختار مدیریت ریسک و اجرایی کردن اصول حاکمیت شرکتی در بانک ها یکی دیگر از اولویتهای نظام بانکی در ایران است.
سیف تاکید کرد: شبکه بانکی با تکیه بر پژوهشهای روزآمد، بایستی عقب ماندگی نظام بانکی کشور از آخرین تحولات مقرراتی نظام بانکی در سطح بین المللی را جبران کند. در این ببین ارتقای نظام نظارت و پایش سلامت بانکی، نظام گزارش دهی بانک ها مبتنی بر استانداردهای نوین گزارشگری مالی و نیز تطبیق با ترتیبات موجود در حوزه مبارزه با جرائم مالی از جمله مبارزه با پولشویی، تامین مالی تروریسم و فرار مالیاتی از اهمیت ویژهای برخوردار است.
رییس شورای پول و اعتبار، یکی از عوامل متحول کننده نظام بانکی در سالهای اخیر و سالهای آتی را ظهور فناوریهای نوین، کسب و کارهای نوظهور مبتنی بر فناوری و فراهم شدن دادههای بزرگ دانست و گفت: بانک مرکزی به عنوان سیاستگذار حوزه بانکی نگاهی بلندمدت و راهبردی به عرصه بانکداری الکترونیک، نظامهای پرداخت و فناوریهای نوین دارد و برآن است که از ظرفیتهای این پیشرفتها برای بهبود روشهای نظارتی، کاهش هزینههای بانکداری و نیز ارتقا کیفیت و تنوع خدمات بانکی حداکثر بهرهبرداری را بکند.
وی، ارتقای سازوکار مدیریت نظام ارزی را اولویت پژوهش دیگر خواند و خاطرنشان کرد: خوشبختانه با آغاز به کار دولت یازدهم و حاکم شدن رویکرد جدید در بانک مرکزی، مجموعهای از اقدامات و سیاستهای موثر برای مدیریت بازار ارز مورد توجه قرار گرفته است که در نتیجه این اقدامات پس از تلاطم ارزی سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ فضایی توام با آرامش نسبی بر بازار ارز حکمفرما شده است.
با وجود گام های بزرگی که در سال های اخیر در راستای اصلاح نظام مدیریت ارزی صورت گرفته است، همچنان مدیریت نظام ارزی کشور با مسائل مهمی از جمله احیای نظام تک نرخی ارز و حفظ پایدار آن، حفظ ثبات بلندمدت بازار ارز و اجتناب از بروز تلاطم ارزی در آینده، ایجاد و گسترش ابزارهای کافی برای پوشش ریسک ارزی فعالان اقتصادی و ارتقای سازوکارهای لازم برای تسهیل نقل و انتقال منابع ارزی روبروست. بنابراین موضوع اصلاح و ارتقای نظام ارزی یکی دیگر از اولویت های پژوهش های کاربردی است تا بر اساس آن بتوان به تصمیم سازی صحیح در حوزه ارزی دست یافت.
سیف، ارتقای سازوکار مدیریت نرخ های سود بانکی را از دیگر اولویت های پژوهشی دانست و اظهارداشت: تعیین نرخ سود بانکی همواره یکی از مسائل چالش برانگیز در نظام بانکی کشور بوده است. در سال جاری بانک مرکزی با ابلاغ بخشنامه خود در خصوص نرخ سود علیالحساب سپردههای بانکی، موفق شد رقابت قیمتی بانک ها و موسسات اعتباری را متوقف کند و زمینه کاهش نسبی نرخ سود را فراهم آورد.
با این وجود سازوکار فعلی تعیین نرخ سود بانکی همچنان از کارآیی لازم برای هدایت نظام بانکی به سمت نرخ هایی که بازار پول را به تعادل برساند، برخوردار نیست. اصلاح سازوکار مدیریت نرخ سود و توسعه ابزارهای پولی و مالی کارآمد در بازار پول و اعتبار علاوه بر آنکه نیازمند یک چارچوب نظری مناسب است، مسلتزم بهرهمندی از یک برنامه عملیاتی دقیق نیز میباشد که این امر مطالعات همه جانبه ای را طلب می کند و یکی از اولویت های پژوهش های کاربردی حوزه پول و بانک قلمداد میشود.
رییس کل بانک مرکزی با اشاره به تک رقمی کردن تورم پس از یک دوره تلاطم در اقتصاد کلان به عنوان یکی از دستاوردهای بانک مرکزی در سالهای اخیر، تصریح کرد: بانک مرکزی با پیگیری سیاست پولی و ارزی خود در راستای مدیریت مناسب نقدینگی و حفظ ثبات ارزی و نیز با بهرهگیری از فضای برآمده از اعتقاد راسخ به انضباط مالی و پولی، موفق شده است نرخ تورم را طی دو سال اخیر در محدوده تک رقمی حفظ کند.
مهار تورم در کوتاه مدت دستاورد بزرگی بود که خوشبختانه حاصل شده است، اما آنچه در زمینه مهار تورمی از اهمیت بیشتری برخوردار است، تداوم حفظ تورم تک رقمی در میان مدت و بلندمدت و به عبارتی پایدارسازی تورم تک رقمی یا همان ثبات قیمتی است. بنابراین تدوین راهبردها، سیاست ها و الزامات پایدارسازی تورم تک رقمی، یکی دیگر از اولویت های پژوهشی حوزه پولی است که توجه ویژه پژوهشگران عرصه پولی و بانکی کشور به این مهم را ضروری میکند.
رییس شورای پول و اعتبار، درخصوص تأمین مالی غیرتورمی تولید بیان کرد: با وجود تمام تلاش های نظام بانکی کشور در راستای تأمین مالی تولید، بخش تولید همچنان در تنگنای مالی هم در راستای تأمین سرمایه در گردش در کوتاه مدت و هم تأمین مالی سرمایه گذاری در میان مدت و بلندمدت قرار دارد. بنابراین ارتقای تأمین مالی بخش تولید مشروط به اینکه اهداف تورمی را مخدوش ننماید، یک ضرورت اساسی برای بهبود فرآیند تولید و رشد اقتصادی است.
بر این اساس تدوین راهبردها، سیاست ها و الزامات تأمین مالی غیرتورمی تولید نیز یکی دیگر از اولویت های پژوهشی حوزه پولی و بانکی کشور است. بدون شک ارتقا نقش بازار سرمایه در نظام تامین مالی تولید یکی از مهم ترین موضوعات مطرح در این حوزه است که ضرورت توجه به گسترهای فراتر از بازار پول را در این حوزه به وضوح نمایان میسازد.
ضرورت برخورد علمی با معضلات نظام بانکی
همچنین رئیس پژوهشکده پولی و بانکی، از تدوین طرحی پژوهشی در خصوص لایحه جدید بانکداری خبر داد و گفت: باید با معضلات نظام بانکی برخورد علمی داشت.
علی دیواندری گفت: در شرایط کنونی اقتصاد ایران و نظام بانکی که با دشواری هایی مواجه است، نظام بانکی وارد فاز و مرحله ای شده که باید به صورت حرفه ای و با علم و تخصص با آن مواجه شد؛ پس باید به روش های علمی متمسک گردید.
رییس پژوهشکده پولی و بانکی افزود: در تمام دنیا نیز با توسل به تحقیقات عمیق علمی، کار را پیش برده اند که در این میان، بانک مرکزی و پژوهشکده پولی و بانکی در این مسیر در حال حرکت هستند.
وی تصریح کرد:در مراسم بزرگداشت هفته فناوری در نظام بانکی با همت بانک مرکزی، تلاش شده تا بهترین پژوهش ها که در دستور کار قرار گرفته، مورد تقدیر واقع شده و به سمت اقتصاد دانش بنیان حرکت شود.
به گفته دیواندری، پژوهشکده پولی و بانکی تلاش کرده نقش بسزایی در حوزه پژوهش های موثر و کارآمد در نظام بانکی داشته و حل معضلات ساختاری که چند دهه از انباشت آن می گذرد، را با تکیه بر پژوهش های کاربردی انجام دهد.
وی افزود: در سال جاری تولید و انتشار مقالات پژوهشی، اشتغال به تحصیل دکترای پژوهش محور، تغییر جهت گیری تحقیقات از آکادمیک به کاربردی و نیز انتشار کتابهای مورد نیاز بانکها از جمله اقدامات پژوهشکده پولی و بانکی است.
دیواندری از اجرای طرحی با همکاری وزارت اقتصاد و بانک جهانی در حوزه کامپلاینس خبر داد و گفت: این طرح از سوی پژوهشکده پولی اجرایی می شود.