در حالی که دولت همواره از نرخ پایین تورم به عنوان یکی از دستاوردهای مثبت خود یاد می‌کند اما واقعیت این است که مردم هیچ گاه تورم تک‌رقمی را در زندگی خود احساس نکردند چراکه هر روز با نوسانات جدید در بازار کالاهای اساسی روبه‌رو هستند.
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران که برای اولین بار تورم خانوارهای کل کشور را برحسب دهک‌های هزینه‌ای در آذرماه محاسبه کرده، تورم سالانه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات برای دهک اول 1/11 درصد و برای دهک دهم 2/13 درصد اعلام شده است.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، بر این اساس نرخ تورم در گروه خوراکی‌ها دورقمی اعلام شده در حالی که با توجه به وضعیت معیشتی خانوارها و همچنین براساس برنامه‌ها باید تورم تک‌رقمی می‌شد.
واقعیت این است که علاوه بر گرانی‌های متعدد کالاهای اساسی در 9 ماهه سال 96، این روزها شاهد موج جدیدی از افزایش قیمت‌ها در بازار هستیم به‌طوری‌که علاوه بر کالاهایی همچون گوشت، مرغ و برنج، حتی تخم‌مرغ نیز روزبه‌روز گران‌تر می‌شود تا جایی که در حال حاضر قیمت هر شانه آن به 21 هزار تومان رسیده در حالی که به گفته رییس هیات‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار استان تهران، اگر بیماری حاد تنفسی کنترل نشود و روند معدوم‌سازی مرغ تخم‌گذار ادامه یابد، قیمت تخم‌مرغ باز هم افزایش خواهد داشت.
این درحالی است که به دلیل افزایش سرمای هوا و زنجیره نامنظم تولید تا توزیع، قیمت میوه و سبزیجات نیز طی ماه‌های اخیر روند صعودی به خود گرفته و با توجه به اینکه قیمت نهاده‌های دامی نیز افزایش یافته، هزینه‌های تولید شیر خام نیز بیشتر شده تا جایی که دامداران برای افزایش قیمت خرید شیر خام درخواست‌هایی را نیز داده‌اند.
اما نکته جالب توجه در این میان این است که اگرچه هنوز شرکت‌های لبنی به افزایش قیمت خرید شیر خام از دامداران ملزم نشده‌اند اما به این بهانه، قیمت بسیاری از محصولات خود را به صورت زیرپوستی در بازار افزایش داده‌اند.
تخم‌مرغ، یک‌ساله ۵۳ درصد گران شد
در این میان گزارش‌های بانک مرکزی نیز حاکی از آن است که در هفته منتهی به یکم دی‌ماه، متوسط قیمت خُرده‌فروشی گروه‌های تخم‌مرغ 9 درصد، برنج 2/0 درصد، میوه‌های تازه 2/2 درصد، سبزی‌های تازه 5/0 درصد و مرغ 9/0 درصد نسبت به هفته قبل از آن افزایش داشت. همچنین قیمت خرده‌فروشی گروه‌های لبنیات، حبوب، گوشت قرمز، قند و شکر، چای و روغن‌نباتی ثابت ماند.
همچنین در هفته منتهی به یکم دی‌ماه متوسط قیمت خرده‌فروشی لبنیات 3/4 درصد، تخم‌مرغ 7/53 درصد، برنج 2/2 درصد، حبوب 2/3 درصد، میوه‌های تازه 3/24 درصد، سبزی‌های تازه 42 درصد، گوشت قرمز 4/14 درصد، مرغ 5/7 درصد، چای 5/19درصد و روغن‌نباتی 2/2 درصد نسبت به هفته مشابه سال گذشته افزایش داشت. همچنین متوسط قیمت قند و شکر 7/12 درصد در دوره زمانی یادشده کاهش داشته است.
اقدامات نامتناسب دولت
گرانی کالاهای اساسی در حالی است که دولت به جای انجام اقدامات کنترلی برای آرامش بازار، هرازگاهی تصمیماتی را در بازار اعمال می‌کند که نه‌تنها جلوی نوسان قیمت‌ها را نمی‌گیرد بلکه به آشفتگی‌ها نیز دامن می‌زند.
حدود یک ماه پیش بود که وزارت جهاد کشاورزی با این استدلال که میزان واردات برنج خارجی به کشور طی سال‌جاری بسیار چشمگیر بوده، خواستار ممنوعیت ثبت سفارش واردات این محصول شد و بر این اساس ثبت سفارش واردات متوقف شد.
طبق اعلام وزارت کشاورزی در هفت ماهه امسال یک میلیون و ۶۰ هزار تن برنج خارجی وارد کشور شده که این عدد در مدت مشابه سال قبل ۶۰۹ هزار تن بوده بنابراین واردات در هفت ماهه سال‌جاری حدود ۴۰ درصد رشد داشته است.
به دنبال این استدلال وزارت کشاورزی که منجر به ممنوعیت ثبت سفارش واردات برنج شد، شواهد بازار حاکی از آن است که موج تازه گرانی برنج خارجی کلید خورده به‌طوری‌که دست‌اندرکاران بازار از افزایش دوباره ۱۰ درصدی قیمت برنج خبر می‌دهند. این در حالی است که به نظر می‌رسد وزارت جهاد اقدامی برای تنظیم بازار این محصول انجام نداده است.
برنج باز هم ۱۰ درصد گران شد
در پی توقف ثبت سفارش واردات، قیمت برنج هندی حدود دو هفته قبل نزدیک به ۱۰ درصد افزایش یافت. این در حالی است که به گفته محمد آقاطاهر رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران، قیمت برنج هندی به میزان ۱۰ درصد در سطح عمده‌فروشی‌ها افزایش داشته است.
وی با بیان اینکه قیمت عمده‌فروشی برنج هندی طی ۱۰ روز اخیر مجددا حدود ۱۰ درصد گران شده است، گفت: واردکنندگان فرآیند ترخیص برنج موجود در گمرکات را به کندی انجام می‌دهند و در محموله‌های جدیدی که به عمده‌فروشان تحویل داده‌اند، دوباره افزایش قیمت ۱۰ درصدی را لحاظ کرده‌اند، بنابراین قیمت برنج هندی با افزایش ۱۰ درصدی که قبلا تجربه کرده بود در مجموع طی حدود ۲۰ روز اخیر ۲۰ درصد گران شده است که این افزایش قیمت به تدریج به سطح خرده‌فروشی‌ها تسری پیدا می‌کند و خرده‌فروشی‌ها در خریدهای جدید خود از عمده‌فروشان، با قیمت‌های جدید مواجه خواهند شد.
آقاطاهر در مورد قیمت سایر انواع برنج خارجی اظهار کرد: از نرخ برنج‌های خارجی دیگر (پاکستانی، اروگوئه و تایلندی) فعلا اطلاعی ندارم و برنج ایرانی هم نوسان قیمتی نداشته است.
رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران درباره دلیل گرانی برنج هندی طی هفته‌های اخیر افزود: علت این امر تنشی است که در پی ممنوعیت ثبت سفارش واردات برنج به بازار وارد شده و برای رفع این تنش باید سریع‌تر برنج‌های موجود در گمرک را ترخیص کنند که این کار با کندی انجام می‌شود.
نرخ‌های جدید
آقاطاهر با بیان اینکه قیمت هر کیلو برنج هندی حدودا ۵۰۰۰ تومان بود که بعد قیمت آن به ۵۵۰۰ تومان رسید، گفت: در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم از این محصول به ۶۰۰۰ تا ۶۲۰۰ تومان در عمده‌فروشی رسیده و نرخ هر کیسه ۱۰ کیلویی از این محصول در بازار عمده‌فروشی بین ۶۰ هزار تا ۶۲ هزار تومان است.
وی با اشاره به اینکه این قیمت‌ها، جدید و مربوط به دو، سه روز گذشته است، اظهار کرد: برنج‌هایی که اخیرا از گمرک ترخیص شده‌اند با این نرخ‌های جدید عرضه در حال عرضه به بنکداران هستند. آقاطاهر اضافه کرد: البته برنج‌های موجود در گمرک مدت‌ها قبل با قیمت مشخصی وارد کشور شده‌اند و دلیلی ندارد که قیمت‌شان بالاتر رود، سودجویی باعث این مساله شده است.
بی‌توجهی وزارت کشاورزی
افزایش ۲۰ درصدی قیمت طی یک ماه اخیر نشان می‌دهد وزارت جهاد کشاورزی ظاهرا برنامه‌ای برای تنظیم بازار این محصول ندارد و مشخص نیست چرا این وزارتخانه میزان عرضه برنج به بازار را مدیریت نمی‌کند تا برخی واردکنندگان نتوانند از آب گل‌آلود ماهی بگیرند.
بی‌توجهی وزارت کشاورزی به بازار نابسامان محصولات کشاورزی در حالی است که چندی قبل معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی وزیر جهاد با بیان اینکه برنج تولید داخل و وارداتی به میزان کافی در کشور وجود دارد، گفت: در نظام توزیع با مشکلاتی مواجه هستیم که با چنین مسایلی در بازار مواجه شده‌ایم و در حال بررسی این موضوع هستیم ضمن اینکه ما نگفته‌ایم واردات برنج خارجی یا هندی ممنوع است بلکه با توجه به اینکه برنج به اندازه کافی تولید و وارد شده، ثبت سفارش واردات را موقتا متوقف کرده‌ایم و در حال بررسی شرایط هستیم.
علی‌اکبر مهرفرد افزود: ممکن است زمانی که جواب مطالعات‌مان را گرفتیم دوباره ثبت سفارش را برقرار کنیم. احتمال هم دارد این کار را انجام ندهیم.
گرانی تخم‌مرغ ادامه دارد
افزایش قیمت 20 درصدی برنج در بازار عمده‌فروشی در حالی است که قیمت تخم‌مرغ نیز طی روزهای اخیر همواره افزایشی بوده و به نظر می‌رسد همچنان ادامه داشته باشد. در همین راستا و با وجود اینکه در حال حاضر قیمت هر شانه تخم‌مرغ در خرده‌فروشی‌ها به 20 تا 21 هزار تومان رسیده است، رییس هیات‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار استان تهران گفت: اگر بیماری حاد تنفسی کنترل نشود و روند معدوم‌سازی مرغ تخم‌گذار ادامه یابد، قیمت تخم‌مرغ باز هم افزایش خواهد داشت.
ناصر نبی‌پور در خصوص افزایش ناگهانی قیمت تخم‌مرغ تا مرز 21 هزار تومان اظهار کرد: زمانی که بیماری طیور در ماه‌های سرد سال توسط دامپزشکی پیش‌بینی شد تخم‌مرغ در کشور کیلویی دو هزار و 800 تا سه هزار تومان بود اما به خاطر عدم ذخیره‌سازی در حال حاضر به شانه‌ای 21 هزار تومان رسیده است. وی افزود: در حال حاضر جلوی در مرغداری هرکیلو تخم‌مرغ هفت هزار تا هفت هزار و 100 تومان به فروش می‌رسد. علت اصلی این افزایش قیمت ناگهانی معدوم شدن مرغ‌ها در مرغداری‌هاست که کاهش تولید شدید را به همراه داشته است.
نبی‌پور در رابطه با بیماری شایع‌شده در مرغداری‌ها خاطرنشان کرد: این بیماری هنوز اسم خاصی ندارد اما گفته شده مرغ‌ها به بیماری فوق حاد تنفسی دچار شده‌اند که دستگاه تنفسی آنها مختل شده و بسیار واگیردار است. وی با اشاره به میزان بسیار بالای تلفات در سه ماهه پاییز تصریح کرد: در این 90 روز گذشته بالای 15 میلیون مرغ معدوم شدند که 23 درصد از گله‌های مرغ را تاکنون شامل شده است.
وی با بیان اینکه دولت هیچ اقدامی برای پیشگیری یا حتی ذخیره تخم‌مرغ انجام نداده است، تاکید کرد: سازمان دامپزشکی در فروردین به دولت اعلام کرد در پاییز و زمستان این بیماری شدت می‌گیرد اما نه در آن زمان دولت کاری انجام داد نه در حال حاضر واکنشی نشان می‌دهد. در حال حاضر دامپزشکی و بیمه هم پولی برای انجام اقدامات لازم ندارند و دولت هم اقدامی نمی‌کند.
دولت مدیریت بحران را از دنیا یاد بگیرد
نبی‌پور در ادامه گفت: دولت از دنیا یاد بگیرد که چطور این بحران را مدیریت کرده است. این بحران در اروپا و آمریکا کنترل شده است. دولت امسال را حل کند، سال بعد را چطور می‌خواهد پیش ببرد؟ سال 95 در کل سال 13 میلیون مرغ معدوم شدند اما امسال در 90 روز 15 میلیون مرغ معدوم شده‌اند سال‌های 97 و 98 را چگونه می‌خواهند مدیریت کنند؟
وی خاطرنشان کرد: دولت باید هوای تولیدکنندگان را داشته باشد. اگر بخواهد با واردات روی این مشکل سرپوش بگذارد در سال‌های بعد تولیدکننده‌ای نمی‌ماند که مرغ تولید کند و قیمت از این هم بالاتر خواهد رفت. یک شانه تخم‌مرغ در فروردین و اردیبهشت پنج هزار تومان هم نبود اما آن زمان هیچ کس به فکر مرغداران و فصل سرما نبود. به محض افزایش قیمت همه صدایشان درمی‌آید و مهم می‌شویم اما تدبیری اندیشیده نمی‌شود.
گران‌تر از شانه‌ای ۱۲۶۰۰ تومان نخرید
بازار نابسامان کالاهای اساسی در حالی ادامه دارد که معاون وزیر کشاورزی در واکنش به بازار آشفته تخم‌مرغ اعلام کرد: توزیع تخم‌مرغ وارداتی آغاز شده و بر این اساس هر شانه تخم‌مرغ باید به قیمت مصوب ۱۱ هزار و ۶۰۰ تومان و هر شانه تخم‌مرغ شیرینگ‌پک (بسته‌بندی شده) باید ۱۲ هزار و ۶۰۰ تومان در بازار مصرف فروخته شود.
مهرفرد در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا تا امروز این محصول وارد نشده بود و برخی معتقدند وزارت جهاد کشاورزی نظارت مناسبی بر روند اجرای مجوز واردات تخم‌مرغ نداشته است و همین عامل گرانی این محصول شد، گفت: هیچ محدودیتی برای واردات نداشته و نداریم و تنها باید این محصول را از کشورهایی که سالم و پاک هستند، وارد کرد که قیمت آن نیز باید در همان دامنه تعریف‌شده برای تخم‌مرغ داخلی باشد اما اینکه گفته می‌شود تاخیر در واردات تخم‌مرغ سبب گرانی این محصول شده است، درست نیست چراکه بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان که در سال گذشته رخ داد، معمولا در فصل تابستان فروکش پیدا می‌کند اما این بار این اتفاق نیفتاد و چنین بیماری‌ها و پیامدها و آسیب‌های احتمالی آن غیرقابل پیش‌بینی و محاسبه است.
وی تصریح کرد: مرغداری‌هایی که با بیماری مواجه نیستند و تولید و عرضه تخم‌مرغ در آنها ادامه دارد، نباید این محصول را بالاتر از نرخ مصوب بفروشند و اجحاف کنند که قیمت مصوب (مصرف‌کننده) برای یک شانه تخم‌مرغ شیرینگ‌پک (بسته‌بندی شده) ۱۲ هزار و ۶۰۰ تومان و برای یک شانه تخم‌مرغ شیرینگ‌پک نشده ۱۱ هزار و ۶۰۰ تومان است و در این میان دستگاه‌های نظارتی باید نسبت به اجرای این مصوبه کارگروه تنظیم بازار انجام وظیفه کنند و اجازه گران‌فروشی ندهند.