صنایع اول در میدان تجارت

براساس آمار اعلام‌شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت صادرات کالای غیرنفتی (با میعانات گازی) در هفت ماه منتهی به مهر سال جاری بیش از ۲۴ میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افتی حدود ۴ درصدی داشته است.

به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از دنیای اقتصاد، براساس ارزیابی صورت گرفته از میان ۲۴ گروه صنعتی که در سبد صادراتی قرار گرفته‌اند پنج گروه «ساخت مواد و محصولات شیمیایی»، «ساخت کک، فرآورده‌های حاصل از تصفیه نفت و سوخت‌های هسته‌ای»، «ساخت محصولات غذایی و انواع آشامیدنی‌ها»، «ساخت فلزات اساسی» و «ساخت سایر محصولات کانی غیرفلزی» بیشترین سهم را از سبد صادراتی به خود اختصاص داده‌اند. 

فعالان اقتصادی معتقدند دسترسی به انرژی ارزان و فراوانی منابع معدنی از یکسو و استفاده بی‌رویه و بدون نگرانی دولت‌ها از منابع ارزی حاصل از فروش نفت از سوی دیگر موجب شده تا ساختار صادراتی کشور به سمت محصولات با ارزش افزوده پایین حرکت کند، از سوی دیگر استفاده صنایع فرآیندی مادر از انواع معافیت‌ها و مشوق‌ها نیز از جمله دلایلی است که موجب شده تا سبد صادراتی کشور به ‌رغم کاهش نرخ ارز واقعی به توسعه این‌گونه صنایع وابسته شود.

با توجه به آمار اعلام‌شده می‌توان گفت حدود ۱۶ میلیارد دلار از صادرات صورت‌گرفته در مدت زمان مورد بررسی به پنج گروه مذکور اختصاص داشته و سایر گروه‌هایی که در سبد صادراتی جای گرفته‌اند تنها حدود ۸ میلیارد دلار صادرات داشته‌اند. 

براساس آمار اعلام‌شده در هفت ماه منتهی به مهر سال جاری گروه «ساخت مواد و محصولات شیمیایی» از مجموع ۲۴ میلیارد دلار صادرات صورت گرفته بیش از ۶ میلیارد دلار صادرات را به خود اختصاص داده و با این شرایط می‌توان گفت بیشترین ارزش صادراتی در مدت زمان مورد بررسی به این گروه اختصاص یافته است.

صادرات «ساخت کک، فرآورده‌های حاصل از تصفیه نفت و سوخت‌های هسته‌ای» نیز به‌عنوان دومین گروه در مدت زمان مورد بررسی ۳ میلیارد و ۴۶۰ میلیون دلار بوده و گروه «ساخت محصولات غذایی و انواع آشامیدنی‌ها» نیز با صادرات ۳ میلیارد و ۳۳۹ میلیون دلار در جایگاه سوم در میان گروه‌های صادراتی قرار گرفته است.

اما صادرات گروه «ساخت فلزات اساسی» نیز در این مدت برابر با ۲ میلیارد و ۳۲۲ میلیون دلار بوده و «ساخت سایر محصولات کانی غیر فلزی» نیز در مدت زمان مورد بررسی صادرات ۸۲۸ میلیون دلاری داشته و توانسته در جایگاه پنجم قرار گیرد. از گروه‌های مذکور می‌توان به‌عنوان ارزآوران صنعتی نیز یاد کرد، گروه‌هایی که توانسته‌اند بیشترین ارز را به واسطه صادرات وارد کشور کنند.

از سوی دیگر، اگرچه گروه‌های مذکور توانسته عنوان بیشترین ارزآوری را به خود اختصاص دهند؛ اما در مدت زمان مذکور صادرات گروه‌های «ساخت محصولات از توتون و تنباکو»، «ساخت رادیو، تلویزیون و وسایل ارتباطی»، «ساخت مبلمان، مصنوعات طبقه‌بندی‌نشده در جای دیگر»، «ساخت کاغذ و محصولات کاغذی» و «انتشار چاپ و تکثیر رسانه‌های ضبط‌شده» بشترین رشد را نسبت به مدت مشابه سال قبل ثبت کرده‌اند.

با این شرایط می‌توان گفت اگرچه سال‌های تحریم موجب شد تا بخش صنعت با چالش‌های بسیاری در امر صادرات مواجه شود و بخش اعظمی از بازارهای صادراتی را از دست بدهد؛ اما در حال‌ حاضر شرایط برای صادرات محصولات صنعتی فراهم شده؛ به‌طوری‌که آمار اعلام‌شده از رشد صادرات محصولات صنعتی و معدنی حکایت دارد. براساس آمار اعلام‌شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت رشد صادرات «ساخت محصولات از توتون و تنباکو» در مدت زمان مورد بررسی نزدیک به ۲۰۲ درصد بوده، برای گروه «ساخت رادیو، تلویزیون و وسایل ارتباطی» نیز رشد نزدیک به ۱۷۹ درصدی ثبت شده است.

اما صادرات گروه «ساخت مبلمان، مصنوعات طبقه بندی نشده در جای دیگر» نیز در این مدت رشدی نزدیک به ۱۳۴ درصد را تجربه کرده‌اند. رشد صادرات گروه «ساخت کاغذ و محصولات کاغذی» نیز در این مدت برابر با ۱۱۳ درصد بوده و گروه «انتشار، چاپ و تکثیر رسانه‌های ضبط شده» نیز در مدت زمان مذکور نسبت به مدت مشابه سال قبل توانست رشد ۷۸ درصدی را تجربه کند.

ترکیب ارزشی صادرات

ارزیابی صورت‌گرفته در هفت ماه منتهی به مهر سال جاری همچنین بیانگر آن است که گروه صنعت که در برگیرنده سه زیرگروه «صنعت، پتروشیمی و گازمایع» می‌شود، در مدت زمان مورد بررسی در مجموع رشدی نزدیک به ۴درصدی در صادرات به لحاظ ارزشی تجربه کرده است.

با توجه به آمار اعلام‌شده صادرات بخش «صنعت» در مدت زمان مورد بررسی بیش از ۹ میلیون دلار، صادرات «پتروشیمی» بیش از ۶ میلیارد و صادرات «گاز مایع» نیز یک میلیارد و ۷۲۵ میلیون دلار ثبت شده است.

از سوی دیگر بخش «معدن» نیز در مدت زمان مورد بررسی از مجموع صادرات صورت‌گرفته سهمی بیش از یک میلیارد دلاری داشته و «میعانات گازی» نیز صادرات بیش از ۴ میلیارد دلاری را به خود اختصاص داده است. اما مجموع صادرات بخش «کشاورزی» نیز در هفت ماه منتهی به مهر سال جاری یک میلیارد و ۶۰۵ میلیون دلار بوده و بخش «فرش و صنایع دستی» نیز صادرات۲۴۲ میلیون و۵۰۰ هزار دلاری را به خود اختصاص داده است.

با توجه به آمار اعلام‌شده می‌توان گفت گروه «معدن» در مدت زمان مورد بررسی بیشترین رشد صادراتی را به لحاظ ارزشی ثبت کرده است، این بخش نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی حدود ۵۰ درصدی داشته است. از سوی دیگر، با توجه به داده‌های اعلام شده بیشترین افت ارزش صادراتی نیز در هفت ماه منتهی به مهر سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل نیز به «گاز مایع» با افتی نزدیک به ۱۷ درصد اختصاص داشته است.

وضعیت گروه‌های معدنی

براساس آمار اعلام‌شده، رشد صادرات بخش معدن را می‌توان به سه گروه «استخراج زغال‌سنگ و لیگنیت؛ زغال سنگ نارس (تورب)»، «استخراج کانسارهای فلزی» و «استخراج سایر معادن طبقه‌بندی نشده در جای دیگر» تقسیم کرد. ارزآوری «استخراج زغال سنگ و لیگنیت؛ زغال سنگ نارس (تورب)» در مدت زمان مورد بررسی ۴/ ۴ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی ۷۰ درصدی را تجربه کرده است.

ارزآوری حاصل از صادرات در گروه «استخراج کانسارهای فلزی» نیز در مدت زمان مورد بررسی نزدیک به ۸۴۳ میلیون دلار بوده که رشد حدود ۶۰ درصدی داشته، اما ارزآوری حاصل از صادرات در گروه «استخراج سایر معادن طبقه‌بندی نشده در جای دیگر» نیز حدود ۱۷۳ میلیون دلار با رشدی حدود ۱۷ درصد به لحاظ ارزشی بوده است.