اگرچه رییس‌جمهور هنگام ارائه گزارش 100 روزه از عملکرد خود اشاره‌ای به وضعیت وخیم صادراتی کشور نکرد اما واقعیت این است که با وجود تمام تلاش‌ها و وعده‌های مسوولان، اوضاع تجارت خارجی کشور چندان جالب نیست و آینده نامیمونی را به دنبال خواهد داشت.
جدیدترین گزارش گمرک مربوط به تجارت خارجی کشور در 9 ماهه سالجاری نشان می‌دهد که طبق روال ماه‌های گذشته، واردات از صادرات پیشی گرفته و میزان صادرات با کاهش همراه بوده است.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، بر این اساس در ۹ ماهه سال 96 به میزان ۳۷ میلیارد و ۵۷۰ میلیون دلار انواع کالا وارد کشور شد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 31/18 درصد افزایش نشان می‌دهد.
این در حالی است که مجموع صادرات غیرنفتی ایران در 9 ماهه سالجاری به 31 میلیارد و 640 میلیون دلار رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به میزان 39/2 درصد کاهش داشته است. بر این اساس همچنان تراز تجاری کشور منفی است.
اوضاع نابسامان تجارت خارجی کشور در حالی است که با وجود وعده‌های مکرر دولتمردان به صادرکنندگان و تجار، در عمل منابع مالی چندانی برای این منظور در نظر گرفته نمی‌شود و حتی قرار است از سال آینده عوارض خروج از کشور نیز چند برابر شود.
از این رو کارشناسان بر این عقیده هستند که نه تنها دولت تسهیلات خاصی را برای فعالان اقتصادی در نظر نگرفته است بلکه حتی جلوی مسافرت‌های پی در پی آنها را نیز خواهد گرفت که در این صورت بازاریابی برای فروش کالاهای ایرانی با مشکل مواجه می‌شود و کالاهای ایرانی بیشتر از گذشته روی دست تولیدکنندگان خواهد ماند.
این در حالی است که با توجه به وضعیت صادرات غیرنفتی کشور، به نظر می‌رسد که دولت باید امتیازات ویژه‌ای را برای صادرکنندگان و تولیدکنندگان در نظر بگیرد تا قدرت رقابت کافی برای حضور در بازارهای بین‌المللی فراهم شود. در غیر این صورت همان‌طور که پیش از این هم فعالان بخش خصوصی نسبت به آینده تجارت خارجی کشور هشدار داده بودند، صادرات غیرنفتی به ناکجاآباد خواهد رسید که در این صورت وضعیت تجارت خارجی کشور بیش از پیش با مشکل مواجه خواهد شد.
از این‌رو، به نظر می‌رسد دولت باید هرچه زودتر برای حل ابرچالش‌های اقتصادی اقدامات کارآمدی را انجام دهد و در این راستا توصیه‌های بخش خصوصی و صاحبنظران اقتصادی را به گوش گیرد چراکه تاکنون اقدامات دولت نتوانسته کاری از پیش ببرد و اوضاع را نابسامان‌تر کرده است.
کاهش صادرات به امارات
گزارش جدید گمرک حاکی از آن است که در 9 ماهه سال 96، مجموع صادرات غیرنفتی ایران به ۳۱ میلیارد و ۶۴۰ میلیون دلار رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 2/39 درصد کاهش داشته است. اما در مجموع صادرات کالاهای ایرانی به چین در نه ماهه نخست امسال نسبت به سال گذشته 78/12 درصد افزایش یافته است.
در بازار عراق هم رشد 36 صدم درصدی ثبت شد. صادرات غیرنفتی ایران به کره جنوبی و افغانستان به ترتیب با افزایش 99/28درصدی 27/6 درصدی همراه شد و شاهد افت 39/18 درصدی صادرات کشورمان به امارات متحده عربی بوده‌ایم.
بر این اساس در 9 ماهه سالجاری تشریفات گمرکی 115 میلیون و 171 هزار تن کالا در گمرکات کشور تماماً به صورت الکترونیکی و با کنترل کامل به روش هوشمند انجام شده که از این مقدار 26 میلیون و 595 هزار تن سهم واردات و 88 میلیون و 576 هزار تن سهم کالاهای صادراتی غیرنفتی بود.
افزایش 18 درصدی واردات کالا
همچنین در نه ماهه سالجاری به میزان 37 میلیارد و 570 میلیون دلار انواع کالا وارد کشور شد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 31/18 درصد افزایش نشان می‌دهد. عمده‌ترین دلایل افزایش واردات به کالاهای اساسی، قطعات منفصله خودرو و کالاهای سرمایه‌ای مربوط می‌شود.
در این میان در 9 ماهه سالجاری بیش از 33میلیارد و 800 میلیون دلار از کل واردات ایران در اختیار 3900 شرکت تولیدی شناخته شده و برند یا شرکت‌های بازرگانی معتبر بوده است که البته اسامی چند تاجر بنام و سرشناس هم در بین این شرکت‌ها دیده می‌شود. در مجموع بیش از 90 درصد از ارزش کل واردات ایران به 3900 شرکت اختصاص دارد.
در این فهرست شرکت‌های فعال در صنعت خودرو در رتبه‌های نخست قرار دارند پس از این شرکت‌ها به ترتیب شرکت‌های بنام و شناخته شده فعال در حوزه تامین کالاهای اساسی، نهاده‌های دامی، پالایشگاهی و پتروشیمی، فولاد، دارو و صنایع غذایی دیده می‌شوند. در مجموع در 9 ماهه سالجاری شرکت‌های تولیدی، بازرگانی و افراد حقیقی فعال در واردات کالا بیش از 17 هزار عدد بوده‌اند.
عمده‌ترین کالاهای صادراتی
اقلام عمده صادراتی کشور در مدت یادشده به ترتیب شامل میعانات گازی به ارزش پنج میلیارد و 98 میلیون دلار، پروپان مایع شده به ارزش یک میلیارد و 68 میلیون دلار، متانول به ارزش 835 میلیون دلار، روغن‌های سبک و فرآورده‌ها به جز بنزین با 810 میلیون دلار و سنگ آهن هماتیت دانه‌بندی به ارزش 765 میلیون دلار بوده است.
اقلام عمده وارداتی
اقلام عمده وارداتی نیز در نه ماهه سالجاری نیز به ترتیب شامل قطعات منفصله جهت تولید خودروی سواری با یک میلیارد و 240 میلیون دلار، ذرت دامی به ارزش یک میلیارد و 115 میلیون دلار، برنج یک میلیارد و 15 میلیون دلار، لوبیای سویا با 749 میلیون دلار و وسایل نقلیه موتوری با حجم سیلندر 1500 تا 2000 سی‌سی به جز آمبولانس و هیبریدی به ارزش 660 میلیون دلار بوده است.
عمده‌ترین خریداران کالاهای ایرانی
عمده‌ترین خریداران کالاهای ایرانی در نه ماهه سالجاری به ترتیب شامل چین به ارزش 6 میلیارد و 527 میلیون دلار، عراق با 4 میلیارد و 628 میلیون دلار، امارات متحده عربی با 4 میلیارد و 458 میلیون دلار، جمهوری کره با 3 میلیارد و 11 میلیون دلار و افغانستان با دو میلیارد و چهار میلیون دلار بوده است.
کشورهای عمده صادرکننده کالا
همچنین کشورهای عمده صادرکننده کالا به ایران در مدت یادشده به ترتیب شامل کشورهای چین با 9 میلیارد و 452 میلیون دلار، امارات متحده عربی با 6 میلیارد و 656 میلیون دلار، ترکیه با دو میلیارد و 576 میلیون دلار، جمهوری کره با دو میلیارد و 563 میلیون دلار و آلمان با دو میلیارد و 95 میلیون دلار بوده است.
با توجه به آمارهای ارائه داده شده از سوی گمرک اگرچه تجارت خارجی ایران در این مدت در مجموع با رشد همراه بود اما واردات بازهم از صادرات پیشی گرفت که در این راستا انتظار می‌رود دولتمردان هرچه سریع‌تر اقدامات عملی را برای اصلاح امور اقتصادی انجام دهند در غیر این صورت، وضعیت صادرات روز‌به‌روز با بحران بیشتری مواجه خواهد شد که پیامدهای مناسبی را برای کشور در بر نخواهد داشت.