بازگشت رونق به اقتصاد ترکیه

اقتصاد این کشور هم‌مرز خاورمیانه به دلیل نزدیکی به اروپا و همجواری با بازارهای مصرفی عربی خاورمیانه از ظرفیت قابل توجهی برخوردار است تا از یک سو با واردات فناوری از اروپا و تولیدات صنعتی به بازارهای بکر عربی تسلط پیدا کند به همین دلیل روند رشد اقتصاد این کشور در یک دهه گذشته همواره مثبت بوده است و این کشور در سال‌های گذشته با برنامه‌ریزی روی درآمدهای گردشگری توانسته ارزش افزوده بیشتری را به اقتصاد خود وارد کند.

به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از گسترش صنعت، البته این روند ۲ سال پیش در نتیجه کودتای نافرجام و ماجرای سقوط جنگنده سوخوی روسیه متوقف شد اما دولت ترکیه با رایزنی‌های بین‌المللی و توسعه دیپلماسی توانست در سال گذشته میلادی روند رشد اقتصادی را به مثبت ۵ درصد بازگرداند.

سیاستمردان و اقتصاددانان ترکیه، اردوغان رئیس‌جمهوری، بن‌علی یلدرم نخست‌وزیر و همچنین نیهات زیبکچی، وزیر اقتصاد در طول سال گذشته مسافرت‌های زیادی به ایران داشتند که علاوه‌بر مذاکرات سیاسی در حوزه امنیت منطقه مسائل سوریه، مسائل کردها، عراق حتی لبنان در حوزه تعرفه‌های ترجیحی، مراودات مرزی، گسترش صنایع و تجارت در حوزه نظامی نیز فرماندهان نظامی با یکدیگر به مذاکره نشستند. به طور کلی در سال گذشته رفت‌وآمدهای سیاسی و اقتصادی، نظامی و امنیتی پیاپی بین دو کشور در جریان بود.

شاید مهم‌ترین سفر در این زمان را اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری داشت که در حاشیه نشست کشورهای مسلمان که با محوریت حمایت از مسلمانان روهینگیا بود با رئیس‌جمهوری و نخست‌وزیر ترکیه دیدار داشت و در حالی که بسیاری از اقتصاددانان و حتی بانک مرکزی به توسعه پیمان‌های پولی دوجانبه و چندجانبه تاکید داشتند در این زمینه از سوی مقامات دو کشور توافق شد.

مدیر مرکز مطالعات ایران و ترکیه  با اعلام اینکه رشد اقتصادی ترکیه سال گذشته میلادی تحت تاثیر بی‌ثباتی‌های سیاسی در داخل و همچنین منطقه سوریه، عراق و درگیری‌های لفظی با اسرائیل، مصر و تنش‌های ناشی از محاکمه رضا ضراب در امریکا کاهش یافت، گفت: هرچند جریان حرکت اقتصادی SMEها و صنایع کوچک داخل کشور یا تقاضای داخلی عامل نگهدارنده پایه‌های اقتصادی ترکیه بود.

البته اگر بخواهیم به جزییات این بخش بپردازیم باید ملاحظه کنیم که مسکن و تقاضای خرید مسکن نه‌تنها رشد نداشت بلکه متوقف بود و حتی بسیاری از خریداران خارجی مسکن علاقه‌مند به فروش املاک خریداری شده بودند؛ گرچه تقاضاهایی از سوی اعراب حاشیه خلیج‌فارس برای خرید ملک، ایجاد مجتمع‌های مسکونی در نیمه دوم سال سال گذشته میلادی دیده شده بود.

روند مثبت اقتصاد از نیمه دوم سال گذشته

سیدجلال ابراهیمی با بیان اینکه جریان دوباره صادرات به روسیه بعد از ملاقات‌های اردوغان با رهبر روسیه در نیمه دوم سال گذشته میلادی چهره خود را نشان داد، افزود: در آن زمان حرکت‌های خرید و فروش بین دو کشور جاری و ساری شد گرچه رشد صنعت گردشگری از ۲ سال پیش بعد از ماجرای سقوط سوخوی روسی متوقف بود و هنوز نیز به رقم‌های قبل از آن زمان نرسیده است.

 این در حالی است که گردشگر روسی علاوه‌بر ایجاد درآمد برای ترکیه عامل جلب و جذب گردشگر از کشورهای ثالث نیز بود. به عبارت دیگر، در نیمه اول و دوم سال گذشته نوسانات ارزی داخل این کشور بالا گرفت تا حدی که اردوغان از مردم ترکیه درخواست کرد ارزهای موجود در حساب‌ها یا در خانه‌های خود را به دولت بفروشند و نیز در نیمه دوم سال گذشته از مردم خواست که طلاهای خود را دراختیار بانک‌ها بگذارند و هر ماه در مقابل ارزش اعتباری مبلغ سرمایه‌گذاری شده، سود بانکی به صورت سکه دریافت شود.

از طرف دیگر، نوسانات ارز در مقابل لیر، دلار و یورو در بازار ترکیه عامل توقف چندروزه معاملات شد و دولت با وارد کردن ارز به بازار موفق به جلوگیری از تلاطم بیشتر شد و در یک سال گذشته ارزش لیر شروع به افزایش تدریجی کرد. این امر سبب کاهش تورم در ۳ ماه سوم سال گذشته شد و نرخ بیکاری در نیمه اول و ۳ ماه اول سال۲۰۱۷(۱۳۹۶) به ترتیب ۱۱۸و ۱۰۳ درصد بود.

رشد ارزش پول ملی ترکیه

او با تاکید بر اینکه بعضی از صاحب‌نظران صنعت بورس در ترکیه و استادان اقتصاد دانشگاه‌های ترکیه پیش‌بینی می‌کنند ارزش لیر در مقابل دلار رو به رشد باشد، گفت: باید توجه داشت که خریدهای ترکیه از اتحادیه اروپا یا بازار اروپا به یورو است.

از طرفی، پرداخت‌های ترکیه به بانک جهانی به لیر است. از این رو، ترکیه در سال گذشته میلادی تمام سعی خود را در توسعه تعرفه‌های ترجیحی به کشورهایی کرد که با آنها مراودات اقتصادی مطمئن و رو به رشدی را دارد به همین دلیل با ایران و چین سعی بر پرداخت‌های تجاری از طریق پول ملی تاکید کرد تا بتواند از خروج ارز به هر طریق جلوگیری و ذخایر ارزی را برای پرداخت‌ها و خریدهای خارجی محافظت کند.

ابراهیمی با بیان اینکه در یک نگاه کلی شرایط ترکیه به نسبت سال ۲۰۱۶(۱۳۹۵) که پر از تنش‌های سیاسی، اقتصادی و منطقه‌ای بود (تظاهرات خیابانی و حتی تلاش برای کودتای نظامی)، مطلوب‌تر بود، گفت: در سال ۱۳۹۵ شاهد اوج‌گیری حرکت گروه‌های چریکی نیز در جنوب شرق ترکیه و همچنین در سوریه بودیم و آشوب‌های حمله‌ها در قسمت دیار بکر، حکاری، شرناک و... در اوج خود بود که در سال ۲۰۱۷(۱۳۹۶) از شدت این حرکت‌ها با اقدامات دولت بن‌علی یلدرم و همچنین بحران سوریه کاسته شد زیرا عملیات مورد اشاره، دستگیری‌ها و اعتصابات و مسائل کردها بر اقتصاد ترکیه فشار وارد می‌کرد در حالی که در گذشته ترکیه به نسبت سال پیش‌تر شاهد رشد اقتصادی بهتر بود و رشد در نیمه سال ۲۰۱۷ میلادی به ۵ درصد افزایش یافت و کمی بیشتر نسبت به زمان مشابه سال قبل بود.

ثبات پس از ناآرامی‌های ترکیه

صادرات ترکیه در نیمه دوم سال گذشته نسبت به سال پیش‌تر در شرایط بهتر و مطلوب و در حال حرکت رو به رشد قرار گرفته بود زیرا در سال ۲۰۱۶(۱۳۹۵) به دنبال کودتا و بگیر و ببندهای سیاسی و نظامی و حملات تروریستی موج خروش سرمایه و مهاجرت آغاز شده بود و در سال ۲۰۱۷(۱۳۹۶) شاهد توقف نسبی و حتی بهبود وضعیت سیاسی و اقتصادی ترکیه بودیم؛ در حوزه صنعت گردشگری که سال ۹۳ و ۹۴ ترکیه شاهد رقم بالاتر از ۳۲ میلیون نفر و حتی بنا بر آماری ۳۵ میلیون نفر گردشگر بود.

بعد از آن به دنبال تنش‌های خیابانی، اختلاف با روسیه بر سر مسائل سقوط هواپیما، دستور پوتین برای جلوگیری از اعزام گردشگر روسی به ترکیه، شرایط مهاجران سوری و... میزان گردشگر افت بی‌سابقه‌ای داشت و حتی در آنتالیا، آلانیا، گوموش یقه و مناطق گردشگری ۶۰ تا ۷۰ درصد اتاق‌های هتل‌ها خالی از گردشگر بود که در گذشته این صنعت بهبود یافت تا حدی که تعداد گردشگران خارجی با رقمی برابر با ۶/۵ درصد نسبت به سال۲۰۱۶ (۱۳۹۵) افزایش یافت و حرکت رو به رشد آغاز شد. در این میان رشد آمار گردشگران ایرانی هم به نسبت اواخر سال ۲۰۱۵(۱۳۹۵) و در طول سال ۲۰۱۶‌(۱۳۹۶) چشمگیر بود.

گرچه حوزه گردشگران ایرانی به طرف منطقه وان بیشتر شد و گردشگران آلمانی و عربستان بیشترین گردشگر را در گذشته داشتند و ترکیه که در ۱۳۹۵ و ۱۳۹۴ رشد منفی در صنعت گردشگری داشت و حتی این صنعت به تعطیلی کشیده شد، بعد از آن رشد مثبت نشان داد. به‌طور کلی سال گذشته برای ترکیه، جز در مسائل سیاسی و درگیری‌های لفظی با امریکا سال خوبی به نسبت سال پیش‌تر از آن بود.