در حالی که روند کاهش صادرات غیرنفتی و همچنین تراز تجاری منفی طی ماه‌های اخیر ادامه‌دار شده و روز‌به‌روز شاهد حرکت تجارت خارجی کشور به سمت ناکجاآباد هستیم، همچنان مدیریت واحدی برای توسعه صادرات غیرنفتی مشاهده نمی‌شود و حتی در لایحه بودجه سال 97 نیز منابع مالی مشخصی برای کمک به صادرکنندگان در نظر گرفته نشده است.
این در حالی است که همچنان واحدهای تولیدی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند که نه تنها آنها را برای تامین کالاهای بازار داخلی یاری نمی‌کند بلکه به دلیل نبود حمایت‌های مناسب دولتی، قیمت تمام‌شده برای آنها آنچنان بالا در می‌آید که توانایی حضور در بازارهای جهانی را در مقابل رقبا از دست می‌دهند.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، از این‌رو همان‌طور که کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی هم پیش از این هشدار داده بودند، وضعیت بحرانی صادرات ادامه‌دار شده و ضرورت دارد که هرچه زودتر دولت برای این موضوع که نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشور و افزایش رفاه زندگی مردم ایفا می‌کند، کاری از پیش ببرد.
بر همین اساس موضوع توسعه صادرات غیرنفتی و لزوم اهتمام سازمان‌های ذی‌ربط در این خصوص در جلسه مشترکی میان رییس اتاق اصناف ایران، وزرای صنعت، معدن و تجارت، امور اقتصادی و دارایی، جهاد کشاورزی، رییس کل بانک مرکزی و روسای اتاق‌های بازرگانی و تعاون ایران با کمیسیون اقتصادی مجلس برگزار شد.
صادرات ویترین تولید ملی
بر همین اساس رییس اتاق اصناف ایران پس از برگزاری این جلسه گفت: در این جلسه چند محور کلان به بحث گذاشته شد و نتایج کاربردی بسیار مفیدی به دنبال داشت. همه اتفاق‌نظر داشتند که صادرات ویترین تولید ملی است اما نکته مهم این است که توسعه صادرات بدون حمایت و بهبود بخشیدن در کیفیت تولید ملی امکان‌پذیر نیست، در نتیجه اگر قرار است صادرات رونق داشته باشد، نخست باید به بهبود تولید و حمایت از تولیدکننده بها داده شود.
رییس اتاق اصناف ایران در ادامه بر ضرورت حمایت‌های تخصصی و کارشناسی از تولیدکنندگان تاکید کرده و افزود: در حمایت عملی از تولید باید به فاکتورهایی بپردازیم که تاکنون کمتر به آنها پرداخته شده است. یکی از این موارد را می‌توان در به‌روزرسانی تجهیزات و ماشین‌آلات دانست.
وی افزود: دسترسی سهل و آسان به منابع مالی به‌خصوص برای سرمایه در گردش تولیدکنندگان هم از دیگر مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد. در حقیقت برای توسعه صادرات باید استراتژی معینی را در این زمینه تدوین کنیم. این در حالی است که متاسفانه در حال حاضر، فرماندهی واحد برای توسعه صادرات وجود ندارد. بنابراین با توجه به اینکه این یک الزام است، باید به این سمت حرکت کنیم.
هیچ حرفی برای گفتن نداریم
فاضلی در بخش دیگری از صحبت‌هایش بر ضرورت تغییر در سیاست‌های مالی و بانکی کشور تاکید کرده و گفت: بیشترین اعتراض بنگاه‌های تولیدی درخصوص مسائل بانکی است. با نرخ سود تسهیلات بانکی ۱۸ درصدی نمی‌توان از تولید ملی حمایت کرد.
وی افزود: اگر انتظار داریم تولیدکنندگان داخلی در بازارهای منطقه‌ای توان رقابت داشته باشند، باید نظام پولی و بانکی کشور تغییر کند. با این نوع سیاست‌های بانکی هیچ حرفی برای گفتن نداریم. در حالی که اگر قرار است از تولید حمایت شود، نرخ سود تسهیلات باید نزدیک نرخ تورم باشد.
رییس اتاق اصناف ایران با تاکید بر اینکه نرخ سود فعلی به هیچ‌وجه واقعی نیست، گفت: البته رییس کل بانک مرکزی هم این موضوع را قبول دارد اما واقعیت این است که با شیوه‌های فعلی نقشه راه مناسبی در توسعه صادرات غیرنفتی در اختیار نداریم. از این رو بخش عظیمی از تجار ما برای حضور در بازارهای بین‌المللی عملا حذف خواهند شد.
صادرات غیرنفتی، نیازمند مدیریت واحد
فاضلی ادامه داد: نکته مهم دیگر عدم وجود پراکندگی لازم در تجارت بین‌المللی است. تجار ما با کشورهای محدودی در ارتباط هستند و بسیاری از کشورهایی که امکان مبادلات تجاری ارزنده با ایران را دارند، در لیست فعالیت تجار ایرانی نیستند.
این موضوع هم به عدم وجود اطمینان و اعتماد متقابل در حوزه‌های گوناگون مربوط است. بنابراین باید به این نکته مهم توجه داشت که موضوع توسعه صادرات غیرنفتی نیازمند مدیریت واحد است. وی در ادامه اظهار کرد: یکی از مواردی که در کمیسیون اقتصادی مطرح شد، حذف قوانین و بخشنامه‌های دست‌و‌پاگیر در حوزه تولید بود.
فاضلی افزود: با هدف تقویت بنگاه‌های کوچک و متوسط و زمینه‌سازی به منظور ورود آنها به عرصه صادراتی، تشکیل دبیرخانه مشترک سه اتاق را در دستور کار قرار دادیم تا بیشتر بتوانیم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم.
رییس اتاق اصناف ایران با بیان اینکه استفاده از تجربیات اتاق بازرگانی در این حوزه بسیار تاثیرگذار است، گفت: چون بنگاه‌های کوچک و متوسط صنفی نه زبان بین‌المللی برای حضور در بازارهای بزرگ را دارند و نه تجربه آن را حتما باید از تجربه اتاق بازرگانی استفاده کنند.
اقتصاد غیردولتی نقشی در سیاستگذاری‌ها ندارد
فاضلی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه بخش اعظم ظرفیت‌های اقتصادی در اختیار دولت و مجلس قرار دارد و در حقیقت اقتصاد غیردولتی نقش چندانی در سیاستگذاری‌ها ندارد، از مسوولان دولتی و مجلسی در نشستی مشترک خواستیم فرماندهی توسعه صادرات غیرنفتی را در اختیار ارکان حاکمیتی قرار ندهند و در این زمینه از ظرفیت‌های بخش خصوصی بیشتر استفاده کنند.
وی اظهار کرد: حتی پیشنهاد دادیم تا وزارت امور خارجه با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت راهکاری بیندیشد تا افراد متخصص و کارشناس در سفارتخانه‌های ایران برای کمک به صادرکنندگان و حمایت از تولید ملی مستقر شوند. بخش عظیمی از این کار باید با دست همین متخصصان و کارشناسان مستقر در سفارتخانه‌های ایران در خارج کشور انجام شود و شناسایی بازارهای هدف و ظرفیت کشورها برای صادرات به آنها شناسایی و اعلام شود.
چه پیش آمده که تراز صادرات منفی شده
فاضلی در ادامه با ابراز تاسف از تراز منفی صادرات نسبت به واردات طی ۹ ماه گذشته، تصریح کرد: جای تاسف دارد که در تراز بازرگانی ۹ ماهه سال‌جاری در حوزه صادرات غیرنفتی شاهد تراز منفی نسبت به مدت مشابه سال قبل هستیم. باید بررسی شود چه اتفاقی افتاده و با وجود اظهارات مسوولان مبنی بر اینکه اقدامات موثری در زمینه صادرات انجام شده، چه پیش آمده که تراز صادرات ما کمتر شده است.
وی با طرح این سوال که چرا تاجر ما جرات کار کردن را ندارد، افزود: به همین دلیل در جلسه با مسوولان دولتی پیشنهاد شد اتاق بازرگانی با هماهنگی دو اتاق دیگر افرادی خبره و کارشناس را به عنوان رایزن بازرگانی معرفی کند که پذیرفته شد.
نبود شرکت‌های تخصصی و صادرات‌محور
رییس اتاق اصناف ایران همچنین با اشاره به ظرفیت بالای اتحادیه‌های صنفی در موضوع صادرات، بر لزوم تشکیل شرکت‌های صادراتی برای تولیدات داخلی تاکید کرد و گفت: یکی از ایرادات عمده اصناف، نبود شرکت‌های تخصصی و صادرات‌محور است.
فاضلی اظهار کرد: یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز این مشکل هم در این است که اتحادیه‌های صنفی براساس قانون نباید در حوزه اقتصادی وارد شوند. شرکت‌ها را باید خود صنوف تولیدی شکل دهند آن هم در شرایطی که اتحادیه‌ها به عنوان متولیان اصلی نمی‌توانند در این زمینه ورود کنند.
وی ادامه داد: در نتیجه هرگز یک انسجام فراگیر در بدنه فعالان صنفی در رسته‌های مختلف به وجود نمی‌آید که بتوانند شرکت‌های جامع صادرات‌محور راه‌اندازی کنند. به همین دلیل یکی از ایراداتی که به قانون نظام صنفی دارم، نحوه تامین منابع مالی اتحادیه‌هاست.
رییس اتاق اصناف ایران گفت: بدون شک یکی از کارهای مهم برای توسعه صادرات صنوف تولیدی، تشکیل شرکت‌های صادراتی است. در حال حاضر هر اتحادیه‌ای نمی‌تواند این مهم را انجام دهد به‌طوری‌که شاید امروز این کار نشدنی باشد.
اما به‌طور مثال صنعت پوشاک می‌تواند یک تشکل کامل صادرات‌محور داشته باشد و همین‌طور صنایع چرم و چوب ما نیز می‌توانند این‌گونه عمل کنند. وی با تاکید بر اینکه به صورت مجموعه‌ای می‌توانیم این کار را انجام دهیم، گفت: این ظرفیت در اصناف وجود دارد که ۱۰ تا ۱۲ شرکت صادراتی بزرگ را ایجاد کنند تا هم کیفیت تولیدات داخلی افزایش یابد و هم توسعه صادرات غیرنفتی و بازاریابی رونق گیرد.