سال‌هاست که کارشناسان اقتصادی از مشکل موازی‌کاری در حوزه اقتصادی به عنوان یکی از چالش‌های جدی و اصلی بازار کسب وکار ایرانیان یاد می‌کنند که باید از طریق تجمیع در ساختار تصمیم‌گیری‌های اقتصادی این نقیصه را برطرف کرد.
نسخه‌ای که رییس اتاق ایران برای حل و فصل این مشکل ارائه می‌کند، استفاده از یک ابر‌ساختار یا ابر وزارتخانه است که بتواند مجموعه‌ای تصمیمات اصلی را در حوزه اقتصاد اتخاذ کند و بروکراسی حاکم بر نظام اقتصادی ایران را ساماندهی کند اما فارغ از این نکته که آیا چنین ایده‌ای امکان اجرایی شدن پیدا می‌کند یا نه باید از ظرفیت‌های کشور برای تجمیع نظام تصمیم‌ساز در حوزه اقتصادی استفاده شود تا مشکلاتی که در این زمینه پیش روی صاحبان سرمایه و کسب وکار است، جای خود را به ساختاری انتظام یافته و متمرکز بدهد.
رییس اتاق ایران معتقد است: دستگاه‌های اقتصادی در ایران منفصل از هم و گاهی در مقابل یکدیگر عمل می‌کنند و این وضعیت نمی‌تواند منافع اقتصادی ما را تامین کند لذا به یک سازمان، نهاد یا ابر وزارتخانه نیاز داریم که به صورت یکجا در مورد کل مسائل اقتصادی تصمیم‌گیری کند.
غلامحسین شافعی دیروز در جمع خبرنگاران در مشهد افزود: این تجربه در کشورهای دیگر که در گذشته نه چندان دور با ایران از لحاظ توسعه یکسان بودند ولی اینک جزو کشورهای توسعه‌یافته دنیا هستند، آزمون خود را پس داده است.
وی ادامه داد: به طور مثال در چین کمیسیون ملی توسعه و اصلاحات، در تایوان شورای برنامه‌ریزی و توسعه اقتصادی، در سنگاپور هیات توسعه اقتصادی، در کره جنوبی هیات برنامه‌ریزی اقتصادی و در مالزی سازمان توسعه صنعتی بدین منظور تشکیل شد؛ این نهادها همگی نهادهای فراقوه‌یی هستند که در مورد مسائل اقتصادی کشورشان تصمیم نهایی را می‌گیرند.
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران گفت: اتاق بازرگانی پیشنهاد داده هیات امنای این نهاد از کارشناسان تحصیلکرده و مجرب دولت، نمایندگان مقام معظم رهبری، نمایندگان قوای سه‌گانه، نمایندگان جامعه دانشگاهی در 3 رشته علوم اقتصادی، فنی و علوم اجتماعی، نمایندگان مدیران تولیدی بخش خصوصی که توسط اتاق بازرگانی و تشکل‌های دیگر این بخش معرفی می‌شوند و نمایندگان کارگران تشکیل شود.
وی افزود: اتاق بازرگانی معتقد است از طریق اختیاراتی که در اصل 110 قانون اساسی درج شده، می‌توان این نهاد را به وجود آورد اما تاکید داریم در صورت تشکیل این نهاد به هیچ وجه نمایندگان دانشگاه و بخش خصوصی نباید تعدادشان از بقیه اعضا کمتر باشد.
شافعی ادامه داد: تجربه شورای عالی امنیت ملی کشور در بخش امنیتی تجربه موفقی از یک نهاد فراقوه‌یی و فراوزارتی است که می‌توان از آن در این زمینه بهره‌برداری کرد.
تکثرگرایی در صنایع اشتباه است
وی همچنین گفت: نگاهی که گمان می‌کند تکثرگرایی در صنایع نشانگر توسعه است، اشتباه است. در صنایع کوچک و متوسط فرزندان فراوانی در کشور ما متولد اما بی‌مادر رها شده‌اند که به این معناست که در سیاست‌های کلان، بلندمدت و تدوین راهبردهای منسجم هنوز دچار مشکل هستیم.
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران افزود: در ایران اکنون 49واحد خودروسازی دارای پروانه بهره‌برداری در صنعت خودروسازی وجود دارد و 32واحد هم درحال ساخت است؛ اگر همه اینها ساخته شوند در آینده ایران دارای 81 واحد در این زمینه خواهد بود؛ این درحالی است که کشور آلمان در کل 12واحد خودروسازی، اسپانیا 10واحد، فرانسه 8 واحد، ژاپن 11واحد، کره جنوبی و ایتالیا هر کدام 5 واحد خودروسازی دارند.
وی ادامه داد: در صنعت سیمان هم 73واحد دارای پروانه بهره‌برداری در کشور وجود دارد که 92واحد آن درحال گرفتن پروانه هستند که روی هم رفته می‌شود 165واحد کارخانه سیمان؛ این درحالی است که کره جنوبی با 3برابر ظرفیت تولید سیمان ایران تنها 10واحد تولید این محصول را دارد.
شافعی گفت: 177واحد موتورسیکلت‌سازی در ایران وجود دارد و 33واحد هم درحال گرفتن پروانه هستند که در مجموع می‌شود 210واحد درحالی که جمع کشورهای اندونزی، تایوان، ترکیه، عربستان، پاکستان، هند، ویتنام، تایلند، بنگلادش، فیلیپین، چین، ژاپن، کره و مالزی 82 واحد موتورسیکلت‌سازی دارند و همین داستان در صنایع فرش ماشینی و تلویزیون و فولاد هم وجود دارد.
وی افزود: در شرایط کامل رونق اقتصادی هم امکان ندارد که این صنایع بتوانند با ظرفیت کامل کار کنند و قیمت تمام شده کالاهایشان رقابتی شود لذا ظرفیت سنجی و اولویت‌بندی در توسعه صنایع در ایران مساله بسیار مهمی است.
زعفران و آبیاری کشاورزی
رییس اتاق ایران همچنین گفت: در برخی کالاهای کشاورزی ازجمله زعفران، زرشک و عناب وضعیت بی‌نظیری داریم اما در طول تاریخ در مورد زعفران تنها تحولی که ایجاد کردیم این است که بسته‌بندی‌ها مقداری زیباتر شده این درحالی است که امروز در بازار مصرف زعفران و زرشک استفاده از این کالاها در صنایع دارویی و بهداشتی خیلی مورد توجه است و ما هنوز در این حوزه هیچ گامی برنداشته‌ایم.
وی افزود: اتاق بازرگانی از طریق شورای ملی زعفران بسیار پیگیری کرده تا بتواند این کالا را به مصرف‌کننده نهایی متصل کند و واسطه‌های زیادی را که وجود دارند و بیشتر ارزش افزوده هم نصیب آنها می‌شود از میان بردارد.
شافعی ادامه داد: پیش از این هم پیشنهاد کردیم که معرفی یک برند ملی زعفران ایران در بازارهای جهانی یکی از عواملی است که می‌تواند ما را به مصرف‌کننده نهایی وصل کند. طرح‌های زیادی در این زمینه تهیه شده و در مجلس درحال پیگیری است. وزارت جهاد کشاورزی هم چندین سال است طرح جامع زعفران را تهیه کرده و به تصویب رسانده اما به دلیل فقدان بودجه کافی هنوز پیاده نشده است.
وی به مساله کمبود آب نیز اشاره و بیان کرد: اتاق بازرگانی با توجه به مذاکراتی که در سطح بین‌المللی دارد، تلاش می‌کند برای استان‌های خراسان، کرمان، یزد و حتی برخی استان‌های غربی به عنوان اولویت استفاده از طرح‌های نوین آبیاری را انتقال دهد. با مشکل کمبود آب مواجهیم اما نوع استفاده از آب برایمان مهم‌تر است.
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران گفت: وسعت زمین‌های تجهیز شده برای زراعت آبی در ایران 9میلیون و 600 هزار هکتار است.
در مقابل این مقدار زمین میزان صادرات محصولات کشاورزی ما 6.4 میلیارد دلار است. این درحالی است که ترکیه با 5 میلیون و 250هزار هکتار زمین 16.6میلیارد دلار کره‌جنوبی با 753هزار هکتار زمین 11.2میلیارد دلار و نیز مالزی فقط با 380هزار هکتار زمین‌های تجهیز شده برای زراعت آبی 25.5میلیارد دلار صادرات محصولات دارند.
وی افزود: این آمار یعنی بهره‌گیری مناسب و استفاده از فناوری‌های روز دنیا در مورد آب می‌تواند هم مشکل بحران آن را به میزان قابل‌توجهی پایین آورد و هم می‌تواند بهره‌وری از زمین‌ها را تا چندین برابر افزایش دهد.