گسترش فعالیت‌های مبتنی بر الکترونیک و نفوذ سریع آن در زندگی روزمره افراد، ضرورت به کارگیری ابزارهای الکترونیکی را دوچندان کرده است.
گسترش این ابزارهای الکترونیکی، حجم فعالیت‌های الکترونیکی را افزایش داده و به دلیل سرعت بالای انجام فعالیت‌ها با استفاده از ابزارها، تمایل به استفاده از آنها را بیش از پیش افزایش داده است.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، در جهان امروز و با پیچیدگی‌هایی که در آن وجود دارد، ضرورت حضور ابزارهای الکترونیکی بیش از پیش احساس می‌شود.
از آنجا که حجم عظیمی از فعالیت‌های اقتصادی در حوزه پرداخت نیازمند بازارهای مالی گسترده است، برای به انجام رساندن هرچه سریع‌تر فعالیت‌های حوزه پرداخت و به جهت بهینه‌سازی در زمان انجام امور مالی، نظام‌های پرداخت جدید در حوزه الکترونیک با سرعتی فزاینده و رو به جلو در حال حرکت است.
اما استفاده از ابزارهای الکترونیک در حوزه نظام‌های پرداخت مالی تنها محدود به پرداخت‌های مالی یک کشور نمی‌شود، بلکه به‌کارگیری این ابزارها بین کشورهای مختلف می‌تواند موجب گستردگی هرچه بیشتر روابط مالی آنها شود و زمینه را برای برقراری روابط موثر حوزه مالی دوچندان کند.
فناوری FINTECH از جمله فناوری‌های مالی است که با سرعتی فزاینده در حوزه پرداخت‌های مالی نفوذ کرده و فعالیت‌های مالی را با سرعت زیادی به انجام می‌رساند. رییس کانون بانک‌های خصوصی کشور در خصوص این فناوری‌های مالی اعلام کرده که به‌کارگیری این ابزارها از سوی شبکه بانکی می‌تواند هزینه‌های بانک‌ها را کاهش دهد و منجر به سودآوری نظام بانکی شود.
در این خصوص باید به این موضوع اشاره کرد که شبکه بانکی کشور ابزارهای الکترونیکی مختلفی را برای سرعت بخشیدن و گسترش انجام فعالیت‌های مالی خود به کار بسته است؛ از جمله فناوری مالی شاپرک که فعالیت‌های حوزه پرداخت شبکه بانکی را تسهیل کرده است. غالب بانک‌های کشور نیز در حال پیوستن به این نظام‌های پرداخت هستند تا روابط شبکه بانکی خود را گسترده‌تر کنند.
لزوم اصلاح نظام کارمزدها
به‌طور قطع می‌توان گفت هزینه- فایده این فناوری‌ها کاملا دوطرفه بوده و هم شبکه بانکی و هم کاربرانی که از این فناوری استفاده می‌کنند را منتفع می‌کند.
شبکه بانکی با گسترش این فناوری‌ها در حوزه مالی خود می‌تواند در هر بار استفاده کاربر از این فناوری و انجام فعالیت‌های حوزه مالی توسط وی، مبلغی به عنوان کارمزد از کاربر کم کند، اما باید به این نکته اشاره کرد که سوددهی این حوزه برای بانک تنها محدود به کارمزدها می‌شود و بانک اجازه اضافه‌برداشت مبلغی بیشتر از کارمزد را نخواهد داشت.
از طرفی این فناوری منجر به بهینه‌سازی زمان انجام امور مالی کاربران می‌شود و سرعت انجام امور را تا حداقل ممکن برای آنان کاهش می‌دهد.
در این خصوص اما باید به این قضیه اشاره کرد که نظام کارمزدهای ما قادر نیستند به‌گونه‌ای فعالیت کنند که بتوانند هزینه‌های مربوط به این فناوری‌ها را پوشش دهند؛ به عبارتی میزان کارمزدی که برای این فعالیت‌ها در نظر گرفته شده است آنقدر ناچیز و کم است که بانک‌ها نمی‌توانند با درآمد حاصل از این کارمزدها فعالیت‌های حوزه پرداخت الکترونیک خود را رونق دهند.
بنابراین به نظر می‌رسد رونق حضور این فناوری‌ها در شبکه بانکی کشور نیازمند آن است که قبل از هرگونه تصمیم‌گیری برای نفوذ این فناوری‌ها به شبکه بانکی، نظام کارمزدها به گونه‌ای اساسی اصلاح شود و قدرت تامین مالی بانک برای به‌کارگیری و گسترش این فناوری‌ها را افزایش دهد.
اما روی دیگر قضیه این است که عده‌ای از کارشناسان بر این باور هستند که فین‌تک‌ها می‌توانند رقیب سرسختی برای بانک‌ها باشند و حتی ممکن است تا جایی پیش بروند که بانک‌ها را در انجام امور به عقب برانند. بنابراین به نظر می‌رسد بانک‌ها باید این فناوری‌ها را به حوزه فعالیت‌های مالی خود وارد و روابط مستحکمی بین بانک‌ها و این فناوری‌ها برقرار کنند.
در حال حاضر ورود فین‌تک‌ها به حوزه مالی ایران محدود به پرداخت‌های مالی خرد است؛ روشن است به‌کارگیری این فناوری و گستردگی آن در شبکه بانکی کشور می‌تواند فرصتی برای رشد صنعت بانکداری کشور، افزایش دسترسی به خدمات مالی، کاهش هزینهها و افزایش کارایی عملیات بانکی باشد.
از طرفی گسترش این فناوری‌ها می‌تواند در قالب استارت‌آپ‌ها کسب‌وکارهای حوزه پرداخت الکترونیک را رونق بخشد.
در همین رابطه، هفتمین همایش نظام‌های پرداخت و بانکداری الکترونیکی روز گذشته با حضور مقامات حوزه بانکی و ارتباطات کشور برگزار شد.
فناوری‌های مالی در بانک‌ها
رییس کل بانک مرکزی در این همایش با بیان اینکه واگذاری امور مرتبط به فناوری به یک واحد جداگانه و تفویض تصمیم‌گیری برای عملیاتی شدن فناوری در یک بانک، باید به رویکردی همه‌جانبه برای بهره‌برداری از حداکثر منافع و مواجهه راهبردی با تاثیرات فناوری تحول یابد، اظهار کرد: سامانه‌های پرداخت و تسویه که سال‌ها در بسترها، استانداردها و ساختارهای جا افتاده مسیر تکاملی خود را طی می‌کرد، با امواج چندگانه فناوری‌های نوین، مشتمل بر شبکه‌های اجتماعی، ابزارهای هوشمند، پردازش ابری، زنجیره بلوک و دفاتر توزیع شده روبهرو شد.
سیف به موضوع فناوری‌های مالی پرداخت و افزود: موضوع روز جهان و ایران در حوزه پولی و بانکی، ظهور فناوری‌های مالی یا پدیده FinTech است. فناوری‌های مالی فرصت‌ها و افق‌های جدیدی را برای بهره‌گیری حداکثری از امکانات فناوری در نظام مالی فراهم می‌کند.
وی با بیان اینکه بانک مرکزی با توجه به تحولات فناوری‌های نوین، رویکرد نسبتا جدیدی را برای سیاستگذاری و ترسیم نقشه بازار پول در پیش گرفته، تصریح کرد: الگوی جدید مبتنی بر چرخه‌ای دائم از فرآیند رصد، سیاست و مراقبت است که با تعامل و مشارکت ذی‌نفعان بازار و فناوران مالی صورت می‌پذیرد.
ولی‌اله سیف درباره اصلاح مدل کارمزدی و دریافت کارمزد از دستگاه‌های کارتخوان و شرکت‌های پرداخت، اظهار کرد: نظام بانکی با چالش‌هایی روبهرو است که نیاز به اصلاح ساختار جدی در این بخش دارد، برای طبقه‌بندی و اصلاح این چالش‌ها عدم تعادل‌هایی است که باید اصلاح شود که یکی از آنها درآمد و هزینه نظام بانکی است. وی افزود: برای ایجاد تعادل باید ساختار کارمزدی چه در بانکداری الکترونیک و چه در سایر خدمات بانکی اصلاح شود و ما ناچار به اجرای این مهم هستیم.
کسب‌وکارهای نوین
در ادامه این همایش، رییس پژوهشکده پولی و بانکی اظهار کرد: نظام بانکی طلایه‌دار معرفی و به‌کارگیری فناوری‌های نوین در عرصه ارائه خدمات مالی کشور بوده و از آن به‌عنوان پیشران صنعت فناوری اطلاعات کشور نام می‌برند.
علی دیواندری افزود: در حال حاضر کشور ما بر اساس اغلب شاخص‌های جهانی، در استفاده از فناوری اطلاعات بانکی در سطح بالایی قرار دارد.
وی تصریح کرد: اکنون فناوری اطلاعات جزو لاینفک و جدایی‌ناپذیر نظام بانکی کشور است، به‌طوری‌که عملیات دستی در بانک‌ها برچیده شده و ورود، نگهداری و تحلیل اطلاعات در حساب‌های بانکی در لحظه و از طریق سیستم‌های بسیار پرقدرت بزرگ‌مقیاس در حال انجام است. رییس پژوهشکده پولی و بانکی خاطرنشان کرد: فین‌تک‌های نوظهور در سال‌های اخیر، می‌توانند آغازی برای عصر جدید خدمات مالی مبتنی بر فناوری باشند که با حمایت بانک‌ها و زمینه‌سازی بانک مرکزی توانایی آن را دارند که اکوسیستم بانکی را به نفع مشتریان تغییر دهند.
وی با بیان اینکه کسب‌وکارهای نوین می‌توانند فرصت بی‌نظیری را برای رشد و تعمیق صنعت بانکداری کشور، افزایش دسترسی به خدمات مالی، کاهش هزینهها و افزایش کارآیی عملیات بانکی رقم بزنند. افزود: علاوه بر مزایایی که استارت‌آپ‌های مالی برای صنعت بانکداری دارند، در دنیای امروز این کسب‌وکارهای جدید نقش انکارناپذیری در ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی کشورها ایفا می‌کنند و به نوعی می‌توان گفت به پیشرانی برای توسعه بدل شده‌اند.
هرج و مرج ارزهای دیجیتال
معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی نیز اعلام کرد: مواضع بانک مرکزی درباره ارزهای دیجیتال تا اوایل سال آینده مشخص می‌شود. ناصر حکیمی افزود: در دنیای فعلی انواع فناوری مختلف ایجاد شده که به شدت با یکدیگر در ارتباط هستند.
معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با بیان اینکه اگر بخواهیم سرمایه‌گذار با روش‌های سنتی به کار خود ادامه دهد، به اتلاف وقت دامن زده‌ایم، افزود: اگر مسیر تعالی فناوری‌های نوین را پیگیری نکنیم هرج و مرج رخ خواهد داد.
حکیمی با اشاره به چالش‌های پیش روی بانکداری نوین گفت: تمرکز عمده روی سامانه‌ها و خدمات پرداخت، تمرکز روی دسترسی‌پذیری به جای محصولات جدید و عدم معرفی محصولات ترکیبی از مهم‌ترین چالش‌های این حوزه است.
معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با بیان اینکه باید راهکارهای رفع چالش‌های مذکور مدنظر قرار گیرد، افزود: رسمی شدن فرآیند بانکداری باز، رسمی شدن امکان برون‌سپاری فعالیت‌های بازار پول اعم از پرداخت و انتقالات، اطلاعات به داده‌های بانکی و تطبیق گزارش‌دهی باید در راستای کار قرار گیرد.
توسعه شبکه نوین بانکداری
وزیر ارتباطات نیز در این همایش با تاکید بر ضرورت توسعه شبکه بانکی گفت: شبکه نوین بانکداری در ایران زمانی ایجاد شده که جامعه بین‌المللی دسترسی‌های ما را محدود کرده بود.
محمدجواد آذری‌جهرمی با بیان اینکه شبکه نوین بانکداری زمانی در کشور ایجاد شده که جامعه بین‌المللی دسترسی‌های ما را محدود کرده بود، افزود: دانشمندان و کارشناسان ایرانی با تکیه بر توان داخلی توانستند در عرصه نظام بانکی موفقیت‌های بسیاری را ایجاد کنند که نمونه آن در منطقه وجود ندارد.
وی ادامه داد: برخی مشکلات پیش روی نظام بانکی در گذشته باعث ایجاد موانع و رونق کسب‌وکار در کشور شده بود، از این رو توسعه شبکه بانکی در حال حاضر توانسته بسیاری از دغدغه‌ها در این زمینه را مرتفع کند.
وی با اشاره به اینکه حرکت به سمت تغییر و تحول برای مجموعه‌ها به ویژه شبکه بانکی مفید است، افزود: شبکه بانکی ما باید از یک نقطه پایدار برای تحولات خود استفاده کند و در این مسیر طراحی مسیر بسیار اهمیت دارد.