در حالی که روز‌به‌روز وضعیت صادرات غیرنفتی کشور با بحران بیشتری مواجه می‌شود و میزان آن نسبت به واردات کاهش می‌یابد، روند ورود کالاهای ممنوعه به کشور شدت می‌گیرد.
علاوه بر ضرورت جدیت مسوولان در مبارزه با قاچاق، انتظار می‌رود شرایط زیر‌ساخت‌های اقتصادی کشور برای افزایش قدرت رقابت‌پذیری تولیدکنندگان داخلی مهیا شده و همچنین مشوق‌هایی که هرازگاهی به صادرکنندگان وعده داده می‌شود، در عمل به آنها اعطا شود تا تجار بتوانند برای برندسازی و همچنین بازاریابی محصولات خود در بازارهای جهانی اقدامات لازم را انجام دهند.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، این در حالی است که نگاهی به وضعیت تجارت خارجی کشور طی ماه‌های اخیر نشان می‌دهد واردات نسبت به صادرات پیشی گرفته و علاوه بر افزایش واردات قانونی به کشور، کالاهای قاچاق و ممنوعه نیز در بازارهای مختلف به راحتی به فروش می‌رسد.
بنابراین بر‌خلاف گفته‌های مسوولان درباره مبارزه با قاچاق، جلوی فعالیت باندهای بزرگ قاچاق گرفته نشده در حالی که به گفته کارشناسان، شناسایی این باندها برای دولت کار چندان دشواری نیست.
در این میان علاوه بر چالش‌هایی که در کشور وجود دارد، اوضاع نابسامان اقتصادی در کشور نیز باعث شده شرایط برای ورود کالاهای قاچاق به کشور مهیا شود.
به گفته رییس اتاق بازرگانی ایران، بخش متوسط جامعه تجزیه شده و به دلایل مختلف بخشی از آنها بالا رفته و به بالادست‌ها پیوسته‌اند که کالای ایرانی نمی‌خرند و بخش زیادی ریزش کرده و به طبقه کاملا فرودست رفته‌اند. از این رو به دلیل مشکلات حاد اقتصادی توان خرید ندارند و کالای بنجل چینی می‌خرند که این موضوع، دلیل قاچاق کالا و بی‌رونقی تولید داخل است.
بر همین اساس غلامحسین شافعی در مراسم بزرگداشت روز صادرات و تجلیل از صادرکنندگان برتر استان کرمان گفت: قاچاق را با چنین ابزار و روشی نمی‌توانیم کنترل کنیم. بنابراین باید برگردیم و ببینیم علت بالا رفتن قاچاق چیست؟ و باید بنیادی نگاه کنیم.
وی همچنین با انتقاد از اینکه در حال حاضر مشخص نیست تا 5 تا 10 سال دیگر به چه نقطه‌ای می‌خواهیم برسیم، گفت: باید برنامه‌ریزان و سیاستگذاران کشور هدف توسعه را مشخص کنند که پنج تا 10 سال دیگر به چه نقطه‌ای می‌خواهیم برسیم در حالی که اکنون این نقطه نامشخص است.
رییس سازمان توسعه تجارت ایران در این همایش درباره چگونگی تجارت خارجی گفت: به زودی لایحه‌ای به مجلس می‌دهیم که حداقل برای یک دوره 10 ساله نیاز است کدام قوانین ثبات داشته باشد تا فعالان اقتصادی بتوانند کار کنند و بتوانیم فضای اطمینان را در صادرات داشته باشیم.
عضو هیات رییسه فراکسیون توسعه صادرات غیرنفتی مجلس نیز در این همایش گفت: در ۹ ماهه امسال نسبت به سال قبل تراز تجاری کشور منفی و واردات از صادرات بیشتر شد که این علامت خوبی نیست و باید با اتخاذ تدابیر خوب این مشکلات حل شود.
همچنین در این همایش که جمعی از اعضای فراکسیون توسعه صادرات مجلس حضور داشتند، از 20 صادرکننده نمونه استانی و شش صادرکننده قابل تقدیر، تجلیل و بیانیه پایانی همایش در راستای بیان مشکلات صادرکنندگان و حمایت از صادرات قرائت شد.
علت بالا رفتن قاچاق مشخص شود
غلامحسین شافعی در این مراسم با اشاره به اینکه نگرش انحرافی به توسعه پایدار داریم، اظهار کرد: آیا نرخ تسهیلات بانکی، یارانه‌های صادراتی، مالیات بر ارزش افزوده و ... هدف است یا ابزار؟ مسلما این موارد ابزاری برای رسیدن به هدف توسعه هستند اما هدف ناپیداست و اگر ابزار را به اشتباه به عنوان هدف قرار دهیم، به توسعه پایدار نخواهیم رسید.
وی تصریح کرد: باید برنامه‌ریزان و سیاستگذاران کشور هدف توسعه را مشخص کنند که پنج تا 10 سال دیگر به چه نقطه‌ای می‌خواهیم برسیم؟ اکنون این نقطه نامشخص است.
رییس اتاق بازرگانی ایران بیان کرد: در حال حاضر اطمینان می‌دهم اگر نرخ تسهیلات بانکی نصف شده و مالیات تقلیل یابد، باز هم به توسعه پایدار نمی‌رسیم. موقتا در کسب‌و‌کار اثر خواهد داشت اما چهار سال دیگر به همین نقطه کنونی برمی‌گردیم.
توسعه نامتوازن در کشور
شافعی گفت: مسایلی که در 10 سال قبل در روز ملی صادرات مطرح شده و امروز گفته می‌شود، تفاوت زیادی ندارد. وی در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: قاچاق را با چنین ابزار و روشی نمی‌توانیم کنترل کنیم و باید برگردیم و ببینیم علت بالا رفتن قاچاق چیست؟ و باید بنیادی نگاه کنیم.
رییس اتاق بازرگانی ایران با اشاره به توسعه نامتوازن در کشور گفت: در جبر تاریخی طولانی کشور، به دلیل اینکه برنامه‌های توسعه‌ای همیشه تحت نفوذ قدرتمداران و احزاب بوده، توسعه متوازن نشده و پایدار نبوده است.
شافعی بیان کرد: نمایندگان مجلس، نمایندگان همه مردم ایران هستند و اگر برنامه توسعه‌ای انجام می‌شود، باید توسعه متوازن در کل کشور دیده شود لذا دور باطل محرومیت در برخی نقاط کشور مرتب ادامه دارد و منطقی نیست که در تهران بنشینیم و یک نسخه برای کل مناطق کشور بپیچیم.
انتقاد از ناپایداری سیاست‌ها
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران اظهار کرد: در تهیه برنامه‌های منطقه‌ای و پیوند به برنامه‌های ملی، باید دیوار ستبر قدرت مرکزی را بشکنیم و قدرت در استان‌ها توزیع شود. یک مساله در این زمینه این است که صادرکننده ما برای چاپ برچسب کالای خود باید به وزارت ارشاد مراجعه کند و اداره ارشاد استان این کار را انجام نمی‌دهد.
وی افزود: به دلیل ناپایداری سیاست‌ها مشکلاتی در کشور به وجود آمده و با چنین روالی نمی‌توان فکر کرد که در صادرات و بخش‌های دیگر توسعه پیدا می‌کنیم.
شافعی گفت: بزرگ‌ترین مشکلی که در اقتصاد ما رو به تزاید است، بی‌اعتمادی بودن است و باید برای این محیط نا‌اطمینانی فکری کرد.
شافعی با اشاره به اینکه صادرکنندگان در این شرایط نابرابر روی پا ایستاده‌اند و کار می‌کنند، تصریح کرد: سهم ما از تجارت جهانی 24/0 درصد است و ارزش هر تن صادرات ما 342 دلار و ارزش هر تن واردات 1308 دلار است.
وی بیان کرد: تنها یک تا یک و نیم درصد از صادرات ما مبتنی بر تولید با تکنولوژی بالا و کارهای دانش‌بنیان است و اگر قرار است صادرات موفق داشته باشیم باید تولید قوی باشد و بتواند در میدان رقابت عرض اندام کند.
نیاز به شفاف‌سازی و قبول واقعیت
رییس اتاق ایران در بخش دیگری از سخنانش گفت: دیگر نمی‌توانیم با نادیده گرفتن این حجم ناکارآمدی و بحران‌های پیش رو بر اقدامات گذشته پافشاری کنیم. شفاف‌سازی و قبول واقعیت امروز لازمه خروج از وضع موجود است.
وی افزود: برای حل پایدار و ریشه‌ای بحران‌های متعدد کشور باید واقعیت موجود در جامعه را بپذیریم و به صورت شفاف و روشن از آن سخن بگوییم زیرا همچنان با فرار از واقعیت و عدم پرداختن شفاف به ریشه‌های به وجود آورنده نه‌تنها قادر به حل اساسی مشکلات نخواهیم بود بلکه همچنان با باقی ماندن در این بحران‌ها شرایط پیچیده‌تر می‌شود.
شافعی اظهار کرد: راه خروج از بحران‌ها وجود دارد و آن، نیروی پرتوان و قابل کشور و ظرفیت‌های بسیار است که قادر است ایران را متفاوت از آنچه بوده است، برساند و در صحنه رقابت‌های جهانی حوزه صادرات بتواند عرض اندام ویژه کند. لذا باید متفاوت از گذشته برای آینده کشور فکر کنیم.
باید با دنیا براساس منافع مشترک تعامل داشت
همچنین در این همایش رییس سازمان توسعه تجارت ایران گفت: باید ظرفیت‌سازی برای آینده کشور مورد توجه قرار گیرد و اقلام و خدمات جدی مورد نظر باشد و به فکر این باشیم که روند جهانی برای مصارف چیست و چرا به این سمت حرکت نمی‌کنیم؟ مجتبی خسروتاج اظهار کرد: ما در تولید کالا، تولید خدمات، فضای کسب‌و‌کار و بنگاه‌ها به ظرفیت‌سازی نیاز داریم. به ویژه در جایی که می‌خواهیم ظرفیت‌سازی کنیم باید تولید ما با نیاز مشتری و بازار هماهنگ باشد، در حالی که این همخوانی را نداریم.
خسروتاج تصریح کرد: یکی از وظایف اساسی این است ببینیم کجا ظرفیت‌سازی کنیم و این یک نهضت همگانی است و دانشگاه، کارآفرینان و فعالان صادرات باید جهت‌های مورد نیاز آینده را تشخیص دهند.
وی بیان کرد: یکی از مشکلات این است که اساس سرمایه‌گذاری‌ها رقابتی نبوده و مشکلات امروز به خاطر این است و ما در سازمان توسعه و تجارت و وزارت صنعت و معدن آمادگی داریم تا پیشنهادات کارآفرینان را که در ظرفیت‌سازی مطرح می‌شود، بپذیریم که این طرح‌ها می‌تواند کار و درآمد برای کشور ایجاد کند.
رییس سازمان توسعه و تجارت ایران با اشاره به اینکه نکته مهم دیگر در صادرات، تمرکز روی بازارهاست، گفت: باید با دنیا براساس منافع مشترک تعامل داشت و از هر نوع روش تنشی و افراطی که روابط ما را با دنیا و کشورها به هم بزند پرهیز کرد.
وی افزود: امروز مذاکرات در چارچوب برد - برد است و توسعه ارتباطات به جایی رسیده که همه از مقررات کشورها خبر دارند.
خسروتاج اظهار کرد: برای توسعه صادرات و اینکه صادرکنندگان در شرایط برابر کار کنند، نیاز داریم روابط بین‌المللی داشته باشیم و باید برای بهبود فضای کسب‌و‌کار همه مراقبت کنیم.
ثبات 10 ساله قوانین
وی درباره چگونگی تجارت خارجی گفت: به زودی لایحه‌ای به مجلس می‌دهیم که حداقل برای یک دوره 10 ساله نیاز است کدام قوانین ثبات داشته باشد تا فعالان اقتصادی بتوانند کار کنند و بتوانیم فضای قابل اطمینانی را در صادرات داشته باشیم. خسروتاج درباره جوایز صادراتی عنوان کرد: شرایط کشور از نظر منابع درآمدی اجازه نداده به خوبی از این بخش استفاده شود و در بودجه ۹۷ موارد خوبی پیش‌بینی شده است.
وی بیان کرد: ۴۳ میلیارد دلار سال قبل صادرات غیرنفتی داشته‌ایم که دو درصد آن را برای حمایت از صادرات نیاز داریم و اگر تامین شود، یک قدم رو به جلو است و امیدواریم مجلس زمینه این امر را فرهم کند.
پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم صاحبان کالا
استاندار کرمان نیز در این همایش گفت: در اقتصاد ایران هنوز تکیه بر اقتصاد مردمی و بخش خصوصی، واقعی نشده و موفق نشده‌ایم بستر آرام و بی‌دغدغه‌ای را برای بخش خصوصی فراهم کنیم.
علیرضا رزم‌حسینی، وجود نداشتن قوانین ساده و روان، تامین مالی ارزان، مناسب، در دسترس و قابل اعتماد و سیاست‌های ناپایدار اقتصادی و کلان را از جمله مشکلات بخش خصوصی دانست و افزود: شرکت‌ها باید در زمینه اقتصاد وارد شوند زیرا با بودجه دولت نمی‌توان کشور را ساخت بلکه ایران با وجود شرکت‌ها و فعالیت بیشتر بخش خصوصی ساخته خواهد شد.
رییس مجمع نمایندگان استان کرمان نیز در این همایش با تاکید بر رونق تولید و توجه به بازار مصرف گفت: صادرات و توسعه بازارهای خارجی یکی از راه‌های موثر خروج از رکود اقتصادی است که به اشتغال پایدار نیز کمک می‌کند.
حسین امیری، با بیان اینکه صادرات یکی از اصول اصلی اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است، افزود: باید مباحث مربوط به صادرات را از منظر مسایل مربوط به متغیرهای اقتصادی و تولید مانند هزینه‌های تولید، تامین منابع مالی و تولید رقابت‌پذیر، رقابت کمی برای حفظ بازار و رقابت قیمتی بررسی کرد.
نماینده مردم شهرستان زرند و کوهبنان در مجلس خاطرنشان کرد: در فراکسیون توسعه صادرات غیرنفتی مجلس تلاش شده مسایل صادرات را در بخش حاکمیتی به دولت منتقل کنیم و پل ارتباطی بین دولت و بخش خصوصی به ویژه صادرکنندگان باشیم.
وی با اشاره به مشکلات صادرکنندگان در زمینه انتقال پول، حمل‌و‌نقل، امور مالیاتی و مسایل بیمه‌ای بیان کرد: پیشنهاد می‌شود کنسرسیوم صاحبان کالا در استان تشکیل شود و یک قطار ویژه حمل بار برای انتقال محصولات از کرمان در نظر گرفته شود و در این زمینه منتظر کمک دولت نماند.
بیشتر باید کار نظارتی کرد
عضو هیات‌رییسه فراکسیون توسعه صادرات غیرنفتی مجلس نیز در این همایش گفت: در ۹ ماهه امسال نسبت به سال قبل تراز تجاری کشور منفی و واردات از صادرات بیشتر شد که این علامت خوبی نیست و باید با اتخاذ تدابیر خوب این مشکلات حل شود.
حمیدرضا فولادگر اظهار کرد: بخشی از مسایل صادرات مربوط به رقابت با قیمت، کیفیت کالا و خدمات پس از فروش است.
وی افزود: بخش دیگری از مشکلات به دلیل دشمنی‌هایی است که با کشور ما می‌شود و به دلیل تحریم‌ها و ... هزینه‌ها بالا می‌رود که باید با مشوق‌ها و ایجاد شرایطی برای صادرکنندگان این مسایل را حل کنیم.
وی بیان کرد: قوانین در سال‌های گذشته راهگشا بوده و قوانین خوبی در چهار سال گذشته تصویب شده که مهم این است نظارت کنیم خوب اجرا شود زیرا خیلی خلا قانونی نداریم و بیشتر باید کار نظارتی کرد.
نماینده مردم اصفهان در مجلس گفت: برای حضور در بازارهای جهانی، راهی به جز هلدینگ‌ها و کنسرسیوم‌های صادراتی نداریم. این نماینده مجلس افزود: محصولات خوبی در کشور تولید می‌شود اما تا زمانی که برندسازی نشود، نمی‌توانند در صحنه بین‌المللی رقابت کنند.