این روزها بحث بر مسایل و مشکلات اقتصادی کشور داغ است؛ مشکلات اقتصاد ایران گویی تمامی ندارد و هر روزی که می‌گذرد بر مشکلات قبلی نیز افزوده می‌شود.
اما هرجا صحبت از مشکلات اقتصادی ایران می‌شود، بحث را به زیرساخت‌های اقتصادی کشور می‌کشانند و با این ادعا که اقتصاد از ریشه خراب است، بحث را فیصله می‌دهند.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، به جای آنکه دولتمردان برای مسایل موجود چاره‌اندیشی کنند تا بتوانند زیرساخت‌های اقتصادی را اصلاح کنند، سعی می‌کنند با طرح موضوعات مختلف این مشکلات را به حاشیه برانند و آن را به آیندگان موکول کنند.
به‌طور قطع اقتصاد ایران نیازمند اصلاحات اساسی در زیرساخت‌هایش است، چراکه تا زمانی که زیرساخت‌ها اصلاح نشود و تا زمانی که زیرساخت‌های اقتصادی کشور به درستی درمان نشوند، نمی‌توان انتظار داشت که اقتصاد در مسیر درست خود حرکت کند.
در این میان رییس کل بانک مرکزی به عنوان یک سیاستگذار پولی مانع اصلی و پرقدرت برای انجام اصلاحات اقتصادی را فقدان زیرساخت‌های قانونی و اطلاعاتی، عدم تقارن اطلاعاتی و قدرت بالای ذینفعان می‌داند که همچون سدی در مسیر اقدامات اصلاحی قرار گرفته‌اند.
سیف معتقد است که ریشه مشکلات اقتصادی ایران به همین زیرساخت‌ها برمی‌گردد و اگر این زیرساخت‌ها برطرف نشود و اصلاحات لازم انجام نشود، نمی‌توان به مطلوبیت لازم در اقتصاد رسید و مشکلات همچنان پابرجا می‌مانند.
بنابراین اصلاحات اقتصادی از ضروریاتی است که می‌تواند اقتصاد را به رشد و رونق اقتصادی برساند اما نکته اینجاست، وقتی تنها در مقام حرف و نه عمل از وجود مشکلات در زیرساخت‌های ما صحبت می‌شود چگونه می‌توان اصلاحات را انجام داد و چگونه می‌توان انتظار داشت که روند حرکت اقتصاد بهبود یابد؟
بنابراین بهتر است که مقامات به جای پاس‌کاری مشکلات به سمت همدیگر، با شناسایی درست موانع در مسیر اصلاحات اقتصادی، فکری به حال زیرساخت‌های اقتصادی کشور کنند و اقتصاد را از منجلابی که در آن گرفتار شده است نجات دهند.
اصلاح ساختاری بانک‌ها توسط بانک مرکزی
در همین رابطه، رییس کل بانک مرکزی در مراسم 50 سالگی بازار سرمایه کشور که در سالن اجلاس سران برگزار شد، با اشاره به اصلاح ساختاری بانک‌ها توسط بانک مرکزی گفت: بانک مرکزی از ابتدای دولت یازدهم در حدود ظرفیت قانونی و مدیریتی خود در کنار فعالیت‌های جاری به حوزه‌های اصلاح ساختار مرتبط با ماموریت‌هایش ورود کرد.
مهار تورم افسارگسیخته، مدیریت نرخ ارز، ساماندهی موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز، ارتقای نظارت بر بانک‌ها و تلاش در جهت شفاف‌سازی اطلاعات مالی از جمله این دستاوردهاست که با درجات متفاوتی نسبت به اهداف تعیین شده محقق شده است.
ولی الله سیف افزود: فقدان زیرساخت‌های قانونی و اطلاعاتی، عدم تقارن اطلاعاتی در بین تصمیم‌سازان، تصمیم‌گیران و سایر ذینفعان و نیز درجه نفوذ و قدرت بالای ذینفعان نامشروعی که به سواری گرفتن مجانی از اقتصاد معتاد شده‌اند، از جمله موانع پرقدرتی هستند که در کنار سایر عوامل با درجه اهمیت پایین‌تر، سدهای چندلایه‌ای را در مسیر اقدامات اصلاحی ایجاد کرده‌اند. بنابراین میزان موفقیت ما بی‌تردید در گرو عزم ملی، مقاومت و ازخودگذشتگی است.
رییس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع «شفافیت در بازار سرمایه» اشاره کرد و گفت: «شفافیت» در بازار سرمایه بی‌تردید یکی از پیش‌‌نیازهای قطعی توسعه این بازار و ارتقای نقش آن در اقتصاد کشور است؛ اما شواهد نشان می‌دهد که لازم است اقدامات بنیادین بیشتری برای رسیدن به درجه مطلوب شفافیت در بازار سرمایه انجام شود.
رییس شورای پول و اعتبار به دامنه شفافیت در بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: دامنه این شفافیت از قوانین و مقررات حاکم بر بازار آغاز شده و سپس موضوعاتی چون مکانیسم‌های معاملاتی و نظارت کارا و اثربخش متضمن سلامت فعالیت‌ها را دربر می‌گیرد. در این بین یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها، شفافیت در نظام اطلاعاتی و گزارشگری مالی ناشران اوراق بهادار است.
شاید هیچ خصیصه دیگری در بورس اوراق بهادار همتراز شفافیت اطلاعات مالی نباشد، زیرا در دنیای امروز مبنای تصمیم‌گیری بازیگران بازار سرمایه، پیش‌بینی است و پیش‌بینی خوب نیز متکی به اطلاعات سالم و شفاف است.
سیف به اقدامات بانک مرکزی در زمینه ارتقای شفافیت اشاره کرد و ادامه داد: ابلاغ صورت‌های مالی همگرا با IFRS به شبکه بانکی جهت اجرا از سال مالی ۱۳۹۴ با هدف هدایت گزارشگری مالی بانک‌ها به سمت استانداردهای بین‌المللی و نیز افزایش قابل ملاحظه در ارتقای شفافیت انجام شد که این نسخه با دریافت بازخوردها، هر سال مورد بازنگری و بهبود قرار می‌گیرد.
رییس شورای پول و اعتبار خواستار نگاه با دقت، حوصله و حرفه‌ای‌گری به تغییرات آتی شد و افزود: موضوع مهم پیش رو در این زمینه، تغییر رژیم بهای تمام شده تاریخی به ارزش‌های منصفانه مدنظر IFRS است که اساسا بر رویکرد بازار بنا شده است.
آثار و ملاحظات مالیاتی و نیز مجریان، استانداردها و نهاد ناظر بر موضوع ارزشگذاری در کشور در کنار زیرساخت‌های اطلاعاتی ضروری و تجهیز بانک‌ها، به علاوه آموزش حرفه‌ای و ارتقای کیفی حسابداران و حسابرسان و کارشناسان نهادهای ناظر، از مهم‌ترین مولفه‌های مرتبط با این تغییرات است.
وی افزود: اجرای کامل IFRS در سطح بانک‌ها نیازمند فراهم کردن بسترهای داخلی و محیطی قانونی و مقرراتی، تکنیکی و حرفه‌ای و اجتماعی است. عدم توجه به این موضوعات ممکن است موجب تضعیف و شاید تعلیق بلندمدت اجرای IFRS در سطح بانک‌ها و حتی سایر بنگاهای اقتصادی کشور شود.
رییس کل بانک مرکزی یادآور شد: بانک مرکزی به عنوان ناظر اول و غالب نظام بانکی کشور آمادگی دارد زمینه‌های همکاری خود را با وزارت امور اقتصادی و دارایی درباره اصلاح نظام حسابداری و حسابرسی کشور و نیز با سـازمان بورس و اوراق بهادار به ویژه در موضوع ارتقای شفـافیت گستـرش دهد. به‌طور حتم این تعامل هم‌افزا موجبات رشد و توسعه متوازن دو بازار پول و سرمایه را رقم خواهد زد.
واگذاری بنگاه‌های دولتی
وزیر اقتصاد نیز در این مراسم اظهار کرد: افشای صورت‌های مالی از طریق بین‌المللی باید در شرکت‌های بورسی آغاز شود. وی در مورد خصوصی‌سازی شرکت‌ها نیز گفت: علاوه بر واگذاری شرکت‌های بیمه، دیگر شرکت‌های دولتی نیز باید واگذار شوند.
مسعود کرباسیان تصریح کرد: بازار سرمایه با دو قانون بازار اوراق بهادار ایران در سال ۱۳۸۴ و قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید تحولی پیدا کرد.
کرباسیان ادامه داد: در وزارت اقتصاد، برای اولین قدم در حال واگذار کردن شرکت‌های بیمه هستیم، از طرفی سازمان خصوصی‌سازی هم بنگاه‌های دولتی را واگذار می‌کند و بانک‌ها نیز شروع کرده‌اند تا دارایی‌هایشان را واگذار کنند.
وی با تاکید به موضوع خصوصی‌سازی بنگاه‌های دولتی بیان کرد: ما باید جاذبه‌های لازم را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کنیم تا آنها به بازار سرمایه بیایند. در برنامه ششم توسعه نیز بازار سرمایه نقش عمده‌ای در جذب سرمایه‌ها دارد.
کرباسیان با اشاره به لزوم فرهنگ‌سازی سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه گفت: دامنه حضور مردم باید در بازار سرمایه افزایش پیدا کند و برای این کار باید مقدمات فراهم شود. سازمان بورس نیز باید لایحه پیش‌نویس را در سایت بورس قرار دهد.
وی درباره افشای صورت‌های مالی به روش بین‌المللی نیز گفت: ما قطعا در سیستم بانکی می‌توانیم به تامین مالی بازار کمک کنیم. الزام شرکت‌ها به تهیه صورت‌های مالی تلفیق به روش IFRS یک ضرورت است و جایی که می‌تواند این موضوع محقق شود، بورس است.
بازار بیمه،واسطه خوب بازار پول و سرمایه
رییس کل بیمه مرکزی ایران نیز در این مراسم از ابلاغ اساسنامه تیپ شرکت‌های بیمه براساس حاکمیت شرکتی از هفته آینده خبر داد.
عبدالناصر همتی با بیان اینکه هم‌‌اکنون بازار پول، سهم قابل توجهی از تامین مالی کشور را به خود اختصاص داده است، اظهار کرد: عملکرد بازارهای مالی کشور در سال‌های گذشته نشان می‌دهد وضعیت چندان مطلوبی در این بازارها وجود نداشته و ناکارآمدی جدی در بازارهای مالی دیده می‌شود.
وی با بیان اینکه حل مشکل بازارهای مالی از اهداف دولت است، افزود: اگرچه اقدام‌های مثبتی طی سال‌های گذشته توسط مسوولان رخ داده و نهادهای موثری در این زمینه تشکیل شده اما انتظار می‌رود به تدریج بازار سرمایه بتواند نقش کلیدی خود را در توسعه صنعت مالی کشور ایفا کند. در این زمینه بازار بیمه می‌تواند واسطه خوبی بین بازار سرمایه و بازار پول باشد.
این مقام مسوول با اشاره به عدم توسعه بیمه‌های عمر در کشور عنوان کرد: این موضوع ناشی از شرایط اقتصادی و تمرکز سرمایه‌ها روی دارایی‌های غیرمولد و همین‌طور ناکارآمدی سیستم بانکی بوده است این در حالی است که در برنامه ششم توسعه تاکید بسیاری روی افزایش سهم بیمه‌های عمر در صنعت بیمه شده، اما طی سه سال اخیر، بیمه‌های عمر با رشد ۴۰ درصدی روبه‌رو بوده‌اند.
همتی بیمه‌های عمر مبتنی بر سهام را از جمله راهکارهای توسعه صنعت بیمه در بازار سرمایه کشور عنوان کرد و افزود: وقوع حوادث طبیعی در بسیاری از کشورهای دنیا باعث شده تا امروز از طریق اوراق بهادار مبتنی بر بیمه‌های حوادث، منابع مالی مناسبی از طریق بازار سرمایه جذب شود.
رییس کل بیمه مرکزی از نهایی شدن مقررات راه‌اندازی دستورالعمل صندوق سرمایه‌گذاری بیمه حوادث خبر داد و گفت: با تاسیس این صندوق، نقش مردم، دولت و صنعت بیمه به‌طور بارزی باعث خواهد شد صندوق‌های بیمه به بازار سرمایه متصل و به این ترتیب ریسک بیمه‌ها به سرمایه‌گذاران صندوق‌ها منتقل شود.
همتی از به کارگیری استاندارد بین‌المللی 17 IFRS از سوی بیمه مرکزی با همکاری سازمان حسابرسی سازمان بورس برای افزایش شفافیت بیش از پیش و اعمال مقررات آیین‌نامه‌های مختلف سخن گفت و افزود: میزان سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه در بازارهای سهام ایران چیزی کمتر از ۲۰ درصد حجم سرمایه‌گذاری‌های آنهاست در حالی که اغلب این منابع در بانک‌ها متمرکز شده است.
به گفته وی، توسعه بیمه عمر یکی از راه‌های افزایش همکاری صنعت بیمه با بازار سرمایه است که می‌تواند از طریق تزریق منابع به بازار کمک کند.
همتی در خاتمه بر لزوم همگن‌بودن بازارهای مالی از طریق ایجاد کمیته ثبات بازارهای مالی تاکید و اضافه کرد: انتظار می‌رود با تصویب این طرح در مجلس، ضمن ارتقای بازار سرمایه، نقش صنعت بیمه نیز افزایش یابد.
التهاب بازار ارز در حال تعدیل است
در حاشیه این مراسم رییس کل بانک مرکزی با اشاره به التهابات اخیر در بازار ارز اظهار کرد: به نظر می‌رسد التهابی که از یک یا دو ماه گذشته در بازار ارز پیش آمد در حال تعدیل شدن است و به سمتی پیش می‌رود که در آن حبابی نباشد.
سیف در مورد یکسان‌سازی نرخ ارز تشریح کرد: قرار گذاشتیم که نرخ ارز یکسان‌سازی شود و این موضوع قطعا عملیاتی خواهد شد. اما چون در ارتباط‌های بین‌بانکی با برخی از کشورها کمبودهایی داریم به مشکلاتی برخوردیم. وی اضافه کرد: ذخایر ارزی کشور در حد کافی وجود دارد، تنها محدودیت‌هایی در مقاطعی ایجاد می‌شود که این موضوع باعث ایجاد وقفه خواهد شد.
سیف افزود: بازار ارز در واقع شرایط خاص خود را طی کرده و بانک مرکزی نیز بر این روند نظارت می‌کند.