تولید ۱۲/۷ درصد گران‌تر شد

 از آنجا که این شاخص نشان‌دهنده افزایش نرخ کالا و خدمات مربوط به تولید است، افزایش تورم نسبی در این بخش گویای تحرک و رونق در بخش تولید است البته افزایش بیش از حد تورم در بخش تولید به افزایش افسارگسیخته نرخ مصرف‌کننده و آسیب به تولید منجر می‌شود.

شاخص بهای تولیدکننده چیست؟

به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از گسترش صنعت، شاخص بهای تولیدکننده که به اختصار به PPI مشهور است، نشان‌دهنده نرخ تورم در قیمت‌ها است، با این تفاوت که سبد این شاخص فقط مربوط به هزینه‌های تولید از سوی کارخانجات است.

به عبارت دیگر، این شاخص تغییر در نرخ کالاها و مواد خام خریداری شده از سوی کارخانه‌ها را نشان می‌دهد به همین دلیل این شاخص به عنوان یک شاخص پیش‌نگر شناخته می‌شود. از این منظر برای اقتصاددانان و سرمایه‌گذاران دارای اهمیت است به این معنی که هر افزایش یا کاهش نرخ در شاخص بهای تولیدکننده می‌تواند با یک وقفه زمانی در شاخص بهای مصرف‌کننده نیز مشاهده شود.

آثار منفی افزایش تورم تولید 

شاخص بهای مصرف‌کننده و شاخص بهای تولیدکننده دو شاخص مهم قیمتی هستند که به ترتیب افزایش نرخ را در پایان و آغاز زنجیره عرضه تعیین می‌کنند. بررسی‌های کارشناسان نشان می‌دهد حدود ۴۰ درصد از اقلام موجود میان دو سبد شاخص نرخ تولیدکننده و مصرف‌کننده یکسان است. بنابراین انتظار این است که همزمان رفتار مشابهی از این دو شاخص دیده شود. 

در حقیقت هر چه درصد این شاخص نسبت به دوره گذشته در دوره قبل افزایش یابد، موجب افزایش تورم و در نتیجه افت ارزش سهام شرکت‌های صنعتی و ارزش ارز آن کشور در مقابل دیگر کشورها خواهد شد.

نشانه‌های افزایش تورم تولیدکننده

وحید شقاقی، اقتصاددان و استاد دانشگاه تهران  درباره افزایش تورم تولیدکننده و تاثیر آن بر تولید گفت: کنترل تورم در اقتصاد باعث رکود و کاهش هزینه‌های تولید می‌شود. در سال‌های گذشته در اقتصاد ایران به دلیل رکود شاهد کاهش هزینه، کاهش دستمزد کارگران و کاهش قدرت رقابت‌پذیری بنگاه‌ها بودیم.

در اقتصاد زمانی که با رونق تولید روبه‌رو شویم نرخ تورم تولیدکننده مثبت و هزینه‌های تولید افزایشی خواهد بود. بنابراین، از این منظر افزایش هزینه تولید و افزایش شاخص نرخ تولیدکننده در بخش صنعت نشان‌دهنده خروج از رکود است.

شقاقی با بیان اینکه با در دولت دوازدهم شرایط رو به بهبود است، گفت: دلیل کاهش تورم به تعویق انداختن خرید از سوی مردم است اما بازگشت رونق نسبی به برخی از بخش‌های تولید و تزریق سرمایه در گردش تورم شاخص تولیدکننده صنعت نیز در حال افزایش است.

عوامل تاثیرگذار بر نرخ تولیدکننده

این اقتصاددان با تاکید بر اینکه تا حد مشخصی اقتصاد تورم‌زا به نفع تولید و صنعت کشور است، اظهار کرد: تورم شاخص نرخ تولیدکننده همچون شاخص نرخ مصرف تا حد مشخصی می‌تواند مفید باشد اما افزایش بیش از حد نیز می‌تواند برای صنعت مضر باشد. به طور مثال، تورم نرخ مصرف‌کننده بین ۳ تا ۵ درصد مفید است و بیش از آن می‌تواند به اقتصاد آسیب وارد کند.

این اقتصاددان با اشاره به ۵ عامل تاثیرگذار بر شاخص نرخ تولیدکننده گفت: تورم نرخ مصرف‌کننده، نرخ ارز، نرخ تعرفه، نرخ تسهیلات بانکی و بهره‌وری اقتصاد ۵ عامل تاثیرگذار بر شاخص نرخ تولیدکننده است به همین دلیل بخش زیادی از افزایش تورم ناشی از نوسانات ارزی در نیمه دوم امسال بوده که به افزایش نرخ مواد اولیه تولید منجر شده است.

وی شاخص نرخ تولیدکننده را عامل تاثیرگذاری بر سرمایه‌گذاری بخش صنعت دانست و افزود: با توجه به عوامل تاثیرگذار بر شاخص نرخ تولیدکننده تورم باید در حدی باشد که توان رقابت با رقیبان خارجی وجود داشته و مصرف‌کننده نیز از نرخ آن رضایت داشته باشد بنابراین در صورت رقابت‌پذیری در نرخ تمام‌شده جذابیت سرمایه‌گذاری در بخش صنعت نیز فزونی خواهد یافت.

تورم تولید، نشانه تحرک در بدنه تولید

محمدحسین فنایی، عضو خانه صنعت، معدن و تجارت با اشاره به دلایل افزایش تورم در بخش تولید گفت: اقتصاد همچون ظروف مرتبطه است که با تغییر در یک بخش پس از گذشت زمان شاخص‌های دیگر نیز تغییر می‌کنند. تسهیلات‌دهی به تولید و اتخاذ سیاست‌های انبساطی تاثیر خود را به مرور نشان می‌دهد. از این رو، مثبت شدن تورم تولید از نخستین نشانه‌های تحرک در بدنه تولید است.

فنایی با بیان اینکه اکنون با به وجود آمدن تحرک در تولید نوبت برنامه‌ریزی و هدایت تولید به سمت توسعه صنعتی است، اظهار کرد: اکنون که کشور در حال خروج از رکود است باید تورم و دیگر شاخص‌های اقتصادی را در خدمت تولید گرفت و با برنامه‌ریزی کیفی نسبت به تولید صادرات‌محور و تدوین استانداردهای بین‌المللی در جهت تولید باکیفیت از بهبود شرایط بیشترین بهره را برد.

عضو خانه صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه افزایش نسبی تورم به واسطه رونق تولید مثبت است، اظهار کرد: پس از چندین سال رکود از سال گذشته روند مثبت شدن تورم تولیدکننده با آغاز تزریق منابع ۱۶ هزار میلیارد تومانی به تولید به مرور شکل گرفت و وضعیت صنایع نیز مناسب‌تر شد.

البته تورم افسارگسیخته آسیب‌های جبران‌ناپذیری به تولید وارد خواهد کرد. بخشی از تورم به وجود آمده در ماه‌های گذشته ناشی از افزایش نرخ ارز بوده که در صورت مهار نشدن این بخش می‌تواند آسیب‌زننده باشد بنابراین هر تورمی برای تولید مناسب نیست اما روند تدریجی طی‌شده در افزایش تورم نشانگر کنترل وضعیت است.

تاثیرگذارترین بخش تورمی صنایع

مرکز ملی آمار در این گزارش به بررسی بخش‌هایی که در فصل پاییز بیشترین رشد شاخص نرخ تولیدکننده را تجربه کرده‌اند، پرداخته و به ترتیب، تاثیرگذارترین بخش‌ها در تورم تولیدکننده بخش صنعت را تعیین کرده است. بر همین اساس، بیشترین تاثیر بر افزایش شاخص کل فصل پاییز را بخش «صنایع تولید زغال سنگ-پالایشگاه نفت» داشته است به نحوی که شاخص نرخ تولیدکننده در این بخش با ۱۶/۹ درصد افزایش نسب به فصل گذشته از ۲۰۴/۴ به ۲۳۸/۹ رسیده و رشته فعالیت «تولید فرآورده‌های نفتی تصفیه‌شده» با ۱۶/۹ درصد افزایش نیز بیشترین تاثیر را بر افزایش شاخص این بخش داشته است.

شاخص نرخ تولیدکننده تولید فلزات اساسی با ۱۱ درصد افزایش نسبت به شاخص فصل گذشته و رسیدن به عدد ۲۵۰/۵ رتبه دوم تاثیر را بر افزایش شاخص کل فصل پاییز داشته است. رشته فعالیت‌های تولید محصولات اولیه آهن و فولاد با ۱۱/۲ درصد و تولید محصولات اساسی مسی با ۱۰/۹ درصد افزایش نسبت فصل گذشته به ترتیب بیشترین تاثیر را بر افزایش شاخص این بخش داشته است.

شاخص نرخ در زیر بخش صنعتی «تولید وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم‌تریلر» با ۲/۶ درصد افزایش نسبت به شاخص فصل گذشته و رسیدن به عدد ۲۴۲/۳ رتبه سوم تاثیرگذاری را بر افزایش شاخص کل بخش صنعت در فصل پاییز به خود اختصاص داده است. رشته فعالیت تولید وسایل نقلیه موتوری نیز با ۲/۷ درصد افزایش نسبت به فصل گذشته بیشترین تاثیر را بر افزایش شاخص این بخش داشته است.

کدام بخش تورم صفر را تجربه کرد؟

در فصل مورد بررسی، شاخص نرخ تولیدکننده صنایع محصولات شیمیایی با ۳/۷ درصد افزایش نسبت به شاخص فصل گذشته و رسیدن به عدد ۲۴۰/۴رتبه چهارم تاثیرگذاری را بر افزایش شاخص کل تولیدکننده بخش صنعت داشته است. رشته فعالیت‌های «تولید مواد پلاستیکی» به شکل مواد اولیه و ساخت لاستیک مصنوعی با ۳/۸ درصد، «تولید صابون، مواد پاک‌کننده، لوازم بهداشتی و نظافت، عطرها و لوازم آرایش» با ۵ درصد و «تولید مواد شیمیایی اساسی به جز کود و ترکیبات ازت» با ۴ درصد افزایش نسبت به فصل قبل بیشترین تاثیر را بر افزایش شاخص این بخش داشته است. 

شاخص نرخ «ماشین‌آلات و دستگاه‌های مولد و انتقال برق با ۸/۷ افزایش نسبت به سال گذشته و رسیدن به عدد ۲۷۸ رتبه ششم تاثیرگذاری بر افزایش شاخص کل فصل پاییز را به خود اختصاص داده است. رشته فعالیت تولید سیم و کابل عایق‌بندی‌شده با ۱۲/۸ درصد افزایش نسبت به فصل گذشته بیشترین تاثیر را بر افزایش شاخص این بخش داشته است.

شاخص نرخ تولیدکننده در زیر بخش‌های «تولید محصولات توتون و تنباکو سیگار» و«تولید ماشین‌آلات اداری و محاسباتی» نسبت به فصل گذشته بدون تغییر بوده است. همچنین شاخص نرخ در زیربخش تولید رادیو و تلویزیون و دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی» نسبت به فصل گذشته کاهش داشته است.

در سایر بخش‌ها نیز شدت اثرگذاری تغییرات شاخص‌ها روی شاخص کل بخش صنعت، مثبت و کمتر از موارد یادشده بوده است.