وزارت بازرگانی یکی از مهمترین وزارتخانه‌ها و مسؤول توسعه و بهبود امکانات بازرگانی ایران، تنظیم قوانین و سیاست‌های کشور برای نیل به این هدف بود.
نخستین بار در سال ۱۲۸۹ قمری «وزارت تجارت» توسط ناصرالدین شاه تأسیس گردید که وظایف آن ایجاد ارتباط بین دولت و بازرگانان و انجام سایر امور تجاری مملکت بود.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از عصراقتصاد، در سال ۱۳۱۸ بنا به پیشنهاد فرهنگستان ایران «وزارت تجارت» به «وزارت بازرگانی» تغییر نام یافت. در سال ۱۳۵۳ «وزارت بازرگانی» از وزارت اقتصاد تفکیک و به طور مستقل و با اهداف مشخص شروع به فعالیت نمود. در ۱۶ تیر ۱۳۵۳ قانون تشکیل این وزارتخانه به تصویب مجلس شورای ملی، و در ۲۶ تیر همان سال به تصویب مجلس سنای آن زمان رسید.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی
در سال ۱۳۵۹ مجدداً تشکیلات وزارت بازرگانی با تغییراتی به تصویب سازمان امور اداری و استخدامی کشور رسید که شامل ۹ معاونت بود. وزارت بازرگانی که از سال ۱۳۵۹ بدون تغییر باقی‌مانده بود در سال ۱۳۷۷ با جهت‌گیری تصویب بخش کارشناسی و تخصصی، کوچک‌سازی و واگذاری امور خدماتی و پشتیبانی به بخش غیردولتی در مسیر تحول قرار گرفت. تشکیلات وزارت بازرگانی با اصلاحاتی در دی ماه ۱۳۸۳ با چهار معاونت و هشت موسسه و شرکت وابسته به تایید سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی رسید.
در سال ۱۳۸۴ و با پیشنهاد وزیر بازرگانی، «معاونت هماهنگی، توسعه منابع و امور مجلس» به دو معاونت اداری و مالی و معاونت هماهنگی و امور مجلس تفکیک گردید، و تعداد معاونت‌ها به پنج معاونت افزایش یافت. اما در نهایت در ۱۲ تیر ۱۳۹۰ با وزارت صنایع و معادن ایران ادغام گردید، و با ادغام این دو، وزارت صنعت، معدن و تجارت به وجود آمد.
پیش از ادغام وزارت بازرگانی در سال 1390 با وزارت صنایع، ۹ وزیر متولی امور این وزارتخانه بودند. مروری بر تاریخ وزاری بازرگانی طی سال‌های گذشته را شاید بتوان تاریخچه ای از روند فراز و فرود بخش بازرگانی در اقتصاد کشور دانست.
رضا صدر
نخستین وزیر بازرگانی در دولت موقت مهدی بازرگان بوده‌است.
حسین کاظم پور اردبیلی
فارغ‌التحصیل مدرسه عالی بازرگانی در رشته اقتصاد در سال ۵۳ می‌باشد. وی از طریق بورس تحصیلی برای ادامه تحصیل از کشور خارج شد و با اخذ مدرک دکترا همزمان با انقلاب ۵۷ به ایران بازگشت .
وی وزیر بازرگانی در دولت محمدعلی رجایی بوده‌است. کاظم پور اردبیلی معاون اقتصادی وزارت امور خارجه در دولت جنگ و سپس معاون وزیر نفت این دولت بوده‌است. وی حدود ۱۵ سال نماینده ایران در اوپک بود؛ در آن زمان عضو هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران نیز بوده‌است.
بر اساس فهرست اسامی نمایندگان هیئت عامل ۱۲ کشور عضو اوپک که در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۳ از سوی دبیرخانه این سازمان به روز رسانی شده است، جمهوری اسلامی ایران، حسین کاظم پور اردبیلی را مجدداً به عنوان نماینده این کشور در هیئت عامل اوپک معرفی کرده است.
کاظم پور اردبیلی از نجات‌یافتگان بمب‌گذاری دفتر حزب جمهوری اسلامی در ۷ تیر ۱۳۶۰ است.
حبیب‌الله عسگراولادی
وی یکی از نامزدهای دومین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران و چهارمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران و وزیر بازرگانی در دولت موقت مهدوی کنی و دولت اول دفاع مقدس بوده است. وی از مؤسسین و اعضای حزب موتلفه اسلامی بود.
عسگراولادی پس از انقلاب اسلامی، مسئولیت‌هایی همچون نمایندگی ولی فقیه در کمیته امداد امام خمینی(ره) را برعهده داشته و تا آخرین روزهای حیات رئیس شورای مرکزی کمیته امداد و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بود.
حسن عابدی جعفری
وی متولد ۱۵ خرداد سال ۱۳۳۰ در تهران است. لیسانس زبان انگلیسی و مدیریت بازرگانی را در سال ۱۳۵۲ اخذ و برای ادامه تحصیل با استفاده از بورسیه مدرسه عالی بازرگانی عازم ایالات متحده آمریکا شد. عابدی جعفری مدرک دکتری خود را از U.S.A Texas دانشگاه ایالتی تگزاس در زمینه مدیریت دریافت کرده‌است.
وی در زمان حضور امام خمینی (ره) در پاریس آمریکا را به مقصد فرانسه ترک نموده و امام را در پاریس همراهی نموده و در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ از فرانسه به ایران بازگشت. در کابینه شهید رجایی پس از رد وی به عنوان وزیر از طرف بنی صدر معاونت وزارت بازرگانی را پذیرفت و در حادثه هفت تیر از ناحیه پا و گوش مجروح شد.
وی در زمان دولت دفاع مقدس تصدی وزارت بازرگانی را به عنوان مهمترین وزارت خانه کشور در آن زمان بر عهده گرفته و با مخالفت‌های زیادی از طرف بازار روبرو شد.
عبدالحسین وهاجی
وزیر بازرگانی در دولت اول‌هاشمی رفسنجانی و سرپرست وزارت اقتصاد و امور دارایی در دولت دوم‌هاشمی رفسنجانی بود. وهاجی هم اکنون در دولت یازدهم سفیر ایران در استرالیا است.
یحیی آل‌اسحاق
رئیس پیشین اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران و رئیس فعلی اتاق مشترک بازرگانی ، صنایع ، معادن و کشاورزی ایران و عراق است.
محمد شریعتمداری
سیاستمدار ایرانی و وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران است. او معاون سابق اجرایی رئیس جمهور ایران جانشین رئیس‌جمهور ایران در شورای عالی ایرانیان، شورای عالی فضایی و شورای استاندارد و تحقیقات صنعتی است.
وی در آغاز کار دولت یازدهم حسن روحانی، بیست روز سرپرست وزارت ورزش و جوانان و در دولت اول و دوم سید محمد خاتمی وزیر بازرگانی بوده‌است. جمهوری اسلامی ایران و وی عضو جمعیت دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی و از حامیان محمدی ری شهری در انتخابات دوم خرداد ۱۳۷۶ بود.
سید مسعود میرکاظمی
رئیس دولت نهم در تاریخ ۲۳ مرداد ۱۳۸۴ میرکاظمی را برای تصدی وزارت بازرگانی به مجلس معرفی کرد. او نماینده تهران در دوره نهم مجلس شورای اسلامی بود. در دولت نهم ۴ سال وزیر بازرگانی و در ابتدای دولت دهم نیز، برای مدت کمتر از ۲ سال، وزیر نفت بود.
مهدی غضنفری
مهدی غضنفری وزیر صنعت، معدن و تجارت در دولت دوم محمود احمدی‌نژاد بود. او سابقه تدریس در مدارس به عنوان معلم را دارد. او همچنین عضو هیئت علمی دانشگاه علم وصنعت ایران نیز می‌باشد.
غضنفری از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۳ رئیس دانشکده مهندسی صنایع- دانشگاه علم و صنعت ایران بود و سال‌های ۱۳۸۸–۱۳۸۴ در سمت معاون وزیر بازرگانی و رئیس کل سازمان توسعه تجارت مشغول به کار بود.
وی در سال ۱۳۸۸ و توسط محمود احمدی‌نژاد به عنوان وزیر پیشنهادی دولت برای وزارت بازگانی به مجلس شورای اسلامی معرفی و در روز ۱۲شهریور همان سال با کسب اکثریت آرا انتخاب شد.
غضنفری بعد از ادغام دو وزارتخانه بازرگانی و صنایع و معادن از سوی احمدی‌نژاد به عنوان وزیر پیشنهادی صنعت، معدن وتجارت معرفی شد.
وی در تاریخ۱۲مرداد۱۳۹۰ با ۲۱۸ رای موافق، ۲۰ رای مخالف و ۷ رای ممتنع وزیر صنعت، معدن و تجارت شد.