اقتصاد ایران مشکلات زیادی دارد و بر هیچ کس پوشیده نیست که بسیاری از آنها ساختاری است و ارائه راهکار سطحی نمی‌تواند مشکلی را حل کند.
با این حال هر سال شاهد برگزاری صدها همایش هستیم که به اعتقاد برخی، فقط تندیس‌فروشی است و حضور مسئولان در هر همایشی می‌تواند تاییدی بر این معضل باشد. از طرف دیگر، در همین همایش‌ها هزینه‌های گزافی برای معرفی برترین‌ها به بهانه اسپانسری دریافت می‌شود که تمام شاخص‌گذاری و رتبه‌بندی‌ها را زیر سوال می‌برد.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از گسترش صنعت، هفته گذشته ۳ همایش با عنوان های«تولید ملی؛ افتخار ملی» از سوی خانه صنعت، معدن و تجارت ایران، «قهرمانان صنعت» از سوی یک شرکت خصوصی و «یکصد شرکت برتر» از سوی سازمان مدیریت صنعتی برگزار شده است و در دیگر ماه‌های سال نیز همایش‌های دیگری در همین حوزه با عنوان‌های «مدیران جوان و معرفی چهره‌های ماندگار صنعت» از سوی خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان، «حاج امین الضرب» که به تازگی از سوی اتاق بازرگانی ایران کلید خورده و جشنواره «برترین‌های بهره‌وری» با حمایت انجمن کیفیت، همایش «مدیریت؛ تولید ملی و توسعه اشتغال» از سوی دانشگاه علامه‌طباطبایی و چندین دانشگاه دیگر برگزار می‌شود.
این مسئله حکایت از این دارد که اقتصاد ما همچنان مسیر اشتباه خود را که درگیر لوح و تقدیر است، می‌پیماید در حالی که هیچ‌گاه نتیجه‌ای از این آمار و ارقام همایش‌ها حاصل نشده است.
البته ناگفته نماند که این معضل به قدری فراگیر شده که با اضافه شدن نام هر استان به عنوان تولید و اشتغال شاید در هر هفته همایشی در کل کشور برگزار می‌شد و ما اطلاع چندانی از آن نداریم یا در حوزه‌های تخصصی مانند کشاورزی، دانش‌بنیان، فناوری، برق، آب و... همایش‌هایی برگزار می‌شود تا مشکلات دوباره و دوباره مرور شود. حال برخی از همایش‌ها با هزینه‌های گزاف برگزار می‌شود.
برای نمونه، فرشید شکرخدایی، دبیر جشنواره برترین‌های بهره‌وری پیش‌تر در نشست خبری اعلام کرده بود: «هزینه ارزیابی و برگزاری همایش نزدیک به ۶۰۰ میلیون تومان است که بخشی از آن را اسپانسرها و بخش دیگر را نیز مجریان همایش می‌پردازند که علت این هزینه‌ها اعتباربخشی است». پیگیری خبرنگار «گسترش صنعت» حکایت از هزینه ۲۰۰ میلیون تومانی هزینه همایش « تولید ملی؛ افتخار ملی » دارد. در سایر همایش‌ها نیز هزینه‌ها کمتر از این میزان نبوده زیرا فقط رزرو سالن مرکز همایش‌های صداوسیما برای نیم روز بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون هزینه می‌برد.
۱۰۰ شرکت برتر
یکشنبه هفته جاری بیستمین همایش معرفی یکصد شرکت برتر آغاز شد. محمدعلی محمدی، رئیس سازمان مدیریت صنعتی در این همایش گفت: «در ۷ گروه شاخص‌های سی‌وسه‌گانه در انتخاب شرکت‌های برتر شاخص فروش مورد بررسی قرار گرفت، ما متناسب با اقتضائات جامعه شاخص‌های بهره‌وری را به شاخص‌های بررسی اضافه کردیم.
در سال‌های گذشته به ارزیابی شرکت‌ها ورود کردیم و امروز شرکت‌های برتر را معرفی می‌کنیم. مقایسه ۱۰ شرکت اول ایران و جهان نشان می‌دهد در جاهایی شباهت و در جاهایی اختلاف داریم؛ ما در شرکت‌های برتر در حوزه فرآورده‌های نفتی ۲ شرکت و در حوزه فورچون ۵۰۰ شرکت داریم و در خدمات رفاهی و رایانه چنین شرکت‌هایی نداریم، البته در فهرست فورچون ۵۰۰ بانک و موسسه داریم که بالای ۲۹ درصد فروش دارند.» همان طور که گفته شد، موسسه‌ها و نهادهای بین‌المللی زیادی هستند که به رتبه‌بندی یا تعیین شاخص‌های اقتصادی برای حرکت به سمت رشد و توسعه اقدام می‌کنند اما آنچه در ایران آن را به معضل تبدیل کرده است همه‌گیر شدن این روند، آن هم در قالب برگزاری همایش‌ها و تندیس‌فروشی است زیرا به دنبال روند رتبه‌بندی از سوی موسسه‌ها و مجله‌های معتبر به صورت دوره‌ای برگزار می‌شود بدون اینکه سوگیری وارد این عملیات شود زیرا امروزه در ایران بسیاری از شرکت‌هایی که برتر معرفی شده‌اند، اسپانسر همایش هستند و اگر این حمایت‌ها نباشد ممکن است روند رتبه‌بندی به طور کامل تغییر کند به گونه‌ای که اطلاعاتی که یکی از برترین‌های همایش ۱۰۰ شرکت برتر برای خبرنگار «گسترش صنعت» فرستاده رابطه اسپانسر بودن و برتر شدن را ثابت می‌کند.
براساس اطلاعات ارسالی ، این شرکت پس از پرداخت هزینه ۱۷ میلیون تومان ارزیابی با ۷۲ پله صعود نسبت به سال گذشته در میان ۵۰۰ شرکت در رتبه ۶۹ قرار گرفته و از نظر شاخص بهره‌وری در بین فروشگاه‌های کشور برتر شده و از نظر شاخص فروش نیز در میان فروشگاه‌های کشور برتر شده است.
به گفته یک منبع آگاه که نخواست نام وی فاش شود، در ادامه فروشگاه رفاه با خرید یک بسته تبلیغاتی ۲۷ میلیون تومانی در زمان اعلام رای نهایی توانسته بود رتبه نخست را به خود اختصاص دهد. وقتی به بسته‌های‌های تبلیغاتی همایش‌های رتبه‌بندی در ایران نگاه می‌کنیم شاهد هستیم که از حضور مسئولان و دریافت لوح تقدیر و تندیس از دست آنها به عنوان امتیاز برای برترین‌ها نام برده شده است.
استفاده از عنوان و روزهای ملی به عنوان مجوز دیگری برای برگزاری همایش است به طوری که در سایت سازمان حمایت حقوق مصرف‌کنندگان با اشاره به اینکه ۹ اسفند در تقویم سراسری به عنوان روز حمایت از حقوق مصرف‌کننده است آورده است: «در این روز سازمان حمایت براساس آیین‌نامه ارزیابی عملکرد واحدهای اقتصادی، بنگاه‌های اقتصادی رعایت‌کننده حقوق مصرف‌کنندگان را شناسایی و در آیینی به عموم مردم معرفی می‌کند.
همچنین در این آیین، لوحی به عنوان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان به بنگاه‌های منتخب اعطا شده و بنگاه‌هایی که ۲ سال پیاپی این لوح را دریافت کنند، تندیس حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان را دریافت می‌کنند. از سال ۱۳۹۰ سازمان حمایت این لوح‌ها را به ۳ گروه طلایی، نقره‌ای و برنزی دسته‌بندی کرده است.»
عنوان‌تراشی برای همایش
یک عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران درباره همایش‌های پیاپی در بخش صنعت و تولید گفت: برخی شرکت‌ها با عنوان‌تراشی برای خود همایش برگزار می‌کنند و بعد از تماس با شرکت‌ها اعلام می‌کنند به عنوان برتر انتخاب شده‌اند و بعد با گرفتن اطلاعات از این شرکت‌ها آنها را به حضور در همایش دعوت می‌کنند و می‌گویند اگر این هزینه را پرداخت کنید به عنوان شرکت برتر معرفی خواهید شد.
روند ارزیابی ما در همایش«تولید ملی؛ افتخار ملی» به گونه‌ای دیگر است؛ ما پس از فراخوان منتخب‌ها را برمی‌گزینیم و بعد اعلام می‌کنیم در صورت تمایل می‌توانید به همایش کمک کنید زیرا به بودجه دولتی وابسته نیست و این شرکت‌ها می‌توانند هزینه‌ای هم پرداخت نکنند.
شرکت‌ها به هر اندازه که تمایل داشتند کمک کرده‌اند تا هزینه‌ها پوشش داده شود و هیچ‌گونه اجباری در این زمینه نبوده است. در حالی که برخی شرکت‌ها با دادن عنوان‌هایی همچون «قهرمان قهرمانان» به دنبال درآمدزایی و گرفتن اسپانسرهای بزرگ هستند و شرکت‌های بزرگ نیز از این روش به عنوان یک راه تبلیغاتی استفاده می‌کنند.
آرمان خالقی با اشاره به اینکه ۲۵۰ شرکت در همایش تولید ملی؛ افتخار ملی شرکت کرده‌اند که ۳۰ شرکت برگزیده داشته‌اند، افزود: ارزیابی هر شرکت براساس میزان فروش، صادرات، ارتقای فناوری، مسئولیت اجتماعی و... هر سال نسبت به سال‌های قبل‌تر انجام می‌شود. بعد ارزیابی فهرست برترین‌ها را به وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده‌ایم تا سلامت شرکت‌ها مشخص شود.
همچنین ما این همایش را برای تولیدکنندگان برگزار می‌کنیم. او درباره تاخیر یک‌ساعته برگزاری این برنامه توضیح داد: از آنجا که ین آیین همزمان با سفر رئیس‌جمهوری و برخی دیگر از مسئولان دولتی بود برخی از سخنرانان در لحظه آخر تغییر کرده، با این حال طبق برنامه‌ریزی‌ها عمل خواهد شد.
همایش‌های رابطه‌محور
بیژن پناهی‌زاده دیگر عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اینکه برخی مسئولان در شکل‌گیری برخی همایش‌ها نقش دارند، گفت: بارها دیده شده یک همایش با حمایت مسئولی ثبت شده و در ادامه نیز برگزارکنندگان همایش از حضور همان مسئول برای اعتباربخشی به همایش خود استفاده کرده‌اند به طوری که بسیاری از شرکت‌ها برای حضور در همایش به میزان حضور مسئولان توجه می‌کنند. بنابراین می‌توان گفت نوعی روابط رانتی در زمینه برگزاری همایش‌ها وجود دارد که هیچ‌گونه ارزش افزوده‌ای ندارد.
رویکرد دوگانه مسئولان نسبت به همایش‌ها
رئیس هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان ایران با اشاره به اینکه برگزاری همایش در حوزه‌های مختلف تولید، علمی و... مفید است به «گسترش صنعت» گفت: نیازهای اولیه انسان غذا، آب و... است اما یکی دیگر از نیازهای آن تشویق شدن و نشان دادن جایگاه او در میان سایران است که همایش‌ها در این زمینه مفید هستند اما مهم است چه نهاد یا سازمانی آن را برگزار کند.
جشنواره مدیران کارآفرین، تولید ملی و قهرمانان صنعت هر ۳ همایش دارای سابقه طولانی هستند و جزو مراسم‌های وزین بخش تولید و صنعت هستند اما برخی شرکت‌ها با پس و پیش کردن نام سال که از سوی رهبر معظم انقلاب اعلام می‌شود همایش برگزار می‌کنند.
سید علی صدری با اشاره به اینکه وزیر صنعت، معدن و تجارت درخواست آنها برای در همایش سال ۹۶ را رد کرده است، گفت: جناب محمد شریتمداری در جواب ما گفتند: «وقت مسئولان را برای همایش‌های بیهوده نگیرید. با شعار زنده باد و مرده باد اقتصاد مملکت زنده نمی‌شود.» ما خیلی ناراحت شدیم در حالی که در زمان انتخابات از او حمایت کردیم زیرا معتقد بودیم که می‌تواند از تولید حمایت کند با این حال پس از رد درخواست قانع شدیم که اصراری نداریم کسی در همایش ما شرکت کند و علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در همایش ما شرکت کردند اما بعد از آن وزیر صنعت، معدن و تجارت در بیش از ۵۰ همایش شرکت کرده و تندیس دادند در حالی که همایش ما از مدیران جوان حمایت می‌کرد و از پیشکسوتان نیز قدردانی می‌شود.
این همایش‌ها بر معرفی عملکرد مقامات دولتی موثر است زیرا آنها در این مراسم از عملکرد خود دفاع می‌کنند. از این رو، معتقدم هر شرکت خصوصی، تشکل و حتی دولت بتواند همایش برگزار کند مفید است زیرا شرکت‌ها خود را معرفی می‌کنند و می‌توانیم فضای سیاه را از بین ببریم و در همین همایش‌ها فضای مناسبی برای معرفی سرمایه‌گذار جدید فراهم می‌شود.