راهکارهای حمایت از کالای داخلی چیست؟ دولت چگونه نقش صرافی‌ها را از خرید و ارز حذف می‌کند؟ چرا نرخ دلار ناگهان افزایش داشت؟
آیا گفته‌های رئیس کل بانک مرکزی درباره مشکلات ارزی صحت دارد؟ اینها مهم‌ترین پرسش‌هایی است که در روزهای گذشته بارها و بارها مطرح شده است؛ پرسش‌هایی که هنوز پاسخ روشنی به برخی از آنها داده نشده و برای مردم در پرده ابهام باقی مانده است.
حمایت از تولید ملی و مشکلات ارزی کشور دو موضوعی است که در روزهای گذشته صدر اخبار اقتصادی را به خود اختصاص داده‌اند. محمد شریعتمداری برای دستیابی به نقطه مطلوب در هر دو زمینه با اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی دیدار و گفت‌وگو کرد. بر اساس آنچه نمایندگان مجلس گفته‌اند، در این دیدار موضوع حمایت از کالای ملی و صدور کارت اعتباری به سبک کشورهای توسعه‌یافته دو محور مهمی بود که نمایندگان و وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره آنها بحث و گفت‌وگو کردند.
در این دیدار برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تحقق شعار سال ۹۷ که بر مبنای حمایت از تولید ایرانی است، مطرح شد و نمایندگان دیدگاه‌های خود را مطرح کردند. علاوه‌بر این، موضوع دیگری که در این جلسه مطرح شده بحث مشکلات ارزی کشور در روزهای گذشته بود.
کارشناسان اقتصادی و بانکی معقتدند مشکلی که در ارز وجود دارد این است که کشور در چرخه تامین اسکناس ارز با مشکل روبه‌رو شده و این موضوع پس از مطرح شدن در برخی از سطوح جامعه باعث رشد تقاضا شده است. در این شرایط به دلیل نبود ارز کافی طبیعی است که نرخ آن رشد کند. در این جلسه، وزیر صنعت، معدن و تجارت با اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی بر سر این موضوع نیز تبادل نظر کردند.
بر اساس آنچه گفته شده، بانک مرکزی در نظر دارد با ایجاد ارتباط با چند بانک معتبر بین‌المللی زیرساخت صدور کارت‌های اعتباری بین‌المللی را در کشور فراهم کند. این موضوع علاوه‌بر اینکه باعث می‌شود مشکل اسکناس دلار در کشور برطرف شود، از بروز دوباره چنین نوسان‌هایی در بین طرف عرضه و تقاضا نیز جلوگیری می‌کند. علاوه‌بر اینها به نظر می‌رسد این سیاست در راستای حذف نقش دلالان از چرخه خرید و فروش ارز نیز نقشی جدی داشته باشد.
روی خرید کالای ایرانی تعصب داشته باشیم
محمد شریعتمداری در نشست هم‌اندیشی با رئیس و اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی یادآور شد: باید برای حمایت از تولید ملی نسبت به خرید کالای ایرانی تعصب داشته باشیم و البته در این میان ارتقای کیفیت محصولات داخلی مسئولیت اصلی همه دست‌اندرکاران تولید است.
با اتکا به سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، اسناد بالادستی، برنامه ششم توسعه و برنامه راهبردی ریاست‌جمهوری، برنامه یک‌ساله تدوین و به معاونت‌ها برای اجرا ابلاغ شده است.
وی با اشاره به نام‌گذاری سال ۹۷ به «حمایت از کالای ایرانی» از سوی رهبر معظم انقلاب، افزود: برای حمایت از کالای ایرانی از دل این برنامه یک‌ساله یک اقدام راهبردی طراحی کردیم.
شریعتمداری با تاکید بر اینکه تمایل نسبت به خرید کالای ایرانی باید در دل همه مردم ایجاد شود، گفت: حتی اگر کالای ایرانی از لحاظ استاندارد و کیفیت با نمونه خارجی‌اش برابری نکند، باید برای حمایت از تولید ملی و اشتغال جوانان نسبت به خریدش اقدام کنیم و در این مسیر پویش‌های زیادی از جمله «آری به تولید ملی» طراحی شده و در حال اجراست.
وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه در حوزه فرهنگ‌سازی برای استفاده از کالای ایرانی مسئولیت‌هایی مهمی داریم، تصریح کرد: ارتقای کیفیت در محصولات و افزایش توان رقابت‌پذیری کالای ایرانی مسئولیت اصلی ما در حوزه صنعت و معدن است.
شریعتمداری تولید با صنعت و فناوری به‌روز را مهم‌ترین شاخصه تولید کالای قابل رقابت در بازارهای جهانی دانست و اضافه کرد: پتروشیمی به عنوان یک صنعت به‌روز می‌تواند الگویی در این زمینه باشد. به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از گسترش صنعت، وی با اشاره به اینکه نیازمند نوسازی و بهسازی صنعتی هستیم، گفت: حدود ۲ هزار و ۷۰۰ واحد صنعتی را برای نوسازی رصد کردیم و مجلس شورای اسلامی تصویب کرد که از نرخ سود تسهیلات اعطایی برای بازسازی خطوط تولید استفاده کنیم.
وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه جلسه‌های مختلفی با نظام بانکی و شورای پول و اعتبار برای استفاده از کارت‌های اعتباری به سبک کشورهای توسعه‌یافته داشتیم، افزود: بسته قابل ابلاغ شورای پول و اعتبار صادر شده و مذاکرات برای حل‌وفصل کاستی‌های آن در حال انجام است.
شریعتمداری همچنین با اشاره به برخی آمارها و عملکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت افزود: ۴۹ هزار و ۹۱۶ طرح در حال اجرا در کشور داریم و ۸۸ طرح صنعتی با سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در حال اجراست.
وی تصریح کرد: در سال ۹۶، ۲۰ هزار و ۷۶۷ جواز تاسیس جدید صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن ۲۲/۲ درصد افزایش داشته است که این نشانگر امید و اقبال به کار و تلاش در کشور است و باید این امید را زنده نگه داریم.
شریعتمداری با اشاره به آمارهای حمل‌ونقل کالا نیز گفت: بر اساس آمار وزارت راه و شهرسازی در سال ۹۶، ۹/۷ درصد مجموعه کالای ترانزیت و ۲۰ درصد حمل‌ونقل کالای جاری در جاده‌ها افزایش پیدا کرده که این نشانگر افزایش میزان تولید در کشور است. از سوی دیگر، از ۴۴ محصول منتخب صنعتی تولید ۳۱ محصول افزایش بالای ۷ درصد داشته و تولید ۱۳ محصول یا کاهش یافته یا ثابت مانده و در مجموع رشد صنعتی کشور ۴/۵درصد بوده است.
کارت اعتباری بین‌المللی نیاز کشور
عبدالله رضیان، عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی درباره بحث مشکلات ارزی و کارت‌های اعتباری به سبک کشورهای توسعه‌یافته به «گسترش صنعت» گفت: در جلسه‌ای که با وزیر صنعت، معدن و تجارت برگزار شد رفع مشکل تامین ارز برای صنعتگران، تولیدکنندگان و بازرگانان در راس امور بود.
رضیان با اشاره به اینکه کارت‌های اعتباری به سبک کشورهای توسعه‌یافته با مشکلاتی روبه‌رو است، توضیح داد: این موضوع هنوز نهایی نشده و مشکلات جدی پیش روی آن وجود دارد. طرح تامین زیرساخت و ارائه کارت‌های اعتباری به سبک کشورهای توسعه‌یافته اکنون یک پیشنهاد است. هر چند این پیشنهاد کار در کشور اجرا شود مشکلات بسیاری را از پیش پای تولیدکنندگان و بازرگانان برمی‌دارد، مسیر راحتی پیش روی تحویل کارت‌های اعتباری بین‌المللی نیست. این کار دشواری‌های بسیاری دارد.
این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه پشتوانه این کارت‌ها باید دلار باشد، گفت: پشتوانه این کارت‌ها باید ارزی باشد و بانک‌های کشور مقصد باید این کارت‌ها را بپذیرند. این شیوه همکاری با کشورهای توسعه‌یافته به هماهنگی با چند بانک معتبر نیاز دارد.
حل مشکلات ارزی با کارت‌های اعتباری
علی‌اصغر پورمتین، عضو هیات‌علمی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی درباره افزایش ناگهانی نرخ ارز در روزهای گذشته، گفت: مشکل کشور ما ریال نیست و این موضوع را نمی‌توان پذیرفت که در عرض چند روز ارزش پول ملی کشور تا این اندازه کاهش یابد. مشکل به‌وجودآمده این است که ما در کشور اسکناس دلار به میزانی که طرف تقاضا می‌خواهد نداریم.
وی افزود: پیش از برخی مشکلات، دلار ایران از طرف عربستان تامین می‌شد و پس از آن از طرف ترکیه تامین شد. مشکلی که اکنون وجود دارد این است که به هر دلیلی هیچ‌کدام از این دو کشور دلار مورد نیاز ایران را تامین نمی‌کنند و کشور در چرخه تامین ارز با مشکل روبه‌رو شده است.
تا مدتی این مشکل وجود داشت اما هنوز مطرح نشده بود و مشکلی در نرخ دلار وجود نداشت. با این حال، پس از مدتی این موضوع در بخش‌هایی از جامعه مطرح شد و نرخ دلار به سرعت بالارفت.
این کارشناس اقتصادی درباره چگونگی حل این مشکل گفت: اگر در کشور کارت‌های اعتباری مانند ویزاکارت وجود داشته باشد، ضرورت خرید و فروش ارز از بین می‌رود. در این شرایط متقاضیان دلار مورد نیاز را به طور اعتباری خریداری کرده و در هر نقطه‌ای از دنیا که باشند می‌توانند با همان کارت‌ها خرید کنند.
حق با سیف بود
پورمتین با اشاره به اینکه اکنون در وارد کردن پالت‌های دلار به مشکل برخوردیم، توضیح داد: رئیس کل بانک مرکزی در این زمینه ادعای درستی دارد. او در روزهای گذشته بارها این موضوع را مطرح کرده که دلار از دست مردم گرفته شود و به آنها اعتبار بدهیم.
علاوه‌بر این، اکنون برای مبادلات بزرگ، کشور می‌تواند معادل ریالی را دریافت کند و به میزان مورد نیاز خارج از ایران دلار تحویل دهد.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه به دلیل شرایط موجود در داخل کشور ظرفیت زیادی برای عرضه دلار وجود ندارد، گفت: این در حالی است که می‌توان دلار مورد نیاز پروژه‌های بزرگ را از خارج از کشور تامین کرد.
از این منظر باید آنچه مردم از دلار می‌خواهند از طریق کارت‌های اعتباری بین‌المللی تامین شود. در این صورت علاوه‌بر تسهیل در معاملات بزرگ و کوچک در خارج از کشور نقص چرخه عرضه اسکناس دلار برطرف می‌شود.