سیاست ارزی دولت غیرقابل بازگشت است

هرچند ماه‌ها از داستان چالش‌برانگیز بازار ارز و سکه کشور می‌گذرد‌ اما گویا مسوولان کشور تازه از خواب زمستانی بیدار شده‌اند و یادشان افتاده دلیل این همه افزایش قیمت‌های بازار چه بوده است. 

به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، کمی به عقب برمی‌گردیم، به روزهایی که دلار با قیمت‌های 3800 تومانی مبادله می‌شد و گویا همه چیز سر جایش بود. اما به یکباره بازار دچار تنش شد. عده‌ای به بازار آمدند و دلارهای بسیار می‌خواستند. درواقع برای اقتصادی که به مویی بند است و هر بار شبکه پولی و مالی کشور دچار چالش‌های اساسی می‌شود، بازار ارز به مامن اصلی مردم برای سرمایه‌گذاری تبدیل شد. 

آمارها هر بار می‌گویند که نقدینگی در اقتصاد در حال افزایش است. اما این نقدینگی‌ها را در جایی نمی‌بینیم که اقتصاد را در یک مسیر درست و رو به توسعه قرار دهد. لزومی هم ندارد مردم نقدینگی‌ها و سرمایه‌هایشان را به کار تولیدی اختصاص دهند. چون از همان ابتدا نتیجه کار مشخص است و می‌دانند چیزی نخواهد گذشت که فعالیت تولیدی‌شان متوقف و سرمایه‌هایشان نیست و نابود شود. 

پس تنها یک انتخاب باقی می‌ماند و آن هم چیزی غیر از آنچه اتفاق افتاد نبود. سرمایه‌های مردم به بازار ارز رفت، قیمت‌ها به سرعت افزایشی شد، تقاضاهای بازار اوج گرفت و تمام فعالیت‌های مردم محدود به همین خرید و فروش‌ها در بازار ارز و سکه شد. 

هرچند از همان روزها مسایل سیاسی و امنیتی مهم‌ترین مساله‌ای بود که به این نابسامانی‌ها دامن می‌زد‌ اما مسوولان وقت هر بار آن را به مساله‌ای جدید ربط می‌دانند و هر بار آتش آن را شعله‌ورتر می‌کردند. این ادعاها تا جایی پیش رفته بود که حتی رییس کل بانک مرکزی شرایط پیش آمده را به عوامل غیراقتصادی ربط می‌داد و صراحتا اعلام کرد که ریشه نوسانات پیش آمده بازار، عوامل غیر‌اقتصادی است. 

این بار هم بعد از افت و خیزهای فراوان بازار ارز و سکه و قیمت‌های نجومی ثبت شده، ریشه نوسانات را به عوامل سیاسی پیوند زده‌اند و این بار می‌خواهند از کانال سیاست به این نابسامانی‌ها بپردازند. 

اما به نظر می‌رسد که مسوولان یا در خواب مانده‌اند یا خود را به خواب زده‌اند‌ چرا که اقتصاد کشور ما سال‌هاست درگیر سیاسی‌بازی‌های اعمال شده بر آن است و درواقع این سیاست‌ها هستند که بازار را هدایت می‌کنند. به عبارتی هر بار که بخشی از بازار دچار چالش می‌شود خود مقامات با سیاست‌های جدیدشان برنامه‌ای تازه طراحی می‌کنند تا آن‌طور که می‌خواهند سیاست‌هایشان را در بازار هدایت کنند. 

اینکه در طول ماه‌هایی که گذشت حجم زیادی ارز و سکه در بازار عرضه شد و حتی شبکه بانکی را هم با خود دچار چالش نرخ سود کرد همه گویای سیاست‌های تزریق‌شده دولتمردان به بازار بوده و در واقع این خود مقامات بوده‌اند که سعی داشته‌اند با ایجاد این فضای سیاسی نانی به آجر زده و سودی به جیب بزنند. 

ناکامی سیاست‌های ارزی دولت در طول ماه‌ها و حتی هفته‌های گذشته از تدبیرهایی سخن می‌گوید که به بار ننشست؛ سیاست‌هایی که اگر با اصلاحات اساسی همراه بود می‌توانست از همان اوان، تلاطم‌های بازار را مهار کند و سیاست‌های دولتمردان به بار بنشیند. 

با این اوصاف اگر امروز مقامات حرفی برای گفتن ندارند بهتر آن است که با مطرح کردن ادعاهای تکراری به دنبال آن نباشند که ناکامی‌هایشان را جبران کنند؛ چه آنکه آب رفته به جوی بازنمی‌گردد و با این اوصاف بهتر است این بار دولتمردان به دنبال ارائه راه‌حل‌هایی باشند که از افتادن دوباره بازار به دام این ناملایمتی‌ها جلوگیری کنند و به دنبال اعلام برائت خود از ناکامی سیاست‌های ارزی‌شان نباشند. 

علت افزایش نرخ ارز سیاسی بود

در همین حال‌ سخنگوی دولت با اشاره به افزایش قیمت ارز و نوسانات آن و سیاست‌های دولت گفت: هر سال در بهمن‌ماه، قیمت ارز کمی افزایش پیدا می‌کند. سال ۹۶ هم این شرایط به وجود آمد اما علت این افزایش نرخ ارز سیاسی بود.

محمدباقر نوبخت در جلسه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان خراسان رضوی در استانداری اظهار کرد: حضور مسوولان ملی در شورای برنامه‌ریزی استان‌ها هدف متقابلی را دنبال می‌کند. اینکه مسوول باید بداند وقتی در یک استان حضور پیدا کرد، چه مختصاتی وجود دارد و پیشرفت کار چگونه است که این بخش در استان به خوبی منعکس شده است. 

رییس سازمان برنامه و بودجه کشور خاطرنشان کرد: سازمان برنامه و بودجه که عملکرد مدیریت‌ها را ارزیابی می‌کند، براساس ارزیابی خویش باید خود را با اهداف پیش رو و گذشته مقایسه کند که خوشبختانه ارزیابی‌ها نشان می‌دهد در این استان همه روندها مثبت بوده است. موفقیت این استان همگرایی و هماهنگی دستگاه‌ها را نشان می‌دهد که جای تقدیر دارد. 

وی با اشاره به افزایش قیمت ارز و نوسانات آن و سیاست‌های دولت در این خصوص اضافه کرد: هر سال نزدیک ایام عید، در بهمن ماه، قیمت ارز کمی افزایش پیدا می‌کند. سال ۹۶ هم این شرایط به وجود آمد اما علت این افزایش نرخ ارز سیاسی بود. در واقع تلاش دشمنان ما نیز مبنی بر همین مساله بود. یکی دیگر از تحلیل‌ها نیز مبتنی بر این است که چون دولت از شهریور‌ماه نرخ سود بانکی را به ۱۵ درصد رساند، عده‌ای تحلیل می‌کردند که این اقدام باعث شد مردم به جای اینکه پول خود را در بانک سپرده و سرمایه‌گذاری کنند، آن را وارد بازار ارز کنند. 

نوبخت عنوان کرد: سیاست دولت برای مهار این نوسانات در سه بخش اجرا شد. ابتدا دولت گواهی سپرده با ۲۰ درصد سود به میزان ۲۰۰ هزار میلیارد تومان منتشر کرد. سیاست دیگر دولت این بود که پول و سرمایه مردم را ارز‌محور کنیم‌ یعنی مردم از ما دلار خریداری کنند و ما به آنها به صورت شش ماهه بین ۴ تا 5/4 درصد سود می‌پردازیم. سپس میزان سود را در شش ماهه دوم بر مبنای هر قیمت ارزی که در بازار باشد، به ایشان خواهیم پرداخت. سیاست دیگر هم هدایت نقدینگی به سمت بازار سکه بود. این سیاست‌ها در مدت کوتاهی پاسخگو بود اما کم‌کم خروج سرمایه در کشور افزایش یافت. 

وی افزود: این در حالی است که در کشور ما میزان منابع ارزی بیش از مصارف آن است. به عنوان نمونه سال گذشته ۵۰ میلیارد دلار ارز از فروش نفت و میعانات گازی و همچنین ۴۸ میلیارد دلار ارز از محل صادرات غیرنفتی به دست آوردیم اما میزان مصارف ما ۵۲ میلیارد دلار جهت واردات کالا و ۲۰ میلیارد دلار برای استفاده مسافران بود. با این حال اگر قرار باشد هر کس پول خود را به ارز تبدیل کند، بانک مرکزی آمریکا هم دلار کم می‌آورد. منابع ما این‌گونه نمی‌تواند رشد کند. ما باید ذخایر ارزی خود را قوی می‌کردیم که این سیاست هم منابع و هم مصارف ما را مدیریت می‌کند. 

سخنگوی دولت اظهار کرد: در حال حاضر نیز دولت 5/1 میلیارد دلار ارز در اختیار دارد که حاضر به فروش آن است. این ارز نیز بر مبنای دلار ۴۲۰۰ تومان است که برای واردات نیز اعطا می‌شود. 

نوبخت افزود: برای اینکه کالاهای اساسی گران نشود، ما از طریق سازمان برنامه و بودجه ۴۰۰ تومان به ازای هر دلار به میزان ۳۰۰۰ میلیارد تومان به بانک مرکزی دادیم که با این سیاست نباید کالاهای اساسی گران شود.

از دیگر سو هیچ وارداتی بدون ثبت سفارش، قانونی نخواهد بود و ما با ثبت‌سفارش، برای واردات ارز ارائه می‌دهیم. این سیاست غیرقابل بازگشت دولت است و منابع و مصارف را مدیریت خواهیم کرد.