بازار وضعیت جدیدی را تجربه می‌کند. اگرچه کارشناسان معتقدند پیش از این نیز بازار روزهای سختی را به خود دیده است اما در حال حاضر این شرایط به مراتب دشوارتر و سخت‌تر از قبل دنبال می‌شود.
شرایط فعلی اقتصادی که کشور در آن قرار دارد، قدرت تصمیم‌گیری را از تولیدکنندگان و صنعتگران گرفته است. از این‌رو برخی برنامههای تولیدکنندگان متوقف شده است.
دلیلش هم این است که نمی‌توانند پیش‌بینی درستی از قیمت‌ها داشته باشند. عده‌ای مواد اولیه خریدند و تولید کردند اما وحشت دارند که اگر تولید خود را بفروشند آیا می‌توانند مواد اولیه را با همین قیمت خریداری کنند یا خیر.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، عده‌ای هم که تولید‌شان وابسته به مواد اولیه است، نمی‌دانند آیا مواد اولیه را با قیمت بالای ارز خریداری کنند یا نه. چون اگر قیمت ارز کاهش پیدا کند مواد اولیه را با قیمت بالا خریدند و مجبور می‌شوند با قیمت پایین تولیدات خود را به فروش برسانند.
آشفتگی بازار ارز چنان تاثیری بر روند کسب و کار گذاشته است که زمزمه ورود موج جدیدی از رکود تورمی به گوش می‌رسد. این خبر شاید به مزاج فعالان بازار و مردم خوش نیاید اما زنگ خطری است که باید دولتمردان آن را جدی بگیرند و بتوانند جلوی پس‌لرزه‌های این موج را بگیرند.
ورود دلال‌ها به بازار مواد اولیه
هرچند تولیدکنندگان، بازگشت به دوران رکود را ناخوشایند می‌دانند اما این پیش‌بینی به گفته فعالان اقتصادی به زودی اتفاق خواهد افتاد. این موضوع را روز گذشته علیرضا کلاهی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران، به صراحت بیان کرد.
این فعال اقتصادی در نشستی خبری به وضعیت فعلی تولید و تجارت کشور پرداخت و درباره اینکه چگونه می‌توان این وضعیت بحرانی را حداقل برای تولیدکننده مدیریت کرد، در پاسخی عجیب به گفت: «توصیه ما این است که تا رسیدن بازار به ثبات، هر کسی هر چقدر که می‌تواند مواد اولیه بخرد.»
او درباره اینکه تکلیف تولیدکنندگانی که منابع لازم برای خریدهای آنچنانی مواد اولیه را ندارند چه می‌شود نیز بیان کرد: «در حال حاضر افرادی که پول بیشتری دارند، مواد اولیه بیشتری می‌خرند و این بخشی از نگرانی‌های ارزی فعالان اقتصادی را کم می‌کند.»
علیرضا کلاهی افزود: «در حال حاضر دلال‌ها وارد بازار مواد اولیه شده‌اند و با خرید مواد اولیه اقدام به قاچاق آن می‌کنند. این اتفاقات در نتیجه شرایط نابسامان اقتصادی رخ می‌دهد و فعالان اقتصادی نمی‌دانند که جز خرید مواد اولیه چگونه این بحران را مدیریت کنند.»
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: «در شرایط فعلی تقاضا برای خرید مس در بورس کالا 10 برابر شده و قیمت آن نیز افزایش یافته است که این امر بیشتر برای حفظ دارایی‌های افرادی که پول بیشتری دارند انجام می‌شود و در بازارهای دیگری از جمله پتروشیمی، فولاد، پلاستیک و... نیز وضعیت به همین شکل است به طوری که شاهد افزایش تقاضای غیرواقعی در بازار مواد اولیه هستیم.»
این فعال اقتصادی با اشاره به اینکه این شرایط باعث شده خریدهای غیرواقعی برای تامین مواد اولیه تولید در کشور ایجاد شود، افزود: «بسیاری از شرکت‌ها اکنون در تامین مواد اولیه مشکل دارند زیرا شرایط پیش روی آنها در بازار نامطمئن است از این‌رو هرکدام از تولیدکنندگان این مواد اولیه نتوانند تولید خود را انجام دهند به صورت زنجیر‌وار برای سایر تولیدکنندگان مشکل ایجاد می‌شود که اگر این شرایط را دولت نتواند مدیریت کند شاهد بازگشت موج جدیدی از رکود و تورم به اقتصاد کشور خواهیم بود.»
موانع تامین ارزی
علیرضا کلاهی در ادامه به تصمیمات اخیر ارزی دولت اشاره کرد و گفت: «به نظر می‌رسد دولت در آن مقطع چاره دیگری نداشت تا بتواند جلوی التهابات ناشی از افزایش قیمت ارز را بگیرد.»
این فعال اقتصادی در مورد پشت پرده پیشنهاد ارز 5500 تا شش هزارتومانی اتاق بازرگانی به دولت نیز گفت: «اگر دولت به جای تصمیم عجولانه خود و اعلام نرخ 4200 تومان، نرخ حدود شش هزار تومان را برای ارز اعلام می‌کرد، با یک تیر، دو نشان می‌زد و می‌توانست با تک‌نرخی کردن ارز بازار را مدیریت کند.»
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی به مساله سرکوب نرخ ارز اشاره کرد و گفت: «در پنج، شش سال گذشته با وجود کاهش درآمدهای نفتی و سایر مسایل قیمت ارز سرکوب شد و نگذاشتیم به صورت واقعی براساس قوانین برنامه توسعه نرخ ارز تنظیم شود.»
او افزود: «تنها دوره‌ای که نرخ ارز براساس قوانین برنامههای توسعه‌ای تنظیم شد، حدفاصل سال‌های 86 تا 84 بوده است و با وجود رشد 100 درصدی قیمت دلار در آن سال‌ها بهترین دوره اقتصاد کشور بعد از انقلاب بود و جامعه اقتصادی هم هیچ گاه احساس بی‌ثباتی نکرد.»
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران به «سامانه نیما» اشاره کرد وگفت: «در مورد سامانه نیما نیز باید اعتراف کنم که این طرح جدیدی است و سامانه «نیما» مشکلات بسیاری دارد و حتی بعضی از بانک‌ها نیز نمی‌دانند چگونه باید از این سامانه استفاده کنند و تولیدکنندگان را با مشکلات زیادی مواجه می‌کنند.»
به گفته او متوسط نرخ ارز وارداتی برای واردات مواد اولیه حدود پنج هزارتومان است و این نرخ در مواد پلیمری، پلاستیکی، پتروشیمی و ... تا هفت هزار تومان هم می‌رسد.
کلاهی گفت: «ارز 4200 تومانی به طور کامل برای واردات مواد اولیه به تولیدکنندگان و متقاضیان دریافت ارز برای واردات مواد اولیه تامین نمی‌شود و در صورتی که این روند ادامه پیدا کند حتی منجر به کاهش صادرات خواهد شد زیرا افراد مکلفند ارز خود را با نرخ کمتری از ارز تامین شده در سامانه نیما عرضه کنند.»
او بیان کرد: «به طور مثال بنده به عنوان یک تولیدکننده، تنها توانسته‌ام یک‌سوم پرفروم‌های خود را برای دریافت ارز واردات مواد اولیه تولید دریافت کنم که این امر باعث ایجاد وقفه در تولید در آینده می‌شود و اثرات خود را در صادرات غیر‌نفتی بیشتر نشان می‌دهد.»
کلاهی در خصوص چشم‌انداز صادرات، گفت: «اگر قرار باشد ارز حاصل از صادرات با نرخ 4200 تومان بازگردانده شود قطعا روی صادرات تاثیر می‌گذارد و صادرات قطعا کاهش می‌یابد.»
اوج ناهماهنگی مسوولان
او ادامه داد: «در تیم اقتصادی دولت هماهنگی و نظر واحدی در مورد نرخ ارز و کنترل آن وجود ندارد و ما در این مورد درگیر مسایل سیاسی شده‌ایم به طوری که نرخ ارز امروز برای دولت یک موضوع ناموسی شده است.»
کلاهی گفت: «در سال 76 نیز که قیمت هر بشکه نفت 12 دلار بود اما این همه مشکل در اقتصاد کشور نداشتیم این در حالی است که در آن دوران زیرساخت‌های ضعیف‌تری نیز در کشور وجود داشت پس این امر نشان‌دهنده آن است که مدیریت اقتصادی امری مهم‌تر از نرخ دلار در کشور است.»
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با اشاره به سیاست ارزی دولت برای کنترل ارز در کشور گفت: «در شرایطی تصمیم گرفتیم که بازار ارز را کنترل کنیم که هر کس در کشور حتی 500 هزار تومان داشت برای خرید دلار اقدام می‌کرد و دولت مجبور بود این تصمیم را بگیرد. بنابراین اکنون باید کمی فرصت دهیم که برنامههای دولت در این زمینه اجرا شود.»
ابهام در سرمایه‌گذاری‌ها
کلاهی همچنین در مورد وضعیت سرمایه‌گذاری در ایران بعد از خروج آمریکا از برجام گفت: «سرمایه‌‌گذاری‌های خارجی که بعد از برجام در کشور شکل گرفت هرچند مورد انتظار ما بود اما در شرایط فعلی وضعیت بی‌ثباتی برای تجارت با ایران به وجود آمده است اما برخی شرکت‌های خارجی شرایط حقوقی محکمی برای خود ایجاد کرده‌اند تا بتوانند با ایران ارتباط داشته باشند.» او با ارائه راهکار خود در این ارتباط گفت: «باید در کشور به اجماع برسیم که در شرایط فعلی چه مسیری را باید طی کنیم و در این راه به طور قطع باید از تولیدکنندگان، شرکت‌های کوچک و متوسط و بخش خصوصی و واقعی حمایت شود تا در صورتی که وارد تحریم‌های تمام‌عیار علیه کشورمان شویم این شرکت‌ها لنگ نمانند.»
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران افزود: «گفتمان دولت و بخش خصوصی برای رفع مشکلات یاد‌شده باید به صورت جدی‌تری دنبال شود به نحوی که سرمایه‌گذاران سرمایه‌های خود را از کشور خارج نکنند و انگیزه برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی نیز به کشور وجود داشته باشد.»
او با انتقاد از نحوه مدیریت اقتصادی کشور گفت: «در زمان جنگ نیز اقتصاد مدیریت‌شده را تجربه کرده بودیم که بعد نیز جواب نداد اما هنوز نمی‌دانیم شرکای اقتصادی ایران چه تصمیمی می‌گیرند یا تحریم‌های آمریکا بر ایران چه تاثیراتی خواهد داشت. امروز نیز عربستان بخشی از قراردادهای خود را با آلمان منقضی کرده است تا برای عدم همکاری با ایران فشار آورد.»
این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران بیان کرد: «اگر دموکرات‌ها در انتخابات آمریکا پیروز شوند، شرایط منطقی‌تری پیش روی تجارت ایران باز می‌شود اما حداقل تا آن موقع باید تحمل کرد اما در صورتی که این اتفاق نیفتد باید از امروز برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌های لازم را پیش‌بینی کنیم.»
کلاهی درباره وضعیت اقتصادی کشور تا پایان سال 97 نیز گفت: «پیش‌بینی درستی نمی‌توان از شرایط آینده اقتصادی کشور داشت و اگر وضعیت ارز مدیریت نشود وارد رکود تورمی خواهیم شد زیرا اکنون ارز چندین نرخ متفاوت دارد و نمی‌توان برای تولید برنامه‌ریزی کرد.»