قرار بود تعرفه واردات به نفع تولید باشد...

هرچند تمام این نیاز در صنعت نساجی داخل کشور تولید نمی‌شود اما این آمارها گویای بازار مصرف جذاب و سودآور صنعت نساجی است در حالی که این صنعت برای نگاه حمایتی دولت و ورود سرمایه‌گذاران به تولید
منسوجات جذاب نیست.

به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از گسترش صنعت، این در حالی است که پارچه چادر مشکی به عنوان یکی از پرمصرفترین تولیدات نساجی به عنوان کالایی باارزش در ایران و کشورهای منطقه در صدر واردات قرار دارد اما فقط 10 میلیون متر پارچه چادر مشکی در سال در داخل تولید می‌شود و سالانه ۶0 میلیون متر پارچه چادر مشکی وارد می‌شود.

کارشناسان معتقدند که دولت باید نساجی را در زمره صنایع درجه یک به شمار آورد تا برای سرمایهگذاران و تولیدکنندگان، جذاب و مشمول مشوقهای حاکمیتی شود.

تجربه نشان می‌دهد که پارچه در شرایطی به کشور وارد می‌شود که تولید داخلی نداشته باشد یا پارچه تولید داخل دارای کیفیت مناسب نباشد.

اکنون تولید در کشور آنطور که باید انجام نمیشود و پارچه تولیدی نیز کیفیت مناسبی ندارد. بنابراین واردات 450 میلیون دلاری پارچه با احتساب سهم یک چهارمی پارچه چادر مشکی به همین ۲ دلیل انجام می‌شود.

به گفته کارشناسان صنعت نساجی، ظرفیت نصب شده صنایع بافندگی حدود یک میلیارد و 400 میلیون متر است اما پرسش اینجاست که این صنایع با چه ظرفیتی کار میکند؟ واقعیت این است که صنایع
نساجی با این ظرفیت نصب شده کار نمی‌کند؛ اگر فرض کنیم صنایع بافندگی با ظرفیت 60 درصد کار کنند سالانه حدود ۷00 تا ۸00 میلیون متر پارچه در کشور تولید می‌شود و برای جبران سرانه مصرف نیاز به واردات نزدیک به 300 تا 350 میلیون متر پارچه است.  این واردات مشمول انواع پارچه‌های مصرفی میشود.

ممکن است تولید داخلی هر کدام از طیف پارچه‌های مصرفی از جمله پارچه‌های رومبلی یا چادر مشکی نیاز  به واردات بیشتری داشته باشد به طوری که 90 درصد تامین نیاز پارچه چادر مشکی وارداتی است. 

چشم‌ها را باید شست

علیرضا حائری، عضو هیات مدیره جامعه متخصصین نساجی اظهار کرد: به نظر می‌رسد صنعت پارچه‌بافی همین روند طی‌ شده در سالهای گذشته را ادامه دهد.

در حالی که توسعه صنایع نساجی برای تامین بازار داخل و حضور در بازارهای صادراتی الزام تغییر نگرش کلی دولت به صنایع پوشاک است نساجی صنعت درجه ۲ یا ۳ نیست و می‌تواند در جایگاه صنعت درجه یک و ممتاز در اقتصاد و اشتغال کشور نقش آفرینی کند.

به گفته حائری، اکنون در ترکیه، چین، بنگلادش، ایتالیا و... صنایع نساجی به عنوان صنعت درجه یک از حمایت‌ها و مشوق‌های لازم برخوردار می‌شود. در صورتی که جامعه مصرف 450 میلیون دلاری داخل کشور که از
واردات تامین می‌شود و نیاز کشورهای منطقه ایجاب می‌کند به صنایع نساجی و پارچه‌بافی توجه ویژه شود.

 وی تصریح کرد: سرانه مصرف پارچه در ازای هر نفر ۱۷ متر اعلام شده است اگر همین رقم را حساب کنیم نزدیک به 1/5 میلیارد متر پارچه در سال مصرف پارچه در کشور است. با این حال، بعید نیست که بر اثر کاهش قدرت خرید مردم در ۲ سال گذشته

کنون سرانه مصرف پارچه ۱۴ متر باشد با این حساب تقاضای سالانه پارچه در کشور یک میلیارد و 100 میلیون متر است.

 مصرف و تولید تعیین‌کننده واردات

عضو هیات مدیره انجمن متخصصین نساجی با بیان اینکه نمی‌توان به طور کلی گفت که 300 میلیون متر پارچه وارداتی مربوط به کدام پارچه است زیرا میزان مصرف و ظرفیت تولید، تعیین کننده میزان واردات است، گفت: پارچه انواع مختلف دارد از انواع رومبلی، کت و شلواری، پیراهنی، پرده‌ای، ملحفه‌ای، چیت، چلوار، کتان، فاستونی تا چادر مشکی را دربر می‌گیرد و هر کدام این پارچه‌ها در نوع خود طیف گسترده‌ای
دارد.  از این رو، سرانه مصرف ۱۴ متری برای یک سال دور از ذهن نیست.

حائری ادامه داد: وزارت صنعت، معدن و تجارت یا گمرک هنوز آمار واردات پارچه با جزئیات در سال ۹۶ را اعلام نکرده است اما سال ۹۵ نزدیک به 400 تا 450 میلیون دالر انواع پارچه وارد شد که حدود 100 میلیون دلار آن به واردات 60 میلیون متر پارچه چادر مشکی اختصاص داشت.  این رقم نشان از نیاز مصرف‌کننده و نبود ظرفیت تولید در کشور است.

وی تاکید کرد: با توجه به اینکه تعرفه واردات پارچه حدود ۳۲ درصد است به نظر می‌رسد واردات پارچه از مجاری رسمی و قانونی انجام می‌شود  البته با توجه به نبود منع واردات پارچه و تعرفه مناسب وارداتی باز هم به ندرت قاچاق پارچه رخ می‌دهد.

 غفلت از تولید چادر مشکی

عضو هیات مدیره جامعه متخصصین نساجی ایران گفت: مهمترین بخش نساجی مربوط به پارچه چادر مشکی می‌شود. دولت در زمینه نساجی امکانات و تسهیلات  ویژه حمایتی برای سرمایه‌گذاران و فعالان تولیدی پارچه ندارد در حالی که ایران با سرانه بیش از ۷0 میلیون متر پارچه چادر مشکی یکی از پرمصرف‌ترین کشورها است.

با این حال، حتی برای تولید پارچه چادر مشکی نیز هیچ مزیتی برای سرمایه‌گذار در نظر گرفته نشده است تا بتوان نیاز داخلی پارچه چادر مشکی را در داخل کشور تامین  کرد.

حائری تصریح کرد: اکنون تولید پارچه چادر مشکی به زحمت به 10 میلیون متر می‌رسد و حدود 60 میلیون متر پارچه چادر مشکی سالانه وارد می‌شود در حالی که پارچه چادر مشکی بعد از انقلاب اسلامی یکی از پارچه‌های مصرفی استراتژیک است. بنابراین لازم است دولت در این زمینه سرمایه‌گذاری کند یا برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی مشوق در نظر بگیرد.

 نبود حمایت از کارآفرینی

عضو هیات مدیره جامعه متخصصین نساجی ایران ادامه 

داد: دولت در ۱۵ سال گذشته در صنعت نساجی سرمایه‌گذاری نکرده است. تمام صنعت نساجی در دست سرمایه‌گذار بخش خصوصی است و این سرمایهگذاران در سودآوری یک صنعت وارد میشوند در صورتی که بهره‌وری و سودآوری مناسب در صنعتی نباشد سرمایه‌گذار بخش خصوصی وارد نمی‌شود. از این رو، اگر رشته‌ای در صنعت نساجی شکل گرفته و توسعه یافته مانند تولید الیاف پلی‌استر، مربوط به تلاش سرمایه‌گذاران بخش خصوصی بوده است.

حائری با بیان اینکه تولید پارچه در سند راهبردی صنعت نیز دیده نشده است، اظهار کرد: در سند راهبردی که سال ۹۴ در دولت یازدهم منتشر شد برای رسیدن به صادرات ۳ میلیارد دلار در سال ۱۴0۴ برای صنایع نساجی نیز هدف‌گذاری شده است.

در این سند در بخش صنعت نساجی برای ۵ رشته صنعت تولید نخهای پلی‌استر، الیاف پلی‌استر، ریسندگی نخ‌های پنبه‌ای، تولید الیاف اکریلیک و فرش ماشینی آینده‌نگری شده بود که باز هم تولید پارچه در آن جایگاهی نداشت. 

ضرورت تدوین استراتژی نساجی

پیش از این نیز افسانه محرابی، مدیرکل دفتر صنایع نساجی و پوشاک وزارت صنعت، معدن و تجارت در حاشیه جلسه هم‌اندیشی با اعضای انجمن صنعت نساجی  گفته بود که الزم است استراتژی مشخصی از سوی دولت برای توسعه صنعت نساجی تعریف شود.

این صنعت اشتغالزایی بالایی دارد ضمن آنکه صنعتگران نیز با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستند. وی با اشاره به مشکلات صنایع نساجی در تامین و واردات پنبه مورد نیاز تصریح کرد: در موضوع تامین پنبه مورد نیاز صنایع نساجی جلسه‌های بسیاری با حضور مسئولان وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت برگزار شده است.

با این حال، قرار است برنامه مشخصی از میزان مصرف صنایع نساجی و میزان تولید پنبه در کشور به همراه میزان پنبه وارداتی مورد نیاز تهیه شود. مدیرکل دفتر صنایع نساجی و پوشاک وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه مشوقهای صادراتی مناسبی برای صنعت نساجی در نظر گرفته شده، گفت: واحدهای صنعتی نساجی باید در زمره مشاغل سخت و زیان‌آور باشد و این موضوع در سازمان تامین اجتماعی در حال پیگیری است.

سخن آخر

 صنعت نساجی و پوشاک و برخی از رشته‌های منتخب این صنعت که در کشور دارای مزیت نسبی است در بین صنایع منتخب در برنامه راهبردی وزارت صنعت، معدن و تجارت به آن پرداخته شده و مورد توجه قرار گرفته است و اهداف کمی آنها تا افق ۱۴۰۴ تعیین شده و وزارتخانه خود را موظف به تحقق آن کرده است.

الیاف پلی‌استر، نخ فیلامنت پلی‌استر، الیاف اکریلیک، انواع نخ در سیستم پنبه‌ای و فرش ماشینی از رشته‌های منتخب صنایع نساجی و پوشاک است. همچنین در سند راهبردی صنعت نساجی پیشبینی شده که این صنعت تا سال ۱۴۰۴ در رتبه سوم منطقه و پنجاهم جهان قرار گیرد، تعداد شاغلان آن به ۵۰۰ هزار نفر افزون شود و سهم ارزش افزوده آن از ۳ به ۴ درصد ارتقا یابد، صادرات آن نیز به ۳ میلیارد دلار در سال افزایش یابد.

پیش از این نیز پیش‌بینی شده بود که در سال ۹۵ به تولید ۱۶۰ هزار تن الیاف پلی‌استر برسیم اما ۱۹۳ هزار تن در ۱۱ ماه تولید شده است. بنابراین هدف نهایی برای افق ۱۴۰۴ تولید ۳۵۰ هزار تن الیاف پلی‌ا‌ستر در سال درنظر گرفته شده که با وجود آمارها دست یافتنی به نظر میرسد.