چرم سازی،یکی از قدیمی ترین صنایع ایران به شمار می رود،فعالیتی که به رغم برخورداری از قدمتی کهن،در سالیان اخیر با رکود کلافه کننده ای مواجه شده است.
چرم سازی از نمونه فعالیت ها و صنایعی به شمار می رود که قدمت دیرینی در ایران دارد،مطالعات و بررسی های انجام شده نشان می دهد،خرید و فروش چرم پس از حمله مغولان به ایران،از رونق بسیاری برخوردار بوده است.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، اسنادی که از نوشته های خواجه رشید الدین فضل الله به جای مانده،موید این واقعیت است که شهر های تبریز و شیراز در دوره مذکور به عنوان مراکز عمده چرم سازی در ایران به شمار می رفته اند و البته صدها سال بعد و در زمان حکومت قاجارها،همدان به عنوان قطب برجسته چرم سازی در ایران مطرح و شهره می شود.
البته تبریز نیز از نمونه شهرهایی به شمار می رود که در زمینه تولید چرم،بسیار توانمند بوده و اساسا نخستین کارخانه چرم سازی(بصورت نیمه صنعتی)برای نخستین بار در ایران در سال 1308 هجری شمسی در همین شهر احداث و راه اندازی شده است.
آنچنان که گزارش ها و کتب تاریخی به جای مانده نشان می دهد،چرم یکی از عمده محصولاتی به شمار می رفته که در دوارن قاجار به کشورهایی همچون هند ، عثمانی(ترکیه امروزی) و روسیه صادر می شده است.
سه سال بعد در شهر همدان نیز کارخانه چرم سازی با بهره گیری از تجهیزات و ادوات پیشرفته مشغول به فعالیت می شود و به تدریج هر آنچه می گذرد بر تعدد و تکثر این کارخانه ها افزوده می شود.
آنچنان که شواهد و قرائن نشان می دهد،عموما کشورهایی در صنعت چرم سازی توانمند هستند که دامداری به عنوان یکی از پیشه های شایع در آنها مرسوم بوده است ، زیرا صنعت چرم با عرصه دامداری قرابت و تنیدگی بسیاری دارد.
ضعف در سرمایه گذاری،جدی ترین چالش صنعت چرم سازی کشور
یکی از مشکلات عمده صنعت چرم سازی ایران به این عارضه معطوف می شود که سرمایه گذاریِ بخش خصوصی در آن،کافی و مطلوب نیست به نوعی بخش عمده سرمایه گذاری ها به واسطه شرکت های دولتی انجام می پذیرد.
با توجه به این اصل که نقش آفرینی بخش خصوصی یکی از مولفه های اساسی در رشد و شکوفایی فعالیت های تولیدی و صنعتی(منظور نظر صنایع خرد و متوسط )محسوب می شود،به تبع در چنین شرایطی و به دلیل خلاء حضور بخش خصوصی نمی توان آنچنان که باید شاهد رشد و شکوفایی قابل توجهی در این صنعت بود.
محمد صارمی،یکی از فعالان حوزه چرم سازیِ سنتی ،با اشاره به مطلب فوق بیان کرد:در طول یک دهه اخیر، برخی از کارخانه ها و مراکز چرم سازی به بخش خصوصی واگذار شده است اما به دلیل جاری بودن مشکلات اقتصادیِ متعدد،فعالان این بخش نتوانسته اند آنچنان که شایسته و بایسته است در این حوزه به توفیقات برجسته ای نائل شوند.
وی افزود:اگرچه حضور بخش خصوصی در بخش های صنعتی،تولیدی و اقتصادی امری ضروری است و از آن به عنوان یکی از مولفه های اساسی در رشد و توسعه و شکوفایی یاد می شود،اما دستیابی به موفقیت های چشمگیر صرفا با نقش آفرینی بخش خصوصی محقق نخواهد شد و به موازات این ضرورت،تامین برخی پیش نیازهای دیگر نیز الزامی است، در غیر اینصورت،ظهور نارسایی و شکست در طرح های اقتصادی و تولیدی دور از ذهن نخواهد بود،آنچنان که در سالیان گذشته بسیاری از حوزه های واگذار شده به بخش خصوصی دچار ورشکستگی و بحران و مشکلات عدیده شده اند.
صارمی گفت:یکی دیگر از چالش های پیش روی این صنعت،به عدم توجه کافی به ذائقه مصرف کننده و لحاظ کردن ابتکار و خلاقیت در طراحی ها، متناسب با سلیقه و نیاز روز برمی گردد.
وی افزود: متاسفانه،بسیاری از طرح های به اصطلاح داخلی نیز با الگوبرداری از طراحی های خارجی، تولید و عرضه می شوند و کمتر شاهد یک طرح بومی و داخلیِ نو و جوان پسند هستیم ، اگر هم الگویی مبنای تولید کنندگان قرار می گیرد،به نوعی طراحی آن از نمونه های خارجی الگوبرداری شده و این در شرایطی است که کشوری همچون ترکیه در صنعت مذکور،هر روز با طرح ها و الگوهای جدید در حال تسخیر بازار کشورهای مختلف است.
این فعال در صنعت چرم سازی بیان کرد:ماشین آلات قدیمی،فرسوده و مستهلک یکی دیگر از مشکلات پیش روی این صنعت به شمار می رود که تبعات منفی این نقیصه هم در قیمت تمام شده محصولات تولید و هم در ظِرافت طرح ها، بروز پیدا می کند.
تاثیرات مخرب کاهش قدرت خرید مردم بر بازار چرم /واردات بی رویه خطری جدی برای صنعت چرم سازی
علی مردانی،یکی از توزیع کنندگان محصولات چرمی در استان البرز ،با اشاره به رکود عمیق و سنگینی که در بازار محصولات چرمی وجود دارد،مطرح کرد:در سالیان نه چندان دور ،بسیاری از مردم به خرید و تهیه کیف،کفش،کمربند و دیگر محصولات چرمی مبادرت می ورزیدند اما متاسفانه امروز،ضریب متقاضیان خرید چنین محصولاتی به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.
وی افزود:کاهش قدرت خرید مردم از یکسو و واردات مصنوعات چرمی با قیمت های بسیار پایین(در مقایسه با محصولات تولید شده از چرم اصل)باعث سلب رونق از بازار محصولات و تولیدات چرمی در ایران شده است.
وی افزود:در صورت افزایش ضریب تولید و استفاده از تجهیزات مدرن و به روز،به تدریج قیمت تمام شده محصولات چرمی ایرانی نیز کاهش پیدا می کند و با اطلاع رسانی هر چه بیشتر برای عموم مردم و اقدامات حمایتیِ دستگاه های ذی ربط می توان مجددا رونق را به این صنعت قدیمی در ایران بازگرداند و این امر،ضرورتی است که می باید در سالجاری که به حمایت از کالای ایرانی مزین شده است به نحو شایسته ای عملیاتی شود.
خرید چرم نیم ساخت ایرانی از سوی خارجی ها و فروش مجدد آن به چندین برابر قیمت
چندی پیش،سعید حیاتی،رئیس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی در تشریح مشکلات پیش روی صنعت چرم ایران،بیان کرد:متاسفانه به دلیل مشکلات و رکود اقتصادی موجود،در سالیان اخیر،بسیاری از تولیدکنندگان ایرانی،به ناچار،چرم نیم ساخت را به ترکیه ای ها و ایتالیایی ها می فروشند و دو کشور اشاره شده نیز پس از پالایش چرم های مذکور،آن را با ارزش افزوده چندین برابری،مجدد روانه بازار ایران می کنند.
وی افزود:افزایش هزینه انرژی،مالیات و نیروی انسانی باعث می شود،هزینه تمام شده محصولات تولیدی بصورت مضاعفی افزایش یابد و همین امر موجب می شود،متقاضیان چنین محصولاتی به خرید محصولات تولید شده با چرم های مصنوعی، تمایل هر چه بیشتری پیدا کنند.
حیاتی بیان کرد:در این میان،برخی کشورها با اختلاط چرم طبیعی و چرم مصنوعی به تولید برخی محصولات مبادرت می ورزند(که به تبع در چنین شرایطی هزینه تمام شده کالای تولیدی با کاهش هر چه بیشتری همراه می شود)و به تبع با توجه به شرایط نامساعد اقتصادی خرید چنین تولیداتی برای متقاضیان با سهولت هر چه بیشتری انجام می پذیرد که البته نباید از نظر دور داشت برخی از توزیع کنندگان این محصولات را تحت عنوان چرم اصل به مشتریان عرضه می کنند که تشخیص اصالت این تولیدات نیز برای بسیاری از افراد، امری بسیار دشوار خواهد بود.
وی افزود:اخذ مالیات های سنگین،از دیگر مشکلات فعالان این عرصه به شمار می رود و مجموعه این عوامل باعث شده است در سالیان اخیر بسیاری از تولید کنندگان محصولات چرمی،به فعالیت خود خاتمه دهند.
واردات بی رویه و قاچاق، معضل صنعت چرم سازی کشور
چندی پیش،جواد حسینی خواه،عضو انجمن صنایع چرم ایران در تشریح مشکلات پیش روی صنعت مذکور اظهار کرد:کمبود نقدینگی و گردش مالیِ پایین از نمونه معضلات این عرصه به شمار می رود و به تبع در این شرایط،امکان فعالیت طبیعی در چنین عرصه ای سخت و دشوار خواهد بود و در شرایط موجود بسیاری از تولیدکنندگان صرفا به زمان حال می اندیشند و همین امر،ماندگاری و پایداری شان را در بازار تضعیف می کند.
وی افزود:متاسفانه در کشور، با مشکل نیروی انسانیِ متخصص(در حوزه چرم سازی و فعالیت های مرتبط با آن)مواجه هستیم و می طلبد با همیاری و همگرایی دولت و بخش خصوصی،توامان با یکدیگر این نارسایی ها مرتفع شود.
عباس ترکمان،نایب رئیس انجمن صنایع چرم ایران نیز با اشاره به معضل قاچاق محصولات چرمی از سوی ترک ها به ایران، گفت:متاسفانه ترکیه با چنین اقداماتی در صدد پرکردن خلاء های صادراتی خود است.
وی افزود:فعالان عرصه چرم سازی ترکیه برای صادرات هر چه بیشتر،برنامه های مدونی تعریف و طراحی کرده اند و حتی در شرایط نامساعد اقتصادی نیز از تولید دست نمی کشند.
ترکمان گفت:در مجموع،صنعت چرم سازی برای 500 هزار نفر در ایران اشتغالزایی ایجاد کرده و با این اوصاف و با عنایت به چنین ظرفیتی،می طلبد با اتخاذ تدابیر ویژه،چاره اندیشی لازم برای برون رفت از مشکلات موجود در بخش اشاره شده ، مد نظر قرار گیرد.