یزدباف؛ میراث -تقی رسولیان- مردی که کار را به زندگی بافت

با مطالعه تاریخ تحولات اقتصادی و اجتماعی شهر یزد ، برخی از اسامی همچون « تقی رسولیان » در قرن معاصر بیش از دیگران شنیده مي‌شود، فعال اقتصادی و اجتماعی بخش خصوصی که هم دستی در تجارت داشت و هم به توسعه صنعتی و زندگی بهتر مردم این شهر و کشور کمک‌های بسیاری کرد و پیشرو و کارآفرین بود، او کارخانه‌ها و شرکت‌های متنوعی همچون یزدباف راه‌اندازی کرد که همچنان با گذشت چندین دهه به فعالیتشان ادامه مي‌دهند.

به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از آینده نگر، استان یزد یکی از مناطق برتر کشور در حوزه نساجی و تولید منسوجات در دهه ای اخیر بوده و کارخانه‌های متعددی در این زمینه در این استان و در نزدیکی شهر یزد راه‌اندازی شده است که یکی از موفق‌ترین آنها کارخانه یزدباف است که از سوی تقی رسولیان و چند نفر از شرکای او راه‌اندازی شد.

تقی رسولیان فرزند حاج عبدالرسول در سال 1289 هجری شمسی ( 106 سال پیش)  در محله سهل بن علی یزد در خانواده‌ای مذهبی و ثروتمند به دنیا آمد. او تحصیلات ابتدایی را در مدرسه تدین و دبیرستان را تا کلاس
هشتم گذراند و پس از آن وارد بازار کار و تجارت شد.

او سال‌ها در بازار یزد مشغول تجارت قند، شکر و روغن بود و با توجه به پشتکار و تلاش بسیار، توانست ثروت خوبی از این راه کسب کند. اما تجارت و کسب درآمد و ثروت خواسته‌های اصلی تقی رسولیان نبودند؛ او به توسعه شهر و زادگاهش فکر مي‌کرد و در همین زمینه تصمیم گرفت قدم‌هایی بردارد که مهمترین آن بدون شک راه‌اندازی شرکت توسعه برق و کشاورزی در سال 1329 بود.

در آن زمان بسیاری از خانه های یزد برق شهری نداشتند و تقی رسولیان با تاسیس این شرکت به دنبال توسعه خطوط برق در شهر یزد و مناطق دیگر بود. شرکتی که مرکز آن در یزد قرار داشت ولی بخش عمده فعالیتش در تهران به عنوان پایتخت انجام مي‌گرفت. همچنین در این دوره او در کنار تجارت قند و شکر و... موتورهای برقی آبیاری، رادیو و تلویزيون و کالاهایی از این دست را نيز که تکنولوژی جدید و بهروزی داشتند وارد مي‌کرد. همچنین او واردکننده رنگ از هلند بود.

رسولیان در آن سا‌ل‌ها مانند بسیاری تجار و فعالان اقتصادی فعالیت‌های تجاری و صنعتی را با هم پیش مي‌برد، از همین رو تقی رسولیان به فکر سرمایه‌گذاری‌های صنعتی و توسعه این موضوع هم افتاد و مقداري از سهام چندین واحد صنعتی که لوازم و کالاهای خانگی تولید مي‌کردند مانند فیلکو، فیلور و... را خرید. علاوه بر اینها او در بین فعالان اقتصادی یزد و کشور نیز فرد خوشنامی محسوب مي‌شود و در زمینه‌های صنفی و تشکیلاتی نیز
فعالیت‌های گسترده‌ای انجام مي‌داد تا جایی که به مدت 20 سال ریاست اتاق بازرگانی، صنایع و معادن یزد را بر عهده داشت و در این سا لها تلاش کرد تا با اتحاد فعالان بخش خصوصی اقداماتی را برای حل مشکلات آنها انجام دهد.

کارخانه چیت‌سازی یزدباف 

در سال 1325 گروهی ار فعالان اقتصادی یزد، قصد تاسیس کارخانه چیت‌سازی را داشتند؛ اما به دلیل محدودیت ارزی تاسیس این کارخانه به مدت 10 سال به تاخیر افتاد تا اینکه در نهایت در د یماه سال 1338 باسرمایهگذاری تقی رسولیان و شرکایش بهرهبرداری از این کارخانه شروع شد.

سرمایه ثبت شده در این شرکت صد میلیون ریال (هزار سهم صد هزار ریالی) بود و رسولیان و شرکایش 94 میلیون ریال از بانک ملی و صنعتی وام گرفته بودند. ساختمان این کارخانه در محوطه‌ای به مساحت 100 هزار متر مربع با 17 هزار مترمربع زیربنا در سه کیلومتری یزد قرار داشت و دارای یک حلقه چاه عمیق بود.

رسولیان و شرکایش ماشین‌آلات لازم برای احداث کارخانه را از انگلستان و آلمان خریداری و نصب کردند. این کارخانه، دارای 324 دستگاه بافندگی خودکار و واحدهای مجهز سفیدگری، رنگرزی، گلزنی، تکمیل پارچه و... بود و ماهیانه یک میلیون متر پارچه چیت رنگارنگ تولید مي‌کرد.

آنها نخ تولیدی در کارخانه دستبافان یزد را خریداری مي‌کردند. ظرفیت روزانه کارخانه 40 هزار متر مربع بافندگی و بیش از 20 هزار متر مربع چاپ و تکمیل بود. در سال 1346 تولید روزانه کارخانه 1200 بقچه نخ و 10 هزار متر پارچه بود. میزان تولید در شش سال بعد (بهمن 1352 ) در این مجموعه به هفت میلیون مترمربع چیت، یک میلیون مترمربع چلوار و 1.5 میلیون متر مربع پاتیس و ململ رسید. همچنین تعداد دو ک‌های ریسندگی به 3 هزار دستگاه و تعداد دستگاه‌های بافندگی به 384 دستگاه با قدرت موتور 3500 اسب بخار رسید.

 براساس اسناد موجود و به نوشته کتاب «سرگذشت پنجاه کنشگر اقتصادی ایران » در سال 1340 تعداد 600 کارگر و یک متخصص خارجی  در کارخانه یزدباف مشغول به کار بودند. رئیس هیئت مدیره اولیه، محمدتقی
رسولیان، مدیرفنی کارخانه، مهندس طاهری و اعضای هیئت مدیره، رضا حکمی‌زاده و محمود ریسمانی بودند. همچنین محمود ریسمانی، رسولیان و حسین کوراوغلی یک کارخانه ریسندگی در قسمت غرب اراضی مهد یآباد
یزد تاسیس کردند.

این کارخانه در آن سال‌ها یکی از زیباترین ساختمان‌های یزد بود و ریسمان شماره 10 و 20  در آن تولید مي‌شد.همچنین کارخانه دیگری در 12 کیلومتری جنوب یزد با سرمایه مشترک رسولیان و بشارت تاسیس شد. این کارخانه، کار پشم ریسی را انجام مي‌داد.

رسولیان پس از مدتی به واردات رنگ روی آورد و شرکت رنگسازی و شیمیایی رنگین را هم تاسیس کرد. در سایت کارخانه یزدباف درباره پیشینه این مجموعه با نام بردن از تقی رسولیان به عنوان یکی از بنیان‌گذاران آمده است «  شرکت  یزدباف (سهامی عام) در سال 1335 در شهر تاریخی یزد تأسیس شد و پس از آن کارخانه‌جات ریسندگی، بافندگی، چاپ و تکمیل انواع پارچه‌های پنبه‌ای در زمینی به مساحت 120 هزار متر مربع احداث شد.»

طرح توسعه کارخانه در زمینی به مساحت 270 هزار متر مربع و زیربنای 112 هزار متر مربع در سال 1376 به بهره‌برداری رسید. در حال حاضر نیز این شرکت با بهره‌گیری از ماشین‌آلات مدرن از معتبرترین شرکت‌های سازنده اروپایی، و دانش فنی، تجربه و تلاش، بیش از 1000 نفر پرسنل دارد و یکی از بزر گترین کارخانه‌جات نساجی در خاورمیانه محسوب مي‌شود که قادر است انواع پارچه‌های شلواری (جین و کتان)، پیراهنی، ملحفه‌ای، پرده‌ای، مانتویی، چادر مشکی، رومبلی و پتوی سبک با ترکیب پنبه، الیاف مصنوعی یا مخلوط آنها را تولید کند.

سهم عمده‌ای از محصولات کارخانه جدید به کشورهای آلمان، ایتالیا، ترکیه، یونان و فرانسه صادر مي‌شود و این شرکت افتخار دارد که تاکنون چندین مرتبه به دریافت لوح تقدیر به عنوان صادرکننده نمونه نايل شده است.
البته تقی رسولیان به دلیل بیماری در سال 1350 درگذشت ونماند تا توسعه و گسترش بسیار زیاد کارخانه یزدباف را ببیند.  پیکر او را در گوشه حیاط مسجدی که به عنوان خیریه در یزد ساخته بود، دفن کردند. با فوت تقی رسولیان عمده کارهای اقتصادی او را پسرش مهدی ادامه داد. مهدی بعد از پیروزی انقلاب در حوزه ساخت و ساز نیز فعالیت‌هايی کرد. او نیز در سال 1391 درگذشت.

از ساخت خوابگاه دانشجویی تا اهداي خانه پدری به دانشگاه

خانواده رسولیان جزو فعالان اقتصادی ایران هستند که به احداث موسسه خیریه روی آوردند. البته تقی رسولیان پیش از اینکه موسسه خیریه رسولیان را راه‌اندازی کند به موسسه‌ه ای خیریه دیگر کمک مي‌کرد. برای مثال او
به همراه غلامرضا آگاه، عبدالحسین اخوان سیگاری، حاج اکبر مشروطه و... از اعضای هیئت مدیره یک مدرسه خیریه بودند. اما در کنار اینها عمده فعالیتهای خیریه و مسئولیت اجتماعی خانواده رسولیان در موسسه خیریه
خود آنها متمرکز شده بود.

موسسه خیریه رسولیان، حدود 70 مدرسه، مسجد، حمام و... در طول فعالیتش ساخته است. در سال 1350 مدرسه رسولیان را در اما مشهر و حسن‌آباد مشیر یزد احداث کرد و در سال 1358 دبستان دخترانه مهدیه را افتتاح کرد. آنچه در این بین اهمیت دارد نگاه تقی رسولیان به مناطق حاشیه‌ای در توسعه آموزشی تهران و یزد است، او مسجد بزرگ رسولیان را با دو بخش زمستانی و تابستانی در یزد ساخت (محل دفن پیکر خود او)

همچنین تقی رسولیان در طی سا له ای 1344 تا 1347 یک دبیرستان دخترانه و کتابخانه احداث کرد، این فعالیت‌ها بیانگر توجه او به آموزش زنان و دختران و گسترش حوزه عمومی است. همچنین مرکز درمانی سیدالشهدا با همکاری و تامین مالی او توسعه یافت. در رمضان 1377 قمري ( 1328 شمسی) دو نفر از روحانیان یزد به نان حاج سید محمدباقر مدرس و حاج شیخ محمد صدوقی اعلامیه‌ای صادر کردند که در طی آن گفته بودند همان‌طور که مشهدی‌ها، اصفهانی‌ها، مازندرانیها و تهرانی‌ها در کربلا در جوار حرم امام حسین (ع) برای خود مسافرخانه و حسینیه دارند، شایسته است که یزدی‌ها نیز - که در امور خیریه پیشقدم هستند-
مسافرخانه و حسینیه درست کنند که در کمال توسعه و زیبایی مورد پسند همگان باشد.

مسئولیت ساخت حسینیه را سه نفر از تجار یزد از جمله تقی رسولیان به عهده گرفتند. آنان از مردم خواستند کمک‌های خود را به حساب مشترک آنان واریز کنند تا این مرکز ساخته شود. در کنار اینها تقی رسولیان خوابگاهی برای دانشجویان یزدی دانشگاه تهران در کوی امیرآباد (کارگر شمالی) احداث کرد. البته پیش از او چنین کاری را سید محمود لاجوردی برای دانشجویان کاشانی مقیم تهران انجام داده بود.

احداث مسجد امیرالمؤمنین در خیابان آزادی تهران نیز یکی دیگر از فعالیتهای خیریه او بود. همچنین رسولیان اقدام به تجهیز بخش اکسیژن بیمارستان محبیان یزد کرد. پس از درگذشت تقی رسولیان پسرش مهدی فعالیت‌های خیریه خانواده را ادامه داد. خانه پدری و اجدادی رسولیان یزد که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است، در سال 1368 به دانشگاه یزد اهدا شد که از آن به عنوان دانشکده معماری استفاده مي‌شود.