جزئیات آمارهای تجاری در ابتدای تابستان نشان می‌دهد که اهرم صنعتی در جهش صادراتی نقش داشته است.
بررسی صادرات غیرنفتی به تفکیک بخش‌های عمده، حاکی از این است که صادرات بخش صنعت نسبت به مدت مشابه در سال گذشته با ۴۲درصد رشد، بیشترین رشد صادراتی را ثبت کرده و به بیش از ۷میلیارد دلار رسیده است.
مقاصد اصلی صادراتی ایران نیز نشان می‌دهد که سهم آسیایی‌ها به شکل معناداری بیشتر از قاره‌های دیگر است و کشورهای چین، امارات و عراق در صدر این فهرست جای گرفته‌اند.
جزئیات آمار تجارت خارجی کشور در چهار ماه منتهی به تیر امسال نشان می‌دهد که اهرم صنعتی در رشد صادرات نقش داشته است. بررسی صادرات غیرنفتی به تفکیک بخش‌های عمده حاکی از این است که صادرات بخش صنعت نسبت به مدت مشابه سال گذشته با ۴۲ درصد رشد، بیشترین رشد صادراتی را نسبت به گروه‌های دیگر به خود اختصاص داده است.
مطابق آمارهای سازمان توسعه تجارت صادرات در بخش صنعت به لحاظ وزنی از ۱۵میلیون تن گذشته و به لحاظ ارزشی نیز رقم ۷میلیارد و ۲۸۱میلیون دلاری را ثبت کرده است. بخش کشاورزی با رشد ۳۵ درصدی و گروه فرش و صنایع‌دستی با رشد ۱۶ درصدی در رده‌های دوم و سوم به لحاظ میزان رشد صادرات قرار گرفته‌اند؛ اما از سوی دیگر بخش معدن با افت ۲۴ درصدی، بیشترین میزان کاهش را در همین مدت داشته است.
مقاصد اصلی صادراتی ایران نیز نشان می‌دهد که سهم آسیایی‌ها به شکل معناداری بیشتر از قاره‌های دیگر است و چین، امارات و عراق در صدر این فهرست جای گرفته‌اند. اما در زمینه واردات، آمارها نشان می‌دهد که میزان واردات به لحاظ ارزشی نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴ درصد کاهش داشته است. قطعات منفصله خودرو، انواع ذرت و برنج سه قلم عمده وارداتی به کشور‌مان در ۴ ماه منتهی به تیر امسال است.
همچنین به تفکیک گروه‌های کالایی، کالاهای واسطه‌ای با ۶۰ درصد از ارزش کل واردات، بیشترین سهم واردات به کشور را به خود اختصاص داده است. همچنین مبادی عمده وارداتی ایران نشان می‌دهد که بر خلاف مقاصد صادراتی، سهم اروپایی‌ها بیشتر از آسیایی‌ها است.
از سوی دیگر، میزان صادرات ایران به تفکیک گروه‌های اقتصادی جهان نشان می‌دهد که صادرات به کشورهای همکاری جنوب شرقی آسیا (ASEAN) بیشترین رشد را داشته است.
در بخش صادرات غیرنفتی، در بازه زمانی ۴ ماه منتهی به تیر امسال، میعانات گازی از نظر وزنی ۳ میلیون و ۵۸۰ هزار تن و به لحاظ ارزشی یک میلیارد و ۸۶۴ میلیون دلار صادر شده است که از لحاظ وزنی ۳۷ درصد و به لحاظ ارزشی ۱۶ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افت کرده است.
صادرات پتروشیمی با ۸ میلیون و ۷۸۸ هزار تن و ارزش ۴ میلیارد و ۶۴۲ میلیون دلار نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۸ درصد از نظر وزنی کاهش داشته، اما ۹/ ۰ درصد رشد ارزشی پیدا کرده است.
بخش صنعت نیز که بیشترین رشد را از منظر ارزشی در ۴ ماه منتهی به تیر امسال داشته است، ۷ میلیارد و ۲۸۱ میلیون دلار به لحاظ ارزشی و ۱۵ میلیون و ۵۸۹ هزار تن از نظر وزنی صادرات داشته است. همچنین فرش و صنایع‌دستی ۱۱۲ میلیون دلار صادر شده است که حجم آن از نظر وزنی ۵ هزار تن بوده است. این گروه صادراتی به لحاظ وزنی ۷۱ درصد و به لحاظ ارزشی ۱۶ درصد با رشد همراه شده‌اند.
اما گروه کشاورزی در این مدت یک میلیون و ۶۹۴ هزار تن به لحاظ وزنی و یک میلیارد و ۱۰۱ میلیون دلار به لحاظ ارزشی صادر شده است. آمارها نشان می‌دهد بخش کشاورزی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۵۲ درصد از نظر وزنی و ۳۵ درصد از نظر ارزشی رشد را تجربه کرده است. همچنین صادرات بخش معدن به لحاظ وزنی ۷ میلیون و ۷۴۵ هزار تن و به لحاظ ارزشی ۴۵۰ میلیون دلار ثبت شده است.
مقایسه ارقام نشان می‌دهد که این گروه با افت ۱۲ درصدی وزنی و افت ۲۴ درصدی ارزشی مواجه شده است. در مجموع کل صادرات غیرنفتی از لحاظ وزنی ۳۷ میلیون و ۴۰۱ هزار تن و از لحاظ ارزشی ۱۵ میلیارد و ۴۵۰ میلیون دلار در ۴ ماه منتهی به تیر امسال بوده است. از سوی دیگر، مجموع صادرات غیرنفتی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۷/ ۱۴ درصد به لحاظ ارزشی رشد کرده؛ اما به لحاظ وزنی ۸/ ۰ درصد کاهش پیدا کرده است.
۱۰ قلم عمده صادراتی ایران نیز طی چهار ماه سال‌جاری براساس کدهای ۸ رقمی، به ترتیب شامل، میعانات گازی (یک میلیارد و ۸۶۴ میلیون دلار)، پروپان مایع شده (۶۹۱ میلیون دلار)، سایر روغن‌های سبک و فراورده‌ها به‌جز بنزین (۵۵۵ میلیون دلار)، پلی‌اتیلن گرید (۴۱۱ میلیون دلار)، متانول (۴۰۷ میلیون دلار)، بوتان مایع شده (۳۷۲ میلیون دلار)، اتیلن گلیکول (۳۴۹ میلیون دلار)، سایر گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل مایع شده (۳۴۲ میلیون دلار)، پلی‌اتلین گرید فیلم با وزن مخصوص چگالی ۹۴ درصد یا بیشتر (۳۲۷ میلیون دلار) و اوره حتی به‌صورت محلول در آب (۲۸۲ میلیون دلار) می‌شود. مجموع صادرات این ۱۰ قلم کالا ۵ میلیارد و ۵۹۹ میلیون دلار است که نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد ۱۳ درصدی همراه شده است.
متقاضیان کالاهای ایرانی
اما مرور ۲۰ مقصد صادراتی اول ایران نشان می‌دهد که سهم آسیایی‌ها به شکل معناداری بیشتر از نقاط دیگر دنیا است. از مجموع ۲۰ مقصد صادراتی ایران، ۱۵ کشور آسیایی، ۴ کشور اروپایی و یک کشور آفریقایی هستند. ۶ کشور نخست این لیست همگی کشورهای آسیایی هستند. چین با ۳ میلیارد و ۴۶ میلیون دلار اولین مقصد صادراتی ایران است.
به ترتیب در رده‌های بعدی امارات با ۲ میلیارد و ۸۰۸ میلیون دلار، عراق با ۲ میلیارد و ۵۲۲ میلیون دلار، افغانستان با یک میلیارد و ۱۰۸ میلیون دلار، کره‌جنوبی با ۸۲۱ میلیون دلار و هند با ۸۰۸ میلیون دلار قرار دارند. همچنین کشور مصر با ۱۲۷ میلیون دلار در رده چهاردهم قرار گرفته است.
در میان کشورهای اروپایی حاضر در این فهرست، ترکیه با ۵۵۱ میلیون دلار در رده هفتم، ایتالیا با ۱۶۲ میلیون دلار در رده سیزدهم، آذربایجان با ۱۱۲ میلیون دلار در رده شانزدهم و آلمان با ۹۴ میلیون دلار در رتبه بیستم کشور‌هایی هستند که ایران بیشترین صادرات را به آنها دارد.
در میان دیگر کشورهای آسیایی حاضر در فهرست مقاصد صادراتی ایران، پاکستان با ۳۸۰ میلیون دلار در رده هشتم، تایلند با ۳۶۲ میلیون دلار در رده نهم، عمان با ۳۰۱ میلیون دلار در رده دهم، اندونزی با ۲۵۲ میلیون دلار در رتبه یازدهم، تایوان با ۲۰۵ میلیون دلار در رتبه دوازدهم، ژاپن با ۱۲۲ میلیون دلار در رتبه پانزدهم، ترکمنستان با ۱۰۹ میلیون دلار در رتبه هفدهم، کویت با ۱۰۱ میلیون دلار در رتبه هجدهم و قطر با ۹۹ میلیون دلار در رتبه نوزدهم قرار دارند.
سهم صادرات به تفکیک گروه‌های اقتصادی
اما بررسی صادرات کالا به تفکیک گروه‌های اقتصادی نشان می‌دهد کشورهای حوزه همکاری اسلامی (OIC) با ۱۸ میلیون و ۸۰۳ هزار تن و ۷ میلیارد و ۹۳۵ میلیون دلار در رده اول مقاصد صادراتی ایران قرار دارند. کشورهای این حوزه به لحاظ ارزشی ۲۳ درصد و به لحاظ وزنی ۱۰ درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل از ایران واردات داشته‌اند. در رتبه دوم، کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس (PGCC) قرار دارد.
این کشورها ۳ میلیارد و ۳۳۵ میلیون دلار به لحاظ ارزشی و ۸ میلیون و ۸۳۸ هزار تن به لحاظ وزنی در این مدت از ایران کالا وارد کرده‌اند. ارزش صادرات ایران به این دسته از کشورها با رشد ۴۳ درصدی روبه‌رو شده است.
در رتبه سوم سازمان همکاری اقتصادی (ECO) قرار دارد. ایران در ۴ ماه اول امسال ۲ میلیارد و ۴۰۹ میلیون دلار به لحاظ ارزشی و ۴ میلیون و ۴۷۹ هزار تن به لحاظ وزنی به این حوزه، صادرات داشته است که با رشد ۳۲ درصدی همراه شده است. اما کشورهای عضو همکاری جنوب شرق آسیا (ASEAN) در رده بعدی قرار دارند.
ایران در این مدت ۷۶۹ میلیون دلار کالا به این کشورها صادر کرده که به لحاظ وزنی یک میلیون و ۸۴۰ هزار تن بوده است. واردات این کشورها از ایران با ۵۶ درصد، بیشترین رشد را نسبت به گروه‌های دیگر داشته است. در رتبه پنجم کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS) قرار گرفته‌اند.
صادرات ایران به این کشورها در ۴ ماه اول سال از نظر ارزشی ۵۳۲ میلیون دلار و از نظر وزنی یک میلیون و ۱۷۵ هزار تن بوده است. این ارقام نشان‌دهنده رشد ۱۰ درصدی صادرات ایران به این کشورها نسبت به مدت مشابه سال قبل است.
در رده آخر کشورهای اتحادیه اروپا (EU) با رقم ۴۶۲ میلیون دلار قرار گرفته است. ارزش وزنی صادرات ایران به این کشورها ۵۸۱ هزار تن بوده که رشد ۱۲ درصدی را در مقایسه با مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد.
آمار واردات در ۴ ماه نخست امسال
آمار کلی واردات کالا طی ۴ ماهه سال ۹۷ نشان می‌دهد که به لحاظ ارزشی ۱۵ میلیارد و ۱۷۹ میلیون دلار و به لحاظ وزنی ۱۱ میلیون و ۵۵۲ هزار تن کالا به کشور وارد شده است که از جنبه وزنی با رشد ۲ درصدی همراه شده اما از جنبه ارزشی ۴ درصد افت کرده است.
۱۰ قلم عمده کالاهای وارداتی به کشور در این بازه زمانی به ترتیب شامل قطعات منفصله جهت اتومبیل سواری ردیف ۸۷۰۳ بنزینی با حجم سیلندر cc۲۰۰۰ با ساخت ۱۴ درصد تا کمتر از ۳۰ درصد (۷۲۶ میلیون دلار)، ذرت دامی (۷۱۱ میلیون دلار)، برنج (۶۷۵ میلیون دلار)، لوبیای سویا به جز دانه حتی به‌صورت خرد شده (۴۹۲ میلیون دلار)، گوشی تلفن همراه (۲۲۸ میلیون دلار) اجزا و قطعات ماشین‌آلات و دستگاه‌ها (۱۹۹ میلیون دلار)، الکترودهای زغالی برای کوره‌ها (۱۸۱ میلیون دلار)، موزه سبز تازه خشک کرده (۱۷۶ میلیون دلار)، جو به استثنای بذر (۱۶۶ میلیون دلار) و قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری ردیف ۸۷۰۳ بنزینی با حجم سیلندر cc۲۰۰۰ با ساخت داخل ۵۰ درصد و بیشتر (۱۶۰ میلیون دلار) هستند.
مجموع ارزش وارداتی این اقلام ۳ میلیارد و ۷۱۳ میلیون دلار است که درصد تغییرات آن نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۶۱ درصدی را نشان می‌دهد.
اما بررسی مبادی وارداتی ایران طی ۴ ماه اول سال ۹۷ حاکی از بیشتر بودن سهم اروپایی‌ها است. در فهرست ۲۰ مبدا اول وارداتی ایران، ۱۲ کشور اروپایی، ۷ کشور آسیایی و یک کشور از آمریکای‌جنوبی حضور دارد. در رده نخست این فهرست چین با ۳ میلیارد و ۸۹۰ میلیون دلار قرار دارد.
در رده‌های بعدی به ترتیب امارات با ۲ میلیارد و ۱۶۹ میلیون دلار، کره‌جنوبی با ۹۸۷ میلیون دلار، هند با ۹۱۲ میلیون دلار، آلمان با ۷۵۳ میلیون دلار، ترکیه با ۷۴۵ میلیون دلار، سوئیس با ۶۹۸ میلیون دلار، روسیه با ۴۵۳ میلیون دلار، هلند با ۴۰۲ میلیون دلار، سنگاپور با ۳۹۱ میلیون دلار، فرانسه با ۳۸۳ میلیون دلار، انگلستان با ۳۵۰ میلیون دلار، ایتالیا با ۳۴۶ میلیون دلار، عمان با ۲۳۷ میلیون دلار، برزیل با ۲۲۲ میلیون دلار، ژاپن با ۱۹۰ میلیون دلار، بلژیک با ۱۷۵ میلیون دلار، اسپانیا با ۱۶۱ میلیون دلار، اتریش با ۱۳۷ میلیون دلار و سوئد با ۱۳۷ میلیون دلار، قرار گرفته‌اند. ارزش کل واردات ایران از این ۲۰ کشور، ۱۳ میلیارد و ۷۳۸ میلیون دلار در ۴ ماه نخست سال بوده که نسبت به مدت مشابه ۵/ ۲ درصد افت را نشان می‌دهد.
از سوی دیگر واردات کالا به تفکیک گروه‌های کالایی نشان می‌دهد که واردات کالاهای واسطه‌ای با ۹ میلیارد و ۷۸ میلیون دلار بیشترین سهم را به خود اختصاص داده که در مجموع نزدیک به ۶۰ درصد از سهم کل واردات را به لحاظ ارزشی در بر می‌گیرد.
در رده دوم کالاهای سرمایه‌ای با ارزش کلی ۲ میلیارد و ۱۹۰ میلیون دلار قرار دارد که این عدد بیانگر سهم ۴/ ۱۴ درصدی ازکل واردات است.
در رده سوم کالاهای مصرفی با ارزش ۲ میلیارد و ۵۹۶ میلیون دلار و با سهم ۱/ ۱۷ درصدی از کل واردات قرار گرفته است. همچنین سایر کالاها با یک میلیارد و ۳۱۵ میلیون دلار و سهم ۷/ ۸ درصدی از کل واردات در رده چهارم است.