صنعت نساجی را از صنعت مد مجزا بدانیم

تهمینه مولانا بیش از 15 سال است از روزنامه‌نگاری و ترجمه گرفته تا بر عهده داشتن مسئولیت نمایندگی ایران در رویداد جهانی "پریمیر ویژن" (Premier Vision‌) در عرصه نساجی فعالیت دارد.

نمایشگاه اصلی "پریمیر ویژن" در پاریس است. این نمایشگاه سابقه فعالیت 45 ساله دارد و ابعاد آن بسیار بزرگ است. پس از چند سال شعبه دوم آن در نیویورک افتتاح شد و در تمام اروپا شعبه‌های آن گسترش یافت.

سپس برای پوشش دادن کشورهای آمریکای جنوبی، آسیا و خاورمیانه شعبه‌های شانگهای، سائوپائولو و استانبول هم فعالیت خود را آغاز کردند. امسال هم نمایشگاه بین‌المللی پریمیر ویژن در بخش‌های نخ، پارچه و پوشاک، مهرماه در استانبول برگزار و میزبان بیش از 100 غرفه از سراسر جهان می‌شود.

با تهمینه مولانا درباره حضورش در رویداد "پریمیر ویژن" و همکاری با مجله "نساجی امروز" همچنین با علی انصاریان از فعالان عرصه مد و عضو انجمن صنایع پوشاک ایران به‌عنوان سرپرست تور مسافرتی حضور در نمایشگاه"پریمیر ویژن" گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

خانم مولانا، از همکاری با مجله "نساجی امروز" و مجموعه "پریمیر ویژن" بگویید.

تهمینه مولانا: من در دانشگاه، ادبیات فرانسه خواندم و به دلیل علاقه‌مندی به نویسندگی، سال‌های بعد وارد عرصه مطبوعات شدم. فعالیتم را با چند مجله آغاز کردم و از سال 2005 به شکل رسمی و دائمی و به دلیل دلبستگی به حوزه فشن، همکاری با مجله "نساجی امروز" را آغاز کردم و اکنون به‌عنوان مدیر بخش بین‌الملل مجله با این مجموعه فعلیت می‌کنم. البته تمرکز کاری من بر روی رویدادهای خارج از ایران در حوزه مد و لباس است. از سال 2014 با مجموعه "پریمیر ویژن" همکاری می‌کنم که صرفاً در زمینه فشن فعالیت دارند.

لطفاً مجموعه "پریمیر ویژن" را بیشتر معرفی کنید و از برنامه‌های متعدد این گروه در حوزه فشن بگوئید.

تهمینه مولانا: مجموعه "پریمیر ویژن" برگزاری بخشی از رویدادها را با همراهی شرکتی دیگر به نام “GL events” بر عهده دارد. از سال 1973 مجموعه "پریمیر ویژن" کار خود را در شهر لیون فرانسه و با حضور حدود 20 شرکت طراحی و تولید پارچه آغاز کرده و در ادامه به شهر پاریس انتقال پیدا می‌کند و در حال حاضر نمایشگاه اصلی "پریمیر ویژن" در شهر پاریس برپا می‌شود. این نمایشگاه همه ساله در ماه‌های سپتامبر و فوریه برپا می‌شود. این رویداد در شهرهای نیویورک و استانبول هم برپا می‌شود. البته در سال‌های گذشته  مجموعه "پریمیر ویژن" نمایشگاه‌هایی در کشورهای چین و روسیه برپا کرد، اما به دلایل مختلفی کنسل شد. قرار بود در کره جنوبی هم نمایشگاهی داشته باشیم که مذاکرات به ثمر نرسید ولی به هر حال آنچه مد نظر برگزارکنندگان این مجموعه است برگزاری این رویداد در مراکز مد دنیاست و در آسیا شهر استانبول در نظر گرفته شده است.

فعالیت شما در رسانه "نساجی امروز" و مدیریت بخش بین‌الملل این مجموعه تا چه اندازه به گسترده شدن ابعاد فعالیتی شما در سطح بین‌الملل کمک کرده است؟

تهمینه مولانا: در سال‌های اخیر که فضای کار در زمینه مد و فشن باز شده است، هنوز هم تعداد بسیاری از افراد هستند که الفبای صنعت مد را نمی‌دانند و به این حوزه وارد شده‌اند.

به هر حال من هم از زمانی که وارد این عرصه شدم دریافتم که باید صنعت نساجی را از صنعت مد مجزا بدانیم، به‌طوری که گویی درباره نرم‌افزار و سخت‌افزار یک مقوله صحبت می‌کنیم. نساجی صنعتی است مهندسی. آنچه ما در سال‌های اخیر کم داشته‌ایم عدم شناخت همین الفبای کار است.

من طی این سال‌ها زمانی که به بررسی بسیاری از رویدادها پرداختم متوجه شدم که بسیاری از افراد بدون شناخت الفبای کار اقدام به برپایی این رویدادها می‌کنند. مد در جایی متولد می‌شود. بعد متریال‌های مفهومی و ملموس به دست طراحان لباس و تولیدکنندگان مجموعه‌ها می‌رسد و آن چیزی خلق می‌شود که ما می‌بینیم. در این بین مجموعه‌های بزرگی هستند که تصمیم می‌گیرند مد باید به کجا رود.

یکی از نکاتی که ما در مجموعه "پریمیر ویژن" داریم کارگاه‌های سه روزه‌ای است که برگزار می‌شود. نمونه‌های بروز متریال ارائه‌شده، دی‌کُد می‌شوند و در کارگاه‌ها در ارتباط با رنگ‌ها، طرح‌ها و بافت پارچه‌ها توضیح داده می‌شود.

بر اساس این توضیحات خرید انجام و نسخه نهایی آثار ارائه می‌شوند. دوست داشتن لباس کافی نیست. ما باید خیلی چیزها را بدانیم تا تبدیل به طراح لباس شویم. فردی که طراحی لباس انجام داده است در جایگاهی قرار ندارد که بخواهد بازاریابی کار خود را انجام دهد. شاید 30 تا 35 رده شغلی در هر برند مشغول به کارند تا "ران‌وی" (Runway) نهایی به ثمر نشیند و انجام شود.

به نظر شما ضعف ما در زمینه نبود منابع خارجی در کشور و مراجعی برای معرفی هر چه بهتر فعالیت‌های سراسر جهان در زمینه فشن به کجا بازمی‌گردد؟

تهمینه مولانا: قطعاً ما مترجمان بسیار خوبی در کشور داریم که به زمینه مد هم علاقه‌مند هستند، اما تا زمانی که بستر لازم برای انتشار ترجمه‌ها فراهم نیست و ندانیم سرنوشت مطالب چه خواهد شد راه به جایی نمی‌بریم. معلوم نیست آیا افراد یا گروه‌هایی خواهان این دانش هستند یا خیر؟ ما حتی نمی‌دانیم که آیا می‌توانیم از تصاویر به شکل درست در کنار متون استفاده کنیم یا خیر؟ مجله "نساجی امروز" این پتانسیل را در اختیار ما قرار می‌دهد اما مشخص نیست آیا کسانی خواهان ما هستند؟

در ارتباط با به‌کارگیری واژگان هم حساسیتی وجود دارد. مثلاً من امروز پس از 9 دوره برگزاری نمایشگاه "پریمیر ویژن" عنوان نمایشگاه پارچه را به این رویداد اطلاق می‌کنم چون احساس می‌کنم اگر عنوان مد و فشن را به آن اضافه کنم ممکن از سوء تعبیراتی ایجاد شود. خیلی‌ها هنوز بر این باورند که رویداد حوزه مد و فشن به‌مثابه تماشای "ران‌وی" و "کت‌واک" (Catwalk) است.

در این زمینه مهندسین نساجی درک درست‌تری به این موضوعات و این شکل از نمایشگاه‌ها داشته‌اند. داوطلبان برای حضور ما در نمایشگاه "پریمیر ویژن" باید به ترند و مد جهانی اشراف داشته باشند و نمی‌توانند محصولات نساجی خود در انبارهایشان را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دهند.

اهداف اصلی شما از برگزاری 9 دوره نمایشگاه "پریمیر ویژن" چه بوده است؟

تهمینه مولانا: اشخاصی که از کشورهای مختلف از نمایشگاه دیدن می‌کنند نیازهای متفاوتی دارند. خانم‌های طراح ایرانی پس از بازدید از نمایشگاه و حضور در کارگاه‌های آموزشی مجموعه "پریمیر ویژن" بازخورد بسیار خوبی نسبت به این رویداد داشته‌اند. بسیاری از دانشجویان از این نمایشگاه دیدن می‌کنند، در فضای دانشگاهی با دریافت متریال از تولیدکنندگان حاضر در نمایشگاه به خلق آثاری از ایده‌های ذهنی خود می‌پردازند و در قالب چهار تیم آثاری بسیار درخور ارائه می‌دهند.

نقش این آموزش و درک این نکته که فشن کار گروهی است یکی از مهم‌ترین اهداف ما بوده که خوشبختانه در این سال‌ها به آن دست یافته‌ایم. این شکل از کار موجب می‌شود که افراد دریابند یک برند ماحصل تلاش و هنر افراد مختلف با تخصص‌های متفاوت است و یک برند از یک تیم تشکیل شده که حتی با مرگ مالک برند از بین نمی‌رود.

 بیشترین شرکت‌کنندگان در این کارگاه‌های آموزشی خانم‌های طراح ایرانی هستند و همین که در این شرایط خود را با دیگر کشورها مقایسه می‌کنند برایشان بسیار لذت‌بخش بود. طیف دیگر هم بازار و تولیدکنندگان هستند که بازخورد خوبی به نمایشگاه مجموعه "پریمیر ویژن" نشان داده‌اند. البته عکس‌العمل تولیدکنندگان متفاوت بوده چرا که بسته به مخاطب هدف، نیاز خاصی دارند و باید دید آیا آنچه در این رویداد ارائه می‌شود خواهد توانست نیازشان را برطرف کند یا خیر.

آیا شرکت در نمایشگاه "پریمیر ویژن" ظرفیت مشخصی برای حضور افراد دارد؟

تهمینه مولانا: خیر. این نمایشگاه دو بار در سال به میزبانی استانبول برپا می‌شود، مهرماه و اواسط اسفند. البته همیشه در دوره مهرماه جمعیت بیشتری از این نمایشگاه بازدید کرده‌اند. مهرماه سال گذشته بیشترین بازدیدکننده از ایران را داشتیم، اما در دوره‌های دیگر از روسیه به دلیل اینکه تولید پارچه در این کشور صفر است، آمار بیشتری از حضور طراحان و تولیدکنندگان را شاهد بودیم.

آقای انصاریان، حضور ایرانیان در رخدادهای جهانی حوزه فشن، نیازمند حضور و همراهی افرادی است که بتوانند آن‌ها را به درستی هدایت کرده تا در سفری آرام، حضور مؤثر و پویا در عرصه‌های بین‌المللی داشته باشند. شما در این زمینه تلاش‌هایی را برای حضور ایرانیان در نمایشگاه "پریمیر ویژن" به کار بسته‌اید. لطفاً در زمینه همکاری خود با این مجموعه توضیح دهید.

علی انصاریان: نکته بسیاری مهم این است که ما باید ارتباط مؤثری با بازارهای بین‌المللی و افراد جدید داشته باشیم. به‌طور مثال جا دارد در اینجا به بازدیدی که سال گذشته به دعوت اتحادیه پوشاک ترکیه از این مجموعه داشتیم اشاره کنم. در آن بازدید متوجه شدیم این دوستان تا سال 2025 برنامه‌ریزی خود را برای تولیدات در زمینه پوشاک ارائه کرده‌اند.

این نکته‌ای بوده که لازم است همه فعالان عرصه نساجی و پوشاک در نظر داشته باشند. برگزاری این نمایشگاه امتیازاتی مثبت برای ترکیه است. نوع زیرساختی که از لحاظ گردشگری و امکانات هتلینگ توسط این رویداد ایجاد می‌شود نکاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

نگاه ما باید نسبت به این مسئله در تمامی زمینه‌های طراحی، تولید بازاریابی و غیره روشن باشد. به هر حال بخشی از تولید مد و پوشاک را مزون‌ها بر عهده دارند و حق آن‌هاست که در بازاری همچون نمایشگاه "پریمیر ویژن" حضور پیدا کنند. با توجه به موقعیت خوبی که محل برگزاری نمایشگاه دارد، هتل‌هایی را در نظر گرفتیم که دسترسی به مرکز همایش استانبول راحت باشد. نهایت تلاش را به کار بستیم که امکانات مناسب را در اختیار علاقه‌مندان به حضور در این رویداد ایجاد کنیم.

خانم مولانا، تا چه اندازه نمایشگاه "پریمیر ویژن" طی دوره‌های برگزاری شده و با توجه به حضور پررنگ طراحان و تولیدکنندگان ایرانی توانسته است به توسعه کسب و کار در حوزه فشن کمک کند؟

تهمینه مولانا: با پیوستن به این رویداد و کسب دانشی که ما را به جهان متصل کند، خواهیم توانست به استانداردهای بین‌المللی در حوزه فشن نزدیک شویم. یک طراح با فعالیت در ابعاد کوچک و حتی تولیدکنندگان پارچه با حضور در ایونت‌ها می‌توانند به متریالی دست یابند که آن‌ها را به سمت برندسازی سوق دهد.

کافی نیست که فکر کنیم هنوز هم می‌توانیم با تکیه بر آنچه در بازار داخلی وجود دارد بروز باشیم و به دنیای فشن متصل شویم. دانشجویان باید در گام نخست خلاقیت داشته باشند، اما اگر ندانند دنیای مد بر روی چه پله‌ای ایستاده است به مرور دچار تکرار خواهند شد.

به هر روی کسب دانش با مشاهده دستاوردهای جهانی خواهد توانست فعالان عرصه مد و لباس را به سمت‌وسوی ورود به بازار کسب و کار مطمئن و استاندارد سوق دهد. از طرفی حضور در چنین رخدادهایی به انتقال تجربه فعالان کشورهای مختلف منتهی می‌شود که این هم نکته مهمی است.

با حضور غرفه‌هایی از سراسر جهان و حتی نقاط دوردستی همچون کشورهای آمریکایی و اروپایی اولاً اگر بخواهد خریدی اتفاق افتد، نقل‌وانتقال در فاصله‌های نزدیک همچون استانبول بسیار راحت‌تر است و منظور دیگر این است که در یک خطه جغرافیایی سلیقه‌ها هم به یکدیگر شبیه است.

مثلاً ممکن است یک تولیدکننده پارچه در ترکیه پارچه‌ای را تولید کند که تا حد زیادی به سلیقه ما ایرانیان نزدیک است و از همین جهت است که مد پایتخت‌های مختلفی دارد. فرض کنید اگر نمایشگاه‌های فشن در افریقای جنوبی برپا شود سلیقه آنچه ارائه می‌شود با بسیاری دیگر از نقاط جهان و جغرافیاهای دیگر از جمله کشور ما متفاوت است.

با تکیه بر تجربیاتی که طی این سال‌ها از مسیر برپایی نمایشگاه "پریمیر ویژن" کسب کرده‌اید، اگر بخواهید مقایسه‌ای میان سالن‌های همایش در کشوری مانند ترکیه و شهری همچون استانبول به‌عنوان پایتخت مد منطقه با سالن‌های نمایشگاهی در ایران داشته باشید به چه نکاتی اشاره می‌کنید؟

تهمینه مولانا: در استانبول چهار مرکز نمایشگاهی هست. البته در برخی شهرهای ترکیه هیچ مرکزی نیست. دو نمایشگاه نزدیک فرودگاه هستند، مطابق با استانداردهای بین‌المللی کالاهایی که وارد می‌شوند بدون پرداخت گمرک به نمایش درآمده و از همان‌جا به مقاصد نهایی برگردانده می‌شوند. دو مرکز دیگر نمایشگاهی که در حقیقت مراکز اصلی در استانبول هستند، خارج از شهر قرار دارند.

ما در هفت دوره قبلی مرکز CNR را که درست در مجاورت فرودگاه قرار دارد انتخاب کردیم اما برخی کاستی‌ها به لحاظ خدمات وجود داشت. این بار مرکز همایش استانبول ICC نزدیک به میدان تقسیم را انتخاب کردیم و از هتل‌های مورد نظر تا این مرکز هم تردد بسیار راحت و حتی به شکل پیاده امکان‌پذیر است. قیمت اجاره غرفه‌ها هم در این مرکز بسیار مناسب است.

آیا تمایلی به برپایی چنین رویدادهایی در حد و اندازه "پریمیر ویژن" در داخل کشور هم دارید؟

تهمینه مولانا: راستش علاقه بسیاری به این موضوع دارم، اما متأسفانه کسی از من چیزی در این زمینه نخواسته است.

طی یکی دو سال گذشته رویدادهای مختلفی به همت بخش خصوصی در حوزه مد و لباس برگزار شده است. اگر بخواهید در این فرصت به وجود آمده نکاتی در ارتباط با این رخدادها حتی با رویکرد نقادانه مطرح شود به چه مواردی اشاره می‌کنید. به نظر می‌رسد نقد به نمایشگاه‌های داخلی همواره وارد است و باید برای بهبود برخی از ایونت‌ها تلاش کرد.

تهمینه مولانا: اگر بخواهیم سیستماتیک این موضوع را بررسی کنیم باید قدم‌به‌قدم پیش رویم. به عقیده من فعالان عرصه مد و لباس باید اطلاعات بنیادین در ارتباط با این عرصه را کسب کنند. همه ما باید بدانیم مد و فشن یعنی چه؟ اگر ما فارغ‌التحصیل رشته مد و لباس شده‌ایم باید با مقوله برندینگ هم آشنا شویم. البته این بخش بسیار زمان‌بر است و گاه دیده‌ایم که بیش از 50 سال برای ایجاد و تثبیت یک برند جهانی زمان و انرژی صرف شده است.

متأسفانه نقص عمده برگزارکنندگان ایونت‌های مد و لباس در ایران این است که هنوز با الفبای مد و فشن آشنا نیستند. در قدم‌ها و پله‌های مختلف مشکلاتی وجود دارد. لغو بسیاری از رویدادها در آخرین لحظه آسیب جدی به برگزارکنندگان وارد می‌کند.

برپایی یک ایونت ماحصل ماه‌ها تلاش و ممارست است. از سوی دیگر برگزارکنندگان باید با چالش‌های این عرصه آشنا باشند. اصول مشتری مداری و میزبانی صحیح از مهمانان داخلی و خارجی را باید بیاموزیم. ای‌کاش تاریخ فشن را بخوانیم و ببینیم چه زحماتی صرف شده تا یک برند، برند شود.

شاید یک پروسه صد ساله لازم باشد که این مهم حاصل شود اما اگر از همان گام اول بر روی ریل حرکت کنیم، هرقدر هم زمان زیادی صرف شود بالاخره به مقصد خواهیم رسید.

یکی از موضوعات مهمی که در همایش‌ها و رویدادهای حوزه مد و لباس مورد توجه قرار ندارد، بحث "ران‌وی" و "کت واک" بوده که از این چرخه حذف شده است. آیا این بخش در نمایشگاه "پریمیر ویژن" مورد توجه قرار دارد؟

تهمینه مولانا: تاکنون خیر. بسیاری از بخش‌هایی که طی 9 دوره به نمایشگاه  "پریمیر ویژن" افزوده شده بسیار با احتیاط و کارشناسی شده با تکیه بر پتانسیل‌های موجود اضافه شده است. البته نکته مهم دیگر این است که در ترکیه تمام نمایشگاه‌هایی که در یک شهر برگزار می‌شود منحصراً یک نمایشگاه است و این مسئله موجب می‌شود با احتیاط بیشتری قدم‌ها برداشته شود. این نوعی از انحصار و البته ممیزی هم است. متأسفانه در کشور ما دیده می‌شود که شرکت‌های نمایشگاهی ارتباط خوبی با هم ندارند و در یک فضای رقابتی ممکن است همزمان چندین نمایشگاه در شهرهای مختلف با مضامین و عناوین مشابه برگزار شود.

نکته دیگر تعدد ارگان‌ها و نهادهایی است که در ایران اقدام به برپای نمایشگاه یا برگزاری ایونت در زمینه مد و لباس می‌کنند و چه‌بسا این موازی کاری آسیب‌هایی به عرصه مد و لباس وارد کند در حالی که در ترکیه تنها وزارت بازرگانی متولی برگزاری این دست رویدادها هستند. من با رویدادهایی هم که با برنامه‌ریزی‌های کوتاه و شاید باور نکنید در 24 ساعت اقدام به برپایی یک رویداد می‌کنند نقد دارم.

با توجه به اینکه دبیر بخش بین‌الملل مجله "نساجی امروز" امروز هستید، در خاتمه از برنامه‌هایتان برای آینده این مجموعه بگوئید؟

تهمینه مولانا: در این مجله به شکل مداوم برنامه‌هایی برای نامه‌نگاری با شرکت‌های مختلف حوزه نساجی و فشن به‌ویژه در ترکیه داریم و تلاش می‌کنیم در این زمینه بروز باشیم. گزارش‌هایی از رویدادهای مختلف به‌ویژه نمایشگاه‌های ترکیه تهیه می‌کنیم.

اخیراً توجه ویژه‌ای هم به حوزه مد و فشن در کنار مباحث مرتبط با نساجی داریم و هرچند وقت یک‌بار درباره ایده‌هایم مطالبی می‌نویسم. البته که جای مطالب حوزه مد و فشن در این مجموعه خالی بود و امیدواریم به دانش‌افزایی مخاطبان این عرصه منجر شود.