طی هفته‌های اخیر اخبار دامنه داری درباره خرید کالاهای اساسی توسط اتباع برخی کشورهای همسایه در مناطق مرزی در برخی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتشر شدند که نشان می‌داد این روند سبب کمبود این اقلام مصرفی در مناطق مرزی شده است.
اخباری که روز گذشته با اعلام خبر ممنوعیت خروج کالاهای اساسی توسط فرماندار مریوان و متعاقب آن ورود مدیر کل مرزی وزارت کشور به ماجرا و هماهنگی دستگاه‌ها و ارگان‌های مختلف اقتصادی برای مقابله با یک چنین تضییع آشکاری ابعاد و زوایای تازه‌ای پیدا کرد.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از تعادل، بر اساس اعلام مسوولان اجرایی و بر اساس دستور صریح حیدری معاون مرزی وزارت کشور از این پس لیستی از مهم‌ترین اقلام حمایتی با هماهنگی تشکل‌های اقتصادی تهیه خواهد شد تا جلوی خروج این اقلام حمایتی از کشور گرفته شود.
اقلام و کالاهایی که دولت با هدف حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، سوبسیدهای قابل توجهی را برای آنان در نظر می‌گرفت به جای قرار گرفتن در سفره شهروندان ایرانی، راهی سبد مصرفی خانواده‌های عراقی می‌شد تا این پرسش در اذهان عمومی شکل بگیرد که چرا مسوولان ایرانی برای جلوگیری از هدررفت سرمایه‌های کشور اقدام عاجلی انجام نمی‌دهد؟
هرچند از گذشته‌های دور مناسبات تجاری و اقتصادی متنوعی میان مرزنشینان ایرانی و ساکنان کشورهای همسایه وجود داشت اما این‌بار نوسانات ارزی و کاهش برابری ارزش ریال با ارزهای رایج در سایر کشورها، شهروندان کشورهای همسایه از جمله عراق که با ایران در وضعیت لغو روادید هستند را بر آن داشت تا با هدف برداشت سود بیشتر از کالاهای حمایتی در ایران به عنوان گردشگر وارد کشورمان شده و ظرف چند ساعت دامنه وسیعی از کالاهای اساسی بازارهای ایران را که بطور سنتی با حمایت سوبسیدی عرضه می‌شوند را خریداری و با خود به آنسوی مرز انتقال دهند. فعل و انفعالی که چنانچه هر چه سریع‌تر باید برای آن چاره‌ای اندیشیده شود در ادامه آسیب‌های فراوانی را به اقتصاد کشور وارد می‌کنند.
جلوگیری از خروج کالاهای اساسی
چراغ اول اظهارنظرها در خصوص مشکلات خروج کالاهای اساسی از مریوان را فرماندار این شهر روشن کرد. محمد شفیعی فرماندار مریوان نخستین‌بار شامگاه دوشنبه (19شهریور ماه) در کارگروه توسعه صادرات و شورای ساماندهی مبادلات ارزی با اشاره به ورود تعداد زیادی مسافر از مرز باشماق به مریوان اظهار کرد: «در چند هفته گذشته روزانه 2 هزار و 300 نفر از کشور عراق وارد مریوان شده‌اند که اکنون بطور ثابت حدود یک هزار و 100نفر مسافر در روز بوده است. با خریدهای زیاد روزانه این مسافران و بازگشت دوباره به عراق، کالاهای اساسی زندگی در مریوان نایاب شده و بحران جدی در حال شکل‌گیری است.»
محمد شفیعی یک روز بعد دوباره اظهار کرد: از امروز (سه شنبه) به گمرک و نهادهایی که با این مساله در ارتباط هستند، اعلام کردیم که از خروج هر نوع کالای اساسی اعم از روغن، برنج و سایر اقلام اساسی که با معیشت مردم ارتباط دارند، جلوگیری شود.
او ضمن تاکید بر ضرورت احترام به مهمانان عراقی از سوی مردم مریوان، افزود: چون ارتزاق مردم مریوان برای ما اولویت دارد، ضمن احترام به مهمانان و گردشگران عراقی، از امروز برای خروج کالاهای اساسی ممنوعیت قائل شدیم.
فرماندار مریوان با اشاره به اینکه کارگروهی برای رسیدگی به این وضعیت تشکیل شد، عنوان کرد: این تصمیم امروز کتبا به گمرک ابلاغ شده و از امروز رسما اجرا می‌شود و اجازه نخواهیم داد ارتزاق مردم مریوان به هیچ عنوان از شهرستان خارج شود.
او در خصوص افزایش قیمت کالا در مریوان هم اعلام کرد: افزایش قیمت کالا در مریوان ارتباطی به این موضوع ندارد و بازرسین سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان باید بازدیدهای دوره‌ای خود را انجام دهند و مجمع امور صنفی هر شهرستان باید وظیفه خود را انجام داده و تعزیرات هم در این زمینه ورود کند تا از این افزایش قیمت‌ها جلوگیری شود.
لیست کالاهای اساسی به ستاد تنظیم بازار کردستان اعلام شود
بعد از اظهارنظر صریح فرماندار مریوان و روشن شدن تبعات موضوع، پای مدیر کل مرزی وزارت کشور نیز به میان این پرونده اقتصادی باز شد؛ حیدری خطاب به فرماندار مریوان اعلام کرد: فرماندار کالاهای مورد نیاز این شهر را به استانداری کردستان اعلام کند تا ستاد تنظیم بازار استان مانع خروج این کالاها شود.
شهریار حیدری درباره اظهارات فرماندار مریوان گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت و ستاد تنظیم بازار مشخص می‌کنند که چه کالاهایی استراتژیک بوده و نباید از کشور خارج شود. وزارت صنعت و ستاد تنظیم بازار این کالاها را به وزارت کشور معرفی کرده و ما هم لیست این کالاها را در اختیار استانداری‌های استان‌های مرزی، گمرک، مرزبانی و نیروی انتظامی قرار می‌دهیم که آنها مراقبت کند که این کالاها از مرزها خارج نشود.
او در ادامه افزود: خروج کالا از کشور مقررات و چارچوبی دارد که در حال حاضر مراقبت می‌شود که اگر کالایی از کشور خارج می‌شود، طبق قانون باشد. ما مراقبت می‌کنیم که حتی یک کالای استراتژیک از کشور خارج نشود . ما لیست کالاهای استراتژیکی که وزارت صنعت، و ستاد تنظیم بازار مشخص کرده را به استانداری‌های استان‌های مرزی، نیروی انتظامی و مرزبانی اعلام کرده‌ایم. بطور مثال اکنون به ما اعلام شده است که گوشت یا برنج نباید از کشور خارج شود و ما هم مانع خروج این دو کالا شده‌ایم. تا این لحظه ما مانع خروج هر کالایی که به عنوان کالای استراتژیک یا اساسی به ما معرفی شده است، شده‌ایم.
حیدری درباره خروج کالاهای مورد نیاز مردم مریوان گفت: ممکن است در این شهر چند کالا مورد نیاز مردم باشد ولی هنوز ستاد تنظیم بازار درباره این کالاها تصمیم‌گیری نکرده است بنابراین فرماندار مریوان می‌تواند درخواست خود را به ستاد تنظیم بازار استان کردستان اعلام کند تا این ستاد راسا در مورد این کالاها تصمیم‌گیری کند.
اهالی اقتصاد چه می‌گویند؟
در کنار اظهارنظرهای مسوولان اجرایی تعدادی از رییسان اتاق اصناف در مناطق مرزی ضمن تایید خبر خرید مواد غذایی توسط اتباع کشورهای همسایه تحت عنوان گردشگر، اعلام کردند که به کمک مسوولان و ماموران گمرک بلافاصله با این موضوع برخورد و شرایط کنترل شد.
کوروش کوهزاد رییس اسبق اتاق اصناف خرمشهر از جمله این چهره‌های اقتصادی است که می‌گوید: پس از اینکه مقرر شد گردشگران عراقی می‌توانند بدون ویزا به ایران سفر کنند، سفر شهروندان عراقی به کشورمان چندین برابر رشد داشت و شاهد حضور گسترده آنها در شهرهای مرزی خرمشهر بودیم.
نوسان نرخ ارز و افزایش قیمت دلار سبب افزایش قدرت خرید گردشگران عراقی شد و گزارش‌های رسیده حاکی از خرید کالاهای اساسی توسط آنان داشت. این رویه تا چند روز ادامه داشت اما با پیگیری مسوولان، خروج این کالاها از مرز ممنوع و تلاش شد با نصب بنر به زبان‌های عربی در سطح شهر، اطلاع‌رسانی لازم انجام شود.
او بیان کرد: از آنجایی که مسابقات ورزشی و همایش‌های متعددی در سطح استان برگزار می‌شود، مسوولان سهمیه سبد کالای اساسی و غذایی تعیین کردند تا مشکلی در این زمینه وجود نداشته باشند. اکنون خروج مواد غذایی و کالاهای اساسی با دقت در گمرک انجام می‌شود برای نمونه خروج ماهی از این مرز کنترل می‌شود.
نعمت حیدرزاده رییس اتاق اصناف ماکو نیز در پاسخ به این ابهامات گفت: ماکو با سه کشور هم مرز است و بسیاری از همسایگان برای خرید وارد این منطقه می‌شوند.
او با تایید خبر خرید مواد غذایی توسط گردشگران خارجی افزود: خروج کالاهای اساسی توسط گردشگران خارجی در منطقه وجود دارد اما بلافاصله با کمک گمرک بازرگان، ممنوعیت‌های لازم برای خروج این کالاها انجام شد.مجموعه این اخبار و رویدادهای نشان می‌دهد که بعد از خروج ترامپ از برجام و فشار اقتصادی علیه کشورمان شرایط جدیدی بر مناسبات ارتباطی و اقتصادی ایران و کشورهای همسایه حاکم شده که ضروری است برای حفظ منافع ملی و جلوگیری از افزایش خروج برخی کالاهای اساسی از این مرزها قوانین جدید اتخاذ یا نظارت‌های دقیق‌تری اعمال شود..