تضعیف نرخ ریال در برابر دلار شرایطی را برای ایران به وجود آورده که به دنبال آن بسیاری از منابع مالی کشور و کالاهای مورد نیاز مردم در حال نابود شدن است.
طی هفته‌های اخیر تاجران بسیاری از کشورهای دنیا از جمله عراق، روسیه، افغانستان و... از مناطق مختلف ایران سر درآوردند و در حال خرید کالاهایی از قبیل میوه و تره‌بار، آجیل و خشکبار و . . . هستند چرا که کاهش ارزش پول ایران در مقابل دلار، حضور فعالان اقتصادی و حتی توریست‌های عادی را در کشور ما به صرفه کرده است.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، از این رو در حال حاضر شاهد کمبود و گرانی برخی از کالاهای اساسی همچون گوجه‌فرنگی و رب در بازار هستیم. با این حال روند افزایشی نرخ دلار همچنان ادامه دارد و در حال حاضر نرخ این ارز پرکاربرد تجاری در بازار به 16 هزار تومان رسیده است به طوری که به نظر می‌رسد انگیزه برای دست‌یافتن به منابع ملی ایران از سوی دیگر کشورها همچنان ادامه داشته باشد.
این در حالی است که به گفته برخی کارشناسان، تضعیف نرخ پول ملی ایران در برابر دلار اثرات مثبتی هم داشته است به طوری تجارت ایران با برخی کشورها همچون عراق طی ماه‌های اخیر با روند افزایشی مواجه شده است.
بر این اساس صادرات ایران به عراق در شش ماهه سال‌جاری 31 درصد افزایش یافته است به طوری که براساس آمار موجود در این مدت چهار میلیارد و 165 میلیون دلار کالا از ایران به این کشور صادر شده است چرا که به گفته رییس اتحادیه اتاق‌های بازرگانی عراق، تضعیف نرخ تومان در برابر دلار باعث افزایش واردات کالا و خدمات از ایران به عراق شده است.
این در حالی است که به گفته وی، علاوه بر افزایش تجارت دو کشور در ماه‌های اخیر که به دنبال کاهش ارزش پول ایران رخ داده، میزان مراجعه توریست زیارتی و درمانی به ایران نیز بسیار زیاد شده است چرا که این اقدامات برای عراقی‌ها به صرفه است.
چاقوی دولبه
افزایش تجارت ایران و عراق با توجه به شرایطی که گفته شد، اگرچه تا حدی مثبت به نظر می‌رسد اما واقعیت این است که این امر مانند چاقوی دولبه به حساب می‌آید که باید به صورت حساب‌شده با آن روبه‌رو شد. بر این اساس انتظار می‌رود روابط تجاری ایران با کشورهایی همچون عراق بر اساس سرمایه‌گذاری و منافع مشترک پیش رود.
در این راستا تجار ایرانی بر این عقیده هستند که باید عراقی‌ها شرایط را برای صادرات خدمات فنی مهندسی به این کشور تسهیل کنند. این در حالی است که به گفته محمدرضا ملکشاهی‌راد عضو کمیسیون عمران مجلس صادرات خدمات مهندسی به یک میلیارد دلار در سال کاهش یافته و پیمانکاران ایرانی حدود 20 میلیون دلار از دولت عراق طلبکار هستند که تاکنون پرداخت نشده است.
بر همین اساس بزرگ‌ترین هیات بازرگانی بخش خصوصی عراق برای بررسی راهکارهای توسعه همکاری با بخش خصوصی ایران وارد تهران شد. این هیات که شامل 22 نفر از روسای اتاق‌های بازرگانی عراق و برخی از اعضای شورای اتاق‌های بغداد و چندتن از تجار برجسته عراقی در بخش محصولات پلاستیکی، تجهیزات برق، ابزارآلات کشاورزی، تجارت، املاک و بازرگانی عمومی می‌شود، به ریاست جعفر الحمدانی رییس کل اتاق‌های بازرگانی عراق در اتاق بازرگانی ایران حضور پیدا کردند و درخصوص توسعه مناسبات، افزایش همکاری‌های بازرگانی و ایجاد سازوکارهای لازم برای انجام اقدامات مشترک و پیگیری زمینه‌های رشد و رونق متقابل طرح‌های با مزیت در فعالیت‌های استانی دو کشور مذاکراتی را انجام دادند.
طی مذاکراتی که میان مسوولان دو کشور انجام شد، رییس اتاق بازرگانی ایران نسبت به فقدان روابط بانکی و مبادلات بانکی میان دو کشور انتقاداتی را مطرح کرد و خواستار سرمایه‌گذاری مشترک در عراق شد.
غلامحسین شافعی همچنین در راستای حل مشکلات و چالش‌های به وجود آمده بین تجار، پیشنهاد کرد که به همت اتاق‌های مشترک دو طرف، کمیسیون داوری تشکیل شود. در این میان مقامات عراقی نیز نسبت به حل مشکلات تجاری و بانکی میان دو کشور وعده‌هایی را مطرح و اعلام کردند با وجود تحریم‌های دیگر آمریکا علیه ایران که در راه است، در کنار ملت و کشور ایران خواهند بود.
فقدان روابط و مبادلات بانکی
بر همین اساس رییس اتاق بازرگانی ایران در نشست تجاری ایران و عراق اظهار کرد: فقدان روابط بانکی و مبادلات بانکی نمونه‌ای از مشکلات دو کشور به حساب می‌آید که باید برای رسیدن به توسعه اقتصادی در کشور مورد توجه قرار گیرد.
غلامحسین شافعی در ادامه از اختلافات احتمالی تجاری که نمونه دیگری از مشکلات موجود دو کشور به حساب می‌آید خبر داد و گفت: مطالبات پیمانکاران در بخش خدمات فنی و مهندسی موضوعی است که اتاق دو کشور، در آینده در تلاش برای رفع آن هستند.
شافعی مطرح کرد: در سال‌های اخیر با وجود شرایط اقتصادی منطقه، جنگ با داعش و منع فراوان نوسانات سیاسی دو ملت، هیات تجاری دو کشور توانست با قوت تا امروز به تلاش خود ادامه دهد. بر این اساس با تلاش مردم ایران و عراق، شرایط بهتری برای آینده دو کشور رقم خورد اما باید به این نکته توجه داشت که نوسانات هم بی‌تاثیر نبوده است.
شافعی با اشاره به اینکه توسعه در زمینه‌های مختلف همچون پتروشیمی، حمل‌ونقل و صنایع وابسته به آن، خودرو و مخابرات می‌تواند به گسترش دو کشور کمک کند، گفت: بسیاری از اتحادیه‌ها و انجمن‌های تخصصی آمادگی دارند با کمک اتاق مشترک ایران و عراق بتوانند از ظرفیت‌های موجود در زمینه‌های مختلف، در توسعه همکاری‌ها استفاده کنند.
درخواست سرمایه‌گذاری مشترک
رییس اتاق ایران همچنین با تاکید بر این نکته که ایران در تعامل با عراق تنها به صادرات کالا و خدمات توجه ندارد و خواستار سرمایه‌گذاری مشترک در عراق و در مقابل حضور سرمایه‌گذاران عراقی در ایران است، گفت: در این مسیر برخی موانع وجود دارد که با رایزنی میان بخش خصوصی و دولت‌های دو کشور برطرف می‌شود.
وی با تاکید بر آینده روشنی که برای روابط اقتصادی بین دو کشور قابل تصور است، بهسازی، نوسازی و توسعه زیرساخت‌های مرزی را اقدامی ضروری خواند و تاکید کرد: پایانه‌های مرزی و تجهیزات گمرکی در مرزهای بین ایران و عراق، نیازمند نوسازی است. البته در این رابطه با گمرک ایران مذاکراتی انجام شده و توافق اولیه را صورت گرفته است.
رییس اتاق ایران همچنین از لزوم اجرای یکسان قانون در مرزهای بین دو کشور سخن گفت و تصریح کرد: عدم ثبات در قانون تجارت هم در ایران و هم در عراق مشکل‌ساز است. در این رابطه دولت‌های دو کشور باید زمینه‌ای را فراهم کنند تا اعتماد بخش خصوصی جلب شود و در صحنه اقتصادی حضور پررنگی پیدا کنند.
شافعی پیشنهاد داد: به همت اتاق‌های مشترک دو طرف و اتاق‌های دو کشور، کمیسیون داوری تشکیل شود تا مشکلات و چالش‌های به وجود آمده بین تجار در شرایط آسان‌تری مورد بررسی و قضاوت قرار گیرد.
حکومت عراق در کنار ایران خواهد بود
همچنین در ادامه رییس اتحادیه اتاق‌های بازرگانی عراق با قدردانی از کمک به این کشور در زمان جنگ با داعش و بعد از آن گفت: ما باید پاسدار لطف ایران باشیم و معتقدیم که در هرگونه فشار تحریم و حتی جنگ باید کنار ملت و حکومت ایران قرار بگیریم. جعفر الحمدانی گفت: ما نیز به عنوان بخش خصوصی کنار ملت ایران هستیم و نمی‌پذیریم که دچار تحریم شود و تحت فشار بین‌المللی قرار گیرد.
وی تصریح کرد: به عنوان بخش خصوصی ما نیز در چارچوب اتاق بازرگانی با ایران همکاری داریم. این در حالی است که همکاری‌های اقتصادی خود را با ایران گسترش می‌دهیم و امیدواریم که در روزهای آتی بخش خصوصی عراق بتواند امتحان خود را پس دهد.
کاهش ارزش پول ایران در مقابل دلار، به نفع عراقی‌ها
رییس اتحادیه اتاق‌های بازرگانی عراق مشکلات موجود میان تجارت و فعالیت‌های اقتصادی دو کشور را ساده دانست و گفت: مشکلاتی که فعالین بخش خصوصی ایران درباره صدور ویزا و امکان تردد برای فعالیت‌های اقتصادی و خدمات مطرح می‌کنند، به راحتی قابل حل است.
الحمدانی با بیان اینکه ما آماده هستیم که مشکلات پیش روی فعالیت‌های اقتصادی دو کشور را برطرف کنیم، گفت: میزان تجارت دو کشور در ماه‌های اخیر رشد زیادی داشته است که دلیل آن نیز تضعیف نرخ تومان در برابر دلار است. از این رو عراقی‌ها کالا و خدمات زیادی را از ایران وارد می‌کنند.
وی تاکید کرد: البته این امر مانند چاقوی دو لبه به حساب می‌آید که باید به صورت حساب شده با آن روبه‌رو شد.
رییس اتحادیه اتاق‌های بازرگانی عراق گفت: تحریم‌های دیگر آمریکا نیز علیه ایران در راه است، اما ما در کنار ملت و کشور ایران هستیم بر این مشکلات فائق خواهیم آمد. الحمدانی همچنین یادآور شد: میزان مراجعه توریست زیارتی و درمانی به ایران بسیار زیاد شده که دلیل آن امر نیز کاهش ارزش پول ایران در مقابل دلار و به صرفه بودن آن برای عراقی‌هاست.
آمادگی برای ایجاد بانک مشترک ایرانی - عراقی
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به مشکلات روابط بانکی میان دو کشور اشاره کرد و گفت: برای رفع این مشکل ابزارهای مختلفی وجود دارد که ما در حال حاضر از آنها استفاده خواهیم کرد تا بتوانیم سرمایه‌های خود را انتقال دهیم.
رییس اتحادیه اتاق‌های بازرگانی عراق افزود: برای رفع این مشکل از طریق بانک‌های محلی و مشترک استفاده می‌کنیم و در صورتی که بانک‌های ایران نیز مایل باشند می‌توانیم بانک‌های مشترک ایرانی - عراقی ایجاد کنیم. الحمدانی با اشاره به اینکه برخی از صنایع عراق در زمان جنگ با داعش آسیب دیده‌اند گفت: با کمک ایران می‌توانیم این کارخانه‌ها را دوباره احیا کنیم.
عامل کند شدن روند تجارت
وی همچنین از پیشنهاد رییس اتاق ایران مبنی بر تاسیس کمیسیون داوری استقبال کرد و آن را راهی برای توسعه سطح روابط تجاری بین دو کشور دانست. رییس اتحادیه اتاق‌های بازرگانی عراق از یکسان شدن تعرفه‌های گمرکی در کلیه مرزهای عراق خبر داد و گفت: دولت عراق به دنبال حذف مراحل و هزینه‌های اضافی در روند تجارت خارجی است تا از این طریق مسیر را برای توسعه اقتصادی این کشور هموارتر کند.
الحمدانی در مورد نوسازی مبادی ورودی نیز پیشنهاد داد: با توجه به توان اندک عراق برای ورود به این زمینه، بهتر است ایران در مورد نوسازی تجهیزات و ساختمان‌های موجود در طرف عراق نیز سرمایه‌گذاری کند. به تازگی از این مناطق دیدن کردم و متوجه شدم که قدیمی بودن این تجهیزات به شدت بر کند شدن روند تجارت اثر می‌گذارد.
وی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌های خود استاندارد برخی از محصولات تولیدی در ایران را به چالش کشید و گفت: برخی از محصولات ایرانی که به عراق صادر می‌شوند استانداردهای مناسبی نداشته و با استاندارد کشورمان همراهی ندارد که این امر باعث بدنامی تولیدات ایرانی می‌شود که امیدواریم این موضوع رفع شود و محصولات ایران دارای استانداردهای بین‌المللی شود چرا که می‌خواهیم روابط اقتصادی دو کشور تضعیف نشود.
بهترین فرصت برای توسعه تجارت
رییس اتاق مشترک ایران و عراق نیز در ادامه از افزایش 31 درصدی ارزش صادرات به عراق خبر داد و گفت: صادرات ایران به عراق در شش ماه ابتدای امسال به چهار میلیارد و 165 میلیون دلار رسید. یحیی آل‌اسحاق افزود: در شش ماه اول سال گذشته ارزش صادرات ایران به عراق سه میلیارد و 100 میلیون دلار بود که این رقم در شش ماه ابتدای امسال به چهار میلیارد و 165 میلیون دلار رسیده است.
وی با بیان اینکه ظرفیت‌های فراوانی برای توسعه تجارت بین دو کشور ایران و عراق وجود دارد، اظهار داشت: با سرمایه‌گذاری مشترک روابط تجاری بین دو کشور پایدارتر خواهد شد و اکنون بهترین فرصت برای حضور در عراق است، قبل از اینکه رقبای دیگر در این بازار حضور یابند، بنابراین باید مسوولان دو کشور برای توسعه این روابط تلاش کنند.
رکورد بی‌سابقه در صادرات
در نشست مشترک فعالین بخش خصوصی ایران و عراق، نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران نیز گفت: صادرات ایران به عراق در چند ماه گذشته افزایش زیادی داشته است که این امر منجر به دست آوردن رکوردی بی‌سابقه در کل تاریخ صادرات ایران به این کشور شده است.
کیوان کاشفی افزود: رفت و آمد اتباع دو کشور نیز در چند ماه گذشته به شکلی بی‌سابقه افزایش یافته که این امر برای تقویت ریشه‌های همکاری میان دو کشور مناسب است.