یازده میلیارد دلار ظرفیت بلااستفاده در صنایع کشور

مهندس علیرضا حائری، عضو هیئت مدیره جامعه متخصصین نساجی ایران

 در خبرها و از قول رضا رحمانی معاونت طرح و برنامه وزارت صنعت ، معدن و تجارت آمده بود که در نشستی که بین معاونین و مدیران کل آن وزارتخانه برگزار گردیده است ، به این مفهوم مشترک رسیدیم که در سال جاری معادل یازده میلیارد دلار از کالاهای وارداتی سال قبل را داخلی سازی کنیم . 

از اهداف این نشست، ایجاد اشتغال، مبارزه با بیکاری، رونق صنایع داخلی، افزایش ثروت ملی، جلوگیری از خروج ارز از کشور، افزایش صادرات، مقابله با تحریم و یک عالمه حرف‌های خوب دیگر عنوان شده است . البته در این نشست فقط به بیانیه های مطبوعاتی و تبلیغاتی بسنده نشده و اهدافی نیز در راستای اجرای این برنامه برای برخی از صنایع نیز تعریف شده است . 

مثلا در حوزه منسوجات ، افزایش 700 میلیون دلاری در تولیدات این بخش هدفگذاری شده است و 400 میلیون دلار هم برای افزایش تولید در بخش پوشاک در نظر گرفته شده است و 100 میلیون دلار هم برای بخش چرم تعیین شده است و در مجموع یک میلیارد و دویست میلیون دلار افزایش تولیدات درشش ماهه باقیمانده از سال جاری برای بخش نساجی و پوشاک و چرم هدفگذاری گردیده است . 

سایر بخشها نیز ملزم به افزایش تولیدات خود بین 100 میلیون دلار تا دو میلیارد دلار شده اند که حتما تمامی این اعداد و ارقام با تایید بالاترین مقام آن بخش ، یعنی معاونت مربوطه تعیین گردیده و قابل دسترسی میباشد . 
برنامه ای بسیار خوب و مفید و در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی و تلاشی از سوی بدنه وزارت صنعت ، معدن و تجارت برای مقابله جدی و عملی با تحریم های پیش رو . 

واضح است که در صورت تحقق این هدف در سال جاری و در شش ماهه دوم سال جاری ، با کاهش وارداتی معادل یازده میلیارد دلار مواجه خواهیم بود که تاثیر زیادی بر تثبیت نرخ ارز و همچنین مثبت شدن تراز تجاری کشور خواهد داشت و گام موثری در رهایی از وابستگی به واردات کالا خواهد بود که جا دارد در همینجا از مبتکر این نشست و سایر معاونین محترم وزارتخانه تقدیر و تشکر بعمل آوریم هر چند که از جزییات اجرایی این برنامه و نحوه عمل آن حرفی زده نشده است. به همین دلیل سوالاتی به ذهن خواننده خطور میکند . 

و اما چند سوال : 

1 - آیا قرار است که برای افزایش تولیدات هدفگذاری شده به ارزش یازده میلیارد دلارکه در نظر گرفته شده و تعیین گردیده است ، ظرفیتهای جدیدی ایجاد کنیم ؟؟ خطوط تولید فعلی را نوسازی و توسعه دهیم ؟ که در اینصورت اجرای پروژه های توسعه ای و ایجادی هم بار مالی و ارزی خواهد داشت و هم زمانبر بوده و محصول آن به امسال نمیرسد ، لذا میتوان برای افزایش تولیدات آن برای سالهای آتی برنامه ریزی نمود ، ضمنا آیا این سرمایه گذاری ها قرار است توسط دولت انجام شود یا بخش خصوصی؟ 

اگر مجری آن بخش خصوصی خواهد بود که نمیتوان با این صراحت از انجام آن حرف زد . دولت هم که دیر زمانی است که در بخشهایی مانند نساجی و پوشاک و یا سایر حوزه ها سرمایه گذاری نمی نماید و اصولا بیش از هفتاد هزار طرح استانی و ملی نیمه کاره در کشور وجود دارد که دولت توان اتمام آنها را نداشته و مترصد واگذاری آن به بخش خصوصی است و لذا توان آغاز طرح های جدید را ندارد . 

2 - اگر منظور از این افزایش تولید ، استفاده از ظرفیتهای خالی موجود در کشور است که بنظر میرسد ، منظور همین است ، سوال اینجاست که به چه صورتی انجام خواهد شد . 

عمده دلیلی که بخشی از ظرفیت های نصب شده در کشوردر سالهای اخیر بلا استفاده مانده ، کمبود نقدینگی ، مشکلات رکود دراقتصاد کشور و مهمتر از همه کاهش قدرت خرید مردم میباشد . آیا رفع همه این مشکلات در حوزه مسئولیت و توان و اختیارات معاونین محترم وزراتخانه است؟

اگر جواب بلی است، چرا تا کنون اقدامی در راستای رفع این مشکلات بعمل نیامده و اصولا چرا گذاشتیم تا وضع به اینجا برسد که بیش از یازده میلیارد دلار از ظرفیت سالیانه صنایع در کشور بلا استفاده بماند ؟؟
اگر هم این ظرفیتهای خالی توان تولید کالایی را داشته که قابلیت صادرات داشته است ، چرا تا کنون این امکان را نادیده گرفته بودیم؟؟

مگر در سال 1395 ، مسئولین همین وزارت صنعت ، معدن و تجارت وعده بازگرداندن ده هزار واحد تولیدی به چرخه تولید را که یا تعطیل شده بودند و یا زیر ظرفیت کار میکردند را با بودجه های نجومی تحت عنوان تامین نقدینگی نمیدادند؟ و این موضوع هفته ها به سوژه تبلیغاتی و رسانه ای برخی از مدیران وزارتخانه تبدیل نشده بود؟ چه شد؟ آیا به چرخه تولید بازگشتند؟ تولیداتشان چه بود و چه شد؟ چرا این بازگشت گروهی تاثیری بر روند کلی اقتصاد، تراز تجاری خارجی کشور و تولید ناخالص داخلی نداشت؟ چرا تاثیری در روند کاهش واردات کالای ساخته شده به کشور نداشت؟ چرا باعث ارزانی کالا در بازار داخل نشد؟ چرا گزارشی از سوی وزارت صمت و معاونت تولید آن وزارتخانه از نتایج حاصل از بازگشت این ده هزار واحد تولیدی به چرخه تولید داده نشد؟ اسامی این ده هزار واحد تولیدی که از اعتبارات تخصیص یافته استفاده کردند، چه بود و در چه حوزه ای تولید داشتند؟

آیا با وجود بازگشت آن ده هزار واحد صنعتی به چرخه تولید است که باز هم معادل یازده میلیارد دلار ظرفیت بلا استفاده در صنایع کشور داریم که اینک پروژه فعالسازی آن دوباره کلید خورده است؟ امیدوارم که اینبار این پروژه بار مالی سنگین برای اقتصاد کشور نداشته باشد که دیگر برای غیر قابل تحمل است . 

3 - آیا اعداد و ارقام تعیین شده قابلیت اجرایی هم دارد ؟؟ آیا هر معاونتی مسئولیت این افزایش تولید در حوزه وظایف خودرا می پذیرد ؟ و اگر این اهداف محقق نشد ، کسی یا مسئولی پاسخگو خواهد بود و یا اینکه این برنامه نیز مانند سایر برنامه های اعلام شده در سایر حوزه ها ، بیشتر جنبه تبلیغاتی و ژورنالیستی خواهد داشت واینبار هم عایدی ازاین رهگذر نصیب اقتصاد کشور نخواهد داشت . 

به هر حال، به امید تحقق برنامه ها و اهداف تعیین شده دراین پروژه بزرگ ملی ، تا پایان سال منتظر مینشینیم و چشم به راه ارائه آمار خوشایند از سوی معاونت طرح و برنامه وزارت صمت از افزایش تولیدات داخلی ، استفاده از ظرفیتهای خالی در صنایع کشور و کاهش میلیارد دلاری واردات و جهش مثبت تراز تجاری کشور می مانیم .