با اینکه افزایش ۱۰۰ تا ۲۰۰ درصدی چند ماهه نرخ ارز منجر به آشفتگی‌های بی‌سابقه‌ای در بازار شده که اثرات منفی آن تا چندین سال ادامه‌دار خواهد بود اما کاهش قیمت دلار طی روزهای گذشته، امید اندکی را در میان مردم و فعالان اقتصادی به وجود آورده است.
تا جایی که حتی برخی از مسوولان معتقدند بهای کالاهای مصرفی به دنبال افت و منطقی شدن نرخ ارز به مرور کاهش می‌یابد. موضوعی که به نظر می‌رسد چندان رنگ و بوی حقیقی به خود نخواهد گرفت چرا که دست کم تا پایان سال‌جاری شاهد گرانفروشی کالاها به بهانه افزایش نرخ ارز خواهیم بود.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، این در حالی است که در شرایط فعلی هم نمی‌توان چندان به کاهش قیمت دلار دل خوش کرد چرا که نه تنها عوامل افزایش قیمت دلار بلکه علت کاهش آن هم به طور مشخص شفاف نیست و بازار همچنان در حالت غیر قابل پیش‌بینی به سر می‌برد. اگرچه پیام‌هایی که از سوی اروپا در ارتباط با توافق سازوکار خرید نفت از ایران می‌رسد، می‌تواند به روند کاهشی قیمت دلار کمک کند. به
با این حال طی روزهای گذشته قیمت ارز کاهش یافت و به دنبال تشکیل صف‌های طولانی شهروندان برای فروش ارزهای خانگی مقابل صرافی‌ها، مسوولان اعلام کردند که بانک‌ها نیز ارزهای خانگی را خریداری می‌کنند. اقدامی که به عقیده برخی از کارشناسان اقتصادی، باید دو ماه و حتی یک هفته قبل صورت می‌گرفت تا نرخ ارز با چنین افزایش قیمت‌های قابل توجهی روبه‌رو نمی‌شد.
در همین خصوص آل‌اسحاق رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق گفت: اگر اقدام بانک مرکزی برای کنترل بازار دو ماه و حتی یک هفته قبل صورت می‌گرفت، اوضاع اصلا به اینجا نمی‌رسید که عده‌ای برای براندازی نظام برنامه‌ریزی کنند و به هم وعده دهند. همچنین رییس‌زاده مشاور مالی اتاق بازرگانی ایران نیز با بیان اینکه باید برخورد با اخلالگران دانه‌درشت استمرار یابد تا به موفقیت برسیم، اعلام کرد: ورود بانک مرکزی به بازار ارز و عمل به انجام وظایف ذاتی خودش، کاهش قیمت ارز را به دنبال داشت. این در حالی است که مدتی مدیریت بازار ارز از سوی بانک مرکزی رها شده بود.
از سوی دیگر سلاح‌ورزی نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه قیمت دلار آزاد و ثانویه یکسان می‌شود، گفت: با توجه به اینکه افزایش نرخ ارز منطق اقتصادی نداشت، باید روند کاهشی به خود می‌گرفت. در حال حاضر نیز اگر عرضه دلارهای خانگی تداوم داشته باشد و فروشندگان خانگی دلار بیشتر شوند، پیش‌بینی می‌شود که روند افت قیمت دلار ادامه‌دار باشد و در محدوده قیمت بازار ثانویه قرار بگیرد.
در این خصوص حتی صادقی رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران نیز اعلام کرده که ظرفیت و کششی برای افزایش قیمت کالاها در جامعه وجود ندارد. این در حالی است که بهای کالاهای مصرفی به دنبال افت و منطقی شدن نرخ ارز به مرور کاهش می‌یابد.
این اظهارنظر‌ها در حالی است که به گفته برخی دیگر از فعالان اقتصادی، بازار کاملا غیرقابل پیش‌بینی شده و واقعا کسی نمی‌داند هفته آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. دولت هم به طور مرتب بخشنامه صادر می‌کند که معلوم نیست نتایج آن موجب رونق بازار و صادرات می‌شود یا مانع آن. از این رو دورنمای بازار و ادامه کسب‌وکار همچنان در ابهام به سر می‌برد.
با این حال بیشتر کارشناسان بر این عقیده هستند که با این وجود هم روند کاهش قیمت دلار مثبت ارزیابی می‌شود اما همه عوامل تاثیرگذار در کاهش نزولی قیمت دلار مستلزم این است که بانک مرکزی و دولت از تصمیم‌گیری ناگهانی و غیرمرتبط پرهیز کنند.
بهای کالاها به مرور کاهش می‌یابد
بر همین اساس رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران با اشاره به اینکه اقتصاد ایران توانایی‌های خوبی برای عبور از مقطع فعلی دارد افزود: کاملا مشخص بود که رشد دلار تا قیمت 19 هزار تومان حباب است. از این رو قیمت دلار با توجه به ظرفیت‌های اقتصادی کشور دچار ریزش شد.
یدالله صادقی با بیان اینکه ظرفیت‌های اقتصادی اجازه رشد بیش از حد نرخ دلار را مگر در شرایط روانی و سیاسی خاص نمی‌دهد اظهار داشت: قیمت منطقی و علمی دلار در ایران بین شش هزار و 500 تا هفت هزار تومان است و اگر بیشتر از این باشد حبابی و مقطعی است.
وی گفت: رشد حبابی و مقطعی دلار نه علمی و نه ناشی از مولفه‌های اقتصادی و صرفا تحت تاثیر جنگ روانی و شرایط ناشی از تحریم است. بنابراین مردم نباید نگران باشند و با هجوم برای خرید دلار وضع را بدتر کنند.
صادقی گفت: نرخ ارز فعلی در کشور تابعی از میانگین نرخ تورم داخلی و بین‌المللی در پنج سال اخیر است و حداکثر 50 درصد بیشتر از نرخ فعلی ارز مرجع خواهد بود؛ از این رو اگر رشد بیشتری داشته باشد حتما حبابی است و دوامی نخواهد داشت.
وی با بیان اینکه دیگر ظرفیت و کششی برای افزایش قیمت کالاها در جامعه وجود ندارد تصریح کرد: بهای کالاهای مصرفی به دنبال افت و منطقی شدن نرخ ارز به مرور کاهش می‌یابد.
قیمت دلار آزاد و ثانویه یکسان می‌شود
همچنین در ادامه نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران گفت: با توجه به اینکه افزایش نرخ ارز منطق اقتصادی نداشت، باید روند کاهشی به خود می‌گرفت.
وی پیش‌بینی کرد که دلارهای خانگی بیشتری به بازار وارد شوند و روند افت قیمت دلار ادامه‌دار باشد و در محدوده قیمت بازار ثانویه قرار گیرد که متعادل‌ترین قیمت برای آن است.
حسین سلاح‌ورزی اظهار کرد: همان‌گونه که طبق محاسبات اقتصادی و وضعیت اقتصاد کلان کشور، نرخ ۳۷۰۰ تومان برای دلار واقعی نبود، قطعا ۱۸ هزار تومان هم نرخ واقعی این ارز نیست؛ لذا بیشترین دلیل افزایش قیمت ناگهانی دلار، عوامل غیراقتصادی، روانی و هجوم برای خرید دلار بود که منجر به نگهداری دلارهای خانگی و در واقع افزایش تقاضای بی‌مورد شد؛ بنابراین روند جهشی غیر منطقی داشتیم که دلار را به آن حد رساند.
وی با اشاره به اینکه در سامانه نیما تقاضا برای دلار با ۸۰۰۰ تومان شروع شد و بعد تا ۱۰ هزار تومان هم پیش رفت، گفت: پیش‌بینی این بود که قیمت دلار حداکثر در محدوده بازار ثانویه به تعادل برسد، لذا با توجه به کاهش التهابات و جو روانی، روند کاهشی قیمت دلار شروع شده است.
سلاح‌ورزی تاکید کرد: اگر عرضه دلارهای خانگی تداوم داشته باشد و فروشندگان خانگی دلار بیشتر شوند، پیش‌بینی می‌شود که روند افت قیمت دلار ادامه‌دار باشد و در محدوده قیمت بازار ثانویه قرار بگیرد.
به گفته وی، پیام‌هایی که از سوی اروپا در ارتباط با توافق سازوکار خرید نفت از ایران می‌رسد، می‌تواند به روند کاهشی قیمت دلار کمک کند. نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: همه عوامل تاثیرگذار در کاهش نزولی قیمت دلار مستلزم این است که بانک مرکزی و دولت از تصمیم‌گیری ناگهانی و غیر مرتبط پرهیز کنند.
بانک مرکزی دو ماه زودتر مداخله می‌کرد
همچنین وزیر اسبق بازرگانی گفت: اگر اقدام بانک مرکزی برای کنترل بازار دو ماه و حتی یک هفته قبل صورت می‌گرفت، اوضاع اصلا به اینجا نمی‌رسید که دشمن شاد شود؛ تا حدی که برای براندازی نظام برنامه‌ریزی کنند و به هم وعده دهند.
یحیی آل‌اسحاق درباره مداخله دولت و بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز گفت: افزایش چند روزه قیمت ارز تا 2 و 3 برابر و همانطور کاهش سریع آن حاکی از آن است که این افزایش نرخ اقتصادی نیست بلکه ناشی از انتظارات، عوامل روانی و تحریکات است و اگر عوامل سوء داخلی و خارجی را هم به آن اضافه کنیم حتما یک نوع نظارت و دخالت لازم است اما نوع دخالت و شکل دخالت مساله است.
وزیر اسبق بازرگانی افزود: بنابراین در کشوری که بازار دو یا پنج درصدی ارز در تمام شئون زندگی مردم از جمله مسکن، غذا، معاملات و مایحتاج زندگی روزمره تاثیرگذار است، بی‌تدبیری است که این بازار را به حال خود رها کنیم و تنظیم آن را به عرضه و تقاضا بسپاریم. عضو اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه حتما باید دولت دخالت کند، به فارس گفت: جدای از مساله ارز موضوع عرضه و تقاضا به معنای بازار رقابتی، در هر کالا وقتی جوابگو است که شرایط عادی باشد.
وی با تاکید بر اینکه شرایط فعلی بازار ارز شرایط عادی نیست، اظهار داشت: ما در جنگ اقتصادی قرار داریم و وقتی امارات و اقلیم کردستان به عنوان یک ابزار دخالتی در اقتصاد ایران مداخله می‌کنند و حتی در کشور ترکیه 417 نفر به اتهام خرید دلار در ایران و ارسال آن برای یهودیان آمریکایی بازداشت می‌شوند، بنابراین کنترل ارز در چنین شرایطی نیازمند مداخله است.
جهش یک روزه قیمت ارز چگونه ممکن است
آل‌اسحاق با طرح این سوال که چطور می‌شود که ظرف یک روز قیمت دلار بالا رود، افزود: در قضیه مسائل بانکی که برای آمریکا پیش آمد ترامپ، اوباما و حتی بانک مرکزی آمریکا هم دخالت کردند؛ بنابراین در شرایط غیرعادی اقتصاد لازم است که دولت برای کنترل اوضاع وارد شود.
وزیر اسبق بازرگانی با تاکید بر اینکه دخالت دولت و برنامه‌ریزی‌های دولت در هفته گذشته بسیار خوب بود، گفت: مهم استمرار و پایداری است. وی با بیان اینکه در این شرایط حساس دولت باید تصمیمات بسیار دقیق و کارشناسی اتخاذ کند، بیان داشت: وقتی در هفته گذشته با توجه به افزایش فروشنده و کاهش خریدار بانک مرکزی اعلام کرد که دلار خریداری می‌کند این اعلام بانک مرکزی این سیگنال را به بازار داد که فروشندگان دست نگاه دارند زیرا ممکن است بانک قیمت ارز را افزایش دهد.
وی بیان داشت: بانک مرکزی باید تمام برنامه‌هایش را برای رساندن نرخ ارز به یک نرخ تعادلی که اقتصاد با آن به آرامش می‌رسد را به کار گیرد و اگر بانک مرکزی و دولت به این نتیجه رسید که نقطه تعادل اقتصاد ما ارز با نرخ 7 یا 8 هزار تومان است؛ بنابراین باید با برنامه‌ریزی آرام آرام نرخ دلار را به این نرخ تعادلی برساند.
آل‌اسحاق بیان داشت: قطعا ذینفعان بزرگ که تصور سودهای هزار میلیاردی از آشفته‌بازار ارز دارند، مقاومت می‌کنند و برای نرسیدن قیمت ارز به نرخ تعادلی برنامه‌ریزی می‌کنند. وی گفت: بانک مرکزی حتما برای کنترل نرخ ارز باید دخالت کند اما دخالت باید هدفمند، برنامه‌ریزی شده و غیرمنفعل باشد.
امیدواریم نرخ دلار ثابت شود
در پی کاهش نرخ دلار در چند روز گذشته، همچنین رییس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی ایران گفت: به نظر می‌رسد وضعیت بازار ارز در آینده هم همین روند را طی کند.
عدنان موسی‌پور، اظهار کرد: مدت‌ها پیش زمانی که دلار ۳۷۰۰ تا ۳۸۰۰ تومان بود طی مذاکره‌ای با دولت، پیشنهاد دادیم که به شکل مدیریت شده ۱۰ درصد (حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ تومان) اجازه رشد دلار را بدهد تا دلار هم با نرخ واقعی حرکت کند، اما دولت راضی به انجام این کار نشد، در حالی که الان با رشد ۱۰۰ تا ۲۰۰ درصدی نرخ ارز مواجه شده است.
وی افزود: همان عواملی که باعث افزایش نرخ ارز شدند، متاسفانه هنوز هم بعضا باقی هستند. شاید مهم‌ترین دلیل آن برخلاف آنچه که افزایش تقاضا برای واردات و عدم بازگشت ارز صادراتی اعلام می‌شود، بی‌اعتمادی مردم به شرایط اقتصادی است که سبب شد برای حفظ سرمایه‌های خود به خرید ارز روی آورند و نرخ دلار افزایش اینچنینی را تجربه کند.
این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با تاکید براینکه هیچ گاه تصور نمی‌شد قیمت دلار به ۱۷ هزار تومان برسد، گفت: امیدواریم قیمت دلار در یک نرخ پایین تثبیت شود.
بازار ارز به بانک مرکزی خط می‌دهد
وی همچنین علت نوسانات قیمت ارز را عدم اعتماد مردم به مکانیسم‌های اقتصادی کشور دانست و گفت: مشکلی که بانک مرکزی با آن مواجه شده این است که مرجعیت خود را از دست داده است. زمانی صحبت‌های رییس بانک مرکزی مبنایی برای افزایش یا کاهش قیمت ارز بود اما اکنون این بازار است که به بانک مرکزی خط می‌دهد.
موسی‌پور افزود: اولین کاری که دولت باید به آن بپردازد، اعاده اعتبار بانک مرکزی است تا بتواند خط و خطوط مدیریت شناور بازار ارز را حاکم کند. رییس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی ایران در رابطه با پیش‌بینی آینده بازار ارز و دلار گفت: پیش‌بینی آینده بازار در حال حاضر بسیار سخت است. اتفاقا یکی از ایراداتی که در حال حاضر به اقتصاد وارد است، این است که بازار کاملا غیرقابل پیش‌بینی شده و واقعا کسی نمی‌داند هفته آینده چه اتفاقی خواهد افتاد.
دولت هم به طور مرتب بخشنامه صادر می‌کند که معلوم نیست نتایج آن موجب رونق صادرات می‌شود یا مانع آن. وی خاطرنشان کرد: با همه این اوصاف به نظر می‌رسد وضعیت بازار ارز در آینده هم متفاوت از این چند روز اخیر که نرخ‌ها با کاهش شدید مواجه شد، نباشد و این نکته امیدوارکننده‌ای است.