گردش مالی صنعت پوشاک در جهان در حالی به حدود 400 میلیارد دلار در سال می‌رسد که سهم ایران از بازار صادراتی این کالا به عنوان یکی از محصولات نهایی صنعت نساجی، حدود 50 میلیون دلار است.
از این رو با اینکه صنعت پوشاک از جمله صنایعی است که با سرمایه‌گذاری اندک می‌تواند اشتغالزایی بالایی به دنبال داشته باشد اما در حال حاضر ایران جایگاه مناسبی در این بازار سودآور اقتصادی به خود اختصاص نداده است.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، نکته قابل تامل اینکه با ورود موج جدید تحریم‌ها، نه تنها فعالیت صنایع نساجی و پوشاک از این پس محدود خواهد شد بلکه با کاهش روابط تجاری ایران با سایر کشورها، شرایط برای کاهش صادرات این کالا و همچنین افزایش واردات غیر‌قانونی پوشاک به کشور فراهم خواهد شد چرا که به گفته کارشناسان، با وجود تولید انواع پوشاک در ایران اما تقاضای شدیدی برای خرید لباس و پوشاک خارجی در کشور وجود دارد چرا که این کالاها از کیفیت و تنوع قابل قبولی برخوردار هستند.
از این رو اگرچه بعد از برجام پای پوشاک ایتالیایی و کانادایی نیز به کشور باز شد و حتی واردات رسمی پوشاک از کشورهایی نظیر آلمان، فرانسه، سوییس، بلژیک، امارات و... در آمارهای تجارت خارجی کشور به ثبت رسید اما در حال حاضر این نگرانی وجود دارد که با ورود موج جدید تحریم‌ها از آبان‌ماه، بازار کشور بار دیگر در سیطره کالاهای درجه چندم چینی و ترکیه‌ای قرار بگیرد.
واقعیت این است که با اعمال تحریم‌های جدید و کاهش مراودات تجاری ایران با سایر کشورها، بازار ایران به طور انحصاری در اختیار برخی از کشورهای خاص قرار خواهد گرفت.
همچنین شرایط برای افزایش ورود کالاهای قاچاق به کشور فراهم خواهد شد چرا که نگاهی به وضعیت خرید و فروش در بازار پوشاک نشان می‌دهد تقاضای بالایی برای خرید لباس و اجناس خارجی در میان مردم وجود دارد که باید از راه‌های قابل دسترس تامین شود.
از این رو در حال حاضر این موضوع بسیار قابل اهمیت است که با به کارگیری روش‌های مناسب، مانع افزایش قاچاق پوشاک به کشور شده و شرایط را برای افزایش کیفیت کالاهای داخلی و حضور هرچه بیشتر آنها در بازارهای جهانی، فراهم کنیم.
انحراف صنایع از مسیر اصلی
بر همین اساس عضو هیئت مدیره جامعه متخصصین نساجی ایران با تاکید بر اهمیت صنعت پوشاک به عنوان یکی از صنایع اشتغالزا در همه کشورهای دنیا، گفت: تحریم‌ها صنایع نساجی و پوشاک را از مسیر اصلی خود منحرف کرده و با ایجاد مشکلاتی همچون مشکلات بانکی، توقف یوزانس، کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش و... اوضاع تولیدکنندگان کشور را نابسامان کرده است.
علیرضا حائری با بیان اینکه یوزانس امکان پرداخت هزینه خرید کالا یا خدمات را به صورت نسیه به فروشنده فراهم می‌کرد، افزود: به عنوان مثال با تکیه بر یوزانس این امکان برای تولیدکنندگان وجود داشت که ماده اولیه‌ای مثل اکرلیک را خریداری کرده و پس از تبدیل آن به محصول نهایی فرش ماشینی یا پوشاک، از محل فروش آنها پول فروشنده را پرداخت کنند اما در حال حاضر با توجه به اینکه موج جدید تحریم‌ها در کشور شکل گرفته است، نمی‌توان از امکانات بانکی بین‌المللی بهره برد.
وی ادامه داد: از این رو در حال حاضر باید هزینه خرید مواد اولیه را پیش از تحویل کالا پرداخت کرد که این موضوع برای صنایعی همچون صنعت پوشاک که با مشکل نقدینگی روبه‌رو هستند، امری دشوار تلقی می‌شود. این در حالی است که حتی با وجود منابع مالی مورد نیاز نیز باید شناخت خوبی از فروشنده داشت چرا که در غیر این صورت ممکن است هزینه‌های خرید مواد اولیه پرداخت شود اما جنس به دست خریدار نرسد و یا اینکه با کیفیت اصلی زمین تا آسمان فرق داشته باشد.
خودداری از فروش ماشین‌آلات
عضو هیئت مدیره جامعه متخصصین نساجی ایران گفت: بنابراین تحریم‌های بانکی شرایط پیچیده‌ای را برای تولیدکنندگان به وجود خواهد آورد و حتی ممکن است منجر به خودداری برخی کشورها از فروش تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز به صنایع شود چرا که چنین مبادلاتی از طریق سیستم بانکی انجام می‌شود.
حائری با بیان اینکه در حال حاضر در صنعت نساجی و پوشاک کارخانه‌هایی مجهز به دانش و تکنولوژی روز وجود دارند، گفت: اگرچه کیفیت تولیدات برخی کارخانه‌ها مناسب است اما به صورت کلی بسیاری از صنایع نتوانستند سیستم‌های خود را به موقع تجهیز و نوسازی کنند و چندان متکی به آخرین تکنولوژی روز دنیا نیستند به طوری که می‌توان گفت در حال حاضر صنعت نساجی کشور خیلی به روز نیست.
تولیدات زیرپلهای
عضو هیئت مدیره جامعه متخصصین نساجی ایران با تاکید بر اینکه پوشاک جزو آن دسته از صنایعی به شمار می‌رود که توسعه صنعتی پیدا نکرده است، گفت: در حال حاضر با وجود اینکه چند برند مطرح پوشاک در کشور مشغول فعالیت هستند اما به طور کلی تولیدات پوشاک کشور ما صنعتی نشده و زیرپلهای است.
وی اظهار کرد: در شرایط فعلی با تعداد زیادی کارگاه کوچک و بدون اسم و رسم در کشور مواجه هستیم که بدون اسم و آدرس مشخص، اغلب کالاهای بی‌کیفیت تولید می‌کنند و به دلیل اینکه واحد شناخته شده صنعتی نیستند و مجوز و پروانه فعالیت هم ندارند، به صورت مخفی کار می‌کنند. از این رو حتی اگر کیفیت برخی از کالاهای تولید شده از سوی این کارگاه‌ها مناسب هم باشد، برای خرید مجدد نمی‌توان به آنها مراجعه کرد چرا‌که دارای برندهای من‌در‌آوردی هستند که هر سال نام آنها تغییر می‌کند.
وی با بیان اینکه این واحدها برای فرار از پرداخت عوارض و مالیات، به صورت زیرزمینی و زیرپلهای فعالیت می‌کنند، افزود: با چنین شرایطی در حوزه تولید پوشاک نمی‌توان به بازارهای جهانی راه یافت و برای کشور تولید ثروت کرد.
راهکار جدی
عضو هیئت مدیره جامعه متخصصین نساجی ایران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه راهکار شما برای مقابله با پیامدهای تحریم و بالا بردن افزایش کیفیت تولیدات داخلی پوشاک چیست، گفت: ایجاد واحدهای مشترک با برندهای مطرح جهانی راه نجات صنعت پوشاک است. حائری اظهار کرد: تاسیس واحدهای مشترک توسط صاحبان صنایع داخلی با صاحبان برندهای مشهور دنیا می‌تواند علاوه بر ورود منابع مالی، تکنولوژی و ماشین‌آلات، فن مدیریت و ...، راه را برای حضور ایران در بازارهای جهانی هموار کند.
وی افزود: ملحق شدن صاحبان صنایع داخلی به برندهای مشهور پوشاک می‌تواند راه مناسبی برای کسب ارزش افزوده بالا در شرایط تحریم باشد. این در حالی است که پروسه برندسازی پوشاک در ایران بسیار زمانبر است و دست کم 30 سال طول می‌کشد. البته برای تبدیل شدن به برند ملی باید به صورت مداوم کار با کیفیت تولید کرد همان‌طور که بسیاری از برندهای مشهور پوشاک دنیا نیز با ارائه خدماتی همچون تنوع و کیفیت، قیمت مناسب و خدمات پس از فروش طی سال‌های متمادی موفق به کسب شهرت و درآمد بالا شده‌اند.
حضور برندهای ترکیه‌ای در اروپا
حائری با بیان اینکه بسیاری از برندهای مطرح دنیا در تمام نقاط دنیا واحدهای تولیدی مشترک دارند، گفت: به عنوان مثال تولیدات پوشاک زارا در کارخانه‌ای در اندونزی انجام می‌شود در حالی که این برند اسپانیایی است. از این رو ایجاد واحدهای تولیدی مشترک در کشور نه تنها تجربه و علم مدیریت بزرگان صنایع پوشاک در دنیا را به کشور ما منتقل می‌کند بلکه دسترسی به بازارهای جهانی را تسهیل خواهد کرد.
به گفته وی، حتی اگر با وجود تحریم‌ها امکان همکاری مشترک با برندهای درجه یک پوشاک دنیا وجود ندارد، باید با برندهای درجه دو در کشورهایی مثل ترکیه وارد همکاری شویم. چرا‌که ترکیه نیز در حال حاضر اسم و رسم خوبی در اروپا دارد و نقش پر رنگی را در صادرات پوشاک به خود اختصاص داده است به طوری که بر اساس آمارها این کشور سالانه حدود 30 میلیارد دلار صادرات پوشاک دارد که عمده آن هم به اتحادیه اروپاست. در حالی که کل صادرات پوشاک کشور ما حدود 50 میلیون دلار است.
وی ادامه داد: این در حالی است که در شرایط فعلی، این کشور اعلام کرده که در تحریم‌ها بر علیه ایران شرکت نمی‌کند. همچنین اتحادیه اروپا نیز به دنبال راهی است که در شرایط تحریم، به ایران کمک کند. بنابراین با وجود اینکه کشورهایی مثل آلمان یا ایتالیا علاقه‌مند به همکاری با ایران هستند اما راه آن را نمی‌دانند در حالی که ما باید این راهکارها را در اختیار آنها بگذاریم که ایجاد واحدهای مشترک با چنین کشورهایی یکی از همین راهکارهاست.
حائری گفت: البته در حال حاضر نیز در برخی حوزه‌ها همچون صنعت ریسندگی کارخانه‌هایی با سرمایه‌گذاری ترکیه‌ای‌ها در کشور فعالیت می‌کنند اما به دلیل سیاست‌های ارزی نامناسب و مشکلات داخلی، برخی از آنها به تعطیلی کشیده شده‌اند. در حالی که باید از تعطیلی این واحدهای جلوگیری کنیم.
الحاق به WTO به درازا کشید
حائری همچنین به قراردادهای تعرفه ترجیحی و پیمان‌های منطقه‌ای به عنوان یکی دیگر از راهکارهای مقابله با تحریم‌ها اشاره کرد و گفت: ملحق شدن به سازمان تجارت جهانی یکی از راهکارهایی است که می‌توانست در چنین شرایطی به ایران کمک کند اما بعد از چندین سال از گذشت این موضوع و حتی عضویت افغانستان در این سازمان، ایران موفق به ملحق شدن به سازمان تجارت جهانی نشده است. در حالی که در صورت تحقق این هدف، می‌توانستیم از آمریکا به سازمان تجارت جهانی شکایت کنیم.
وی افزود: عدم تحقق این موضوع در حالی است که محمدرضا نعمت‌زاده وزیر سابق صنعت پیش از فعالیت در این وزارتخانه به مجلسی‌ها اعلام کرده بود که در صورت وزیر شدن وی، ایران عضو سازمان تجارت جهانی خواهد شد. این در حالی است که در حال حاضر با حضور شریعتمداری در این وزارتخانه نیز، وضعیت صنعت کشور بهتر از سال 92 نشده و با عزم جدی برای الحاق به WTO نیز مواجه نیستیم.
باید جذابیت ایجاد کرد
عضو هیئت مدیره جامعه متخصصین نساجی ایران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه بعید به نظر می‌رسد که برندهای ترکیه‌ای از سود صادرات غیر‌قانونی کالاهای خود به کشور ما صرف‌نظر کرده و وارد همکاری‌های مشترک شوند، گفت: الگوی ایجاد واحدهای مشترک تولید در تمام دنیا جواب می‌دهد. در ایران نیز باید جذابیت‌هایی ایجاد شود که سرمایه‌گذاران خارجی متمایل به حضور در ایران شوند.
وی با بیان اینکه با قوانین نابسامان و بوروکراسی‌های پیچیده فعلی کشور فقط دیوانه‌ها راضی به سرمایه‌گذاری می‌شوند، افزود: باید شرایطی فراهم شود که سرمایه‌گذار خارجی با آرامش و اطمینان وارد بازار ایران شود و امکان خروج سرمایه خود را نیز بدون قوانین دست و پاگیر داشته باشد. این در حالی است که همواره با ایجاد دردسر برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی روبه‌رو هستیم.
حائری اظهار کرد: با توجه به اینکه بسیاری از برندهای بزرگ دنیا در بنگلادش واحدهای مشترک دارند، این کشور حدود 20 میلیارد دلار صادرات پوشاک دارد و شما مارک بنگلادش را روی بسیاری از کالاهای مشهور بازار اروپا می‌بینید. چرا که این کشور تسهیلات، امکانات و شرایط جداب را برای سرمایه‌گذاران خارجی فراهم کرده است. از این رو هم برای کارگران بنگلادشی اشتغال ایجاد شده و هم اینکه با این میزان صادرات، ارزآوری بالایی نصیب این کشور می‌شود.
راه کاهش قاچاق
عضو هیئت مدیره جامعه متخصصین نساجی ایران همچنین به آمارهای قاچاق پوشاک در کشور اشاره کرد و گفت: با توجه به تمایل بالای مصرف‌کنندگان به استفاده از پوشاک خارجی، حدود سه میلیارد دلار پوشاک از طریق قاچاق، کالای همراه مسافر و واردات رسمی وارد کشور می‌شود و 9 میلیارد دلار از پوشاک کشور را تولید‌کننده‌های داخلی تولید می‌کنند.
در حالی که با ایجاد واحدهای مشترک با برندهای خارجی می‌توان علاوه بر اشباع بازار داخل، از ورود سه میلیارد دلار پوشاک قاچاق نیز به کشور جلوگیری کرد. همچنین با این اقدام صنعت پوشاک دچار تحول اساسی خواهد شد و به بازارهای جهانی راه خواهد یافت.
وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر مسیر دولت مسیر صحیحی نیست، گفت: نمی‌توان به آینده صنعت پوشاک با اقدامات فعلی امیدوار بود. این در حالی است که نوسان نرخ ارز به عنوان بزرگ‌ترین آفت صنایع هنوز ادامه دارد و امکان فعالیت را از صنایع سلب کرده است.
به گفته حائری، در ماه‌های اخیر همه هزینه‌های تولیدکنندگان افزایش داشته است اما بزرگ‌ترین مشکلی که صنعت نساجی و پوشاک و دیگر صنایع با آن روبه‌رو هستند، وضعیت تثبیت‌نشده و در نوسان نرخ ارز است.
مردم منتظر ارزانی هستند
عضو هیئت مدیره جامعه متخصصین نساجی ایران با بیان اینکه در حال حاضر مدیران صنایع امکان فعالیت و پیش‌بینی آینده بازار را ندارند، گفت: در حال حاضر اوضاع ارز آنچنان نابسامان است که حتی مردم هم برای خرید جزئی کالاهای خود منتظر ثبات نرخ و کاهش قیمت‌ها هستند. این در حالی است که مهم‌ترین اهرم قدرت در دست مدیران صنایع، امکان پیش‌بینی آینده است در حالی که در حال حاضر چنین امکانی وجود ندارد.
به گفته حائری، در حال حاضر غیر از رانت‌خواران، هیچ‌کس از نوسانات نرخ ارز منتفع نمی‌شود. این در حالی است که در حال حاضر تجار، فعالان اقتصادی و مردم نمی‌دانند که طی یک هفته آینده چه شرایطی برای نرخ ارز و بازار به وجود خواهد آمد.