چشم انداز صنایع نساجی

در سندی که وزارت صنعت منتشر کرده به عنوان چشم انداز دستیابی به جایگاه سوم صنعت نساجی در منطقه و رسیدن به رتبه پنجاهم جهان با تکیه بر رقابت پذیری، نوسازی و سرمایه‌گذاری همراه با توسعه فناوری و ارتقای بهره‌وری عوامل تولید درج شده است. 

به گزارش سرویس خبر و گزارش نساجی امروز، دکتر علیمردان شیبانی - عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران -  98 درصد کارخانجات نساجی را متعلق به بخش خصوصی دانست و افزود: این نکته مزیت بسیار مهمی برای صنعت نساجی به شمار می‌آید؛ همچنین محصولات این صنعت مورد نیاز تمام افراد جامعه است و ارزش افزوده بسیار بالایی دارد.

وی افزود: اغلب بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های دولتی با نام حمایت از تولید صادر می‌شوند در حالی‌که همگی ضد تولید هستند!  

عضو هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی ایران یادآور شد: آقای مهندس شافعی-رئیس اتاق ایران-  در یکی از جلسات پارلمان بخش خصوصی ابراز داشت که وظیفه دولتمردان در دوران تحریم، تسهیل فضای کسب و کار برای تولیدکنندگان، بازرگانان و فعالان صنعتی و تولیدی است نه این‌که شرایط را دشوارتر کنند! 

وی یادآور شد: در مصاحبه‌های مختلف، بارها اعلام کرده‌ام که از تحریم‌های خارجی به هر حال عبور می‌کنیم اما تحریم‌های داخلی آسیب‌های بسیاری به تولید و صنعت وارد می‌کند. 

به اعتقاد دکتر شیبانی، نمی‌توان خود را به سال 1404 رساند و به رتبه سوم منطقه در صنعت نساجی دست یافت در حالی که بهره بانکی بیش از 18 درصد است! 

عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران ضمن بیان این مطلب که در صنعت نساجی، نیازمند تهیه مواد اولیه باکیفیت هستیم، گفت: در کشور ما میزان تولید پنبه (به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مواد اولیه مورد نیاز واحدهای نساجی)، در بهترین حالت 60 هزار تن است در حالی‌که نیاز واحدهای نساجی 180-200 هزار تن است پس با کمبود جدی پنبه مواجهیم، اما با مشکلات بسیاری برای واردات این ماده اولیه حیاتی دست وپنجه نرم می‌کنیم.

وی افزود: تا 15 سال پیش، مواد اولیه پتروشیمی را از خارج کشور تأمین می‌کردیم و خوشبختانه با اتکا به همت متخصصین متعهد کشور، مجتمع‌های پتروشیمی راه‌اندازی شدند اما آرزوی امروز ما ( صنعتگران نساجی) این است که ای کاش گشایش اعتبار و واردات مواد اولیه پتروشیمی مانند گذشته امکان‌پذیر بود چون مواد اولیه خارجی به مراتب آسان‌تر و سریع‌تر از مواد اولیه پتروشیمی‌های داخلی در اختیارمان قرار می‌گرفت. 

دکتر شیبانی، تأمین سرمایه در گردش را یکی از نیازهای اساسی تولیدکنندگان برشمرد و گفت: امروز قیمت‌ها، ساعتی گران می‌شوند و به افزایش سردرگمی و آشفتگی تولیدکننده دامن می‌زنند. 

عضو هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی ایران ضمن اعلام نگرانی بابت امرار معاش کارگران گفت: در صورت تداوم شرایط نامساعد فعلی، کارخانه‌ها چاره‌ای جز تعدیل نیرو ندارند که این امر خیل عظیم بیکاران را به وجود می‌آورد و ناهنجاری‌های متعدد اجتماعی، اقتصادی و ... در پی دارد. به راستی گناه کارگران چیست که به خاطر ندانم کاری برخی مسئولان، بیکار می‌شوند؟! 

وی در پایان ضمن اشاره به توانمندی‌های بالای صنعت نساجی مانند وجود متخصصین دلسوز و مجرب، بهره‌گیری از ماشین‌آلات مدرن و به روز، دسترسی به بازار کشورهای همسایه، تأکید کرد: همه ما ( بخش خصوصی، دولت، مجلس و...)  در یک قایق نشسته‌ایم اگر خدای ناکرده کوچک‌ترین اتفاقی برای این قایق رخ دهد، همگی غرق خواهیم شد. 

*نیاز سرمایه‌گذار به امنیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی

مهندس حسن نیلفروش‌زاده- عضو هیئت مدیره انجمن نساجی ایران- ضمن تأیید سخنان دکتر شیبانی، عنوان داشت: لازمه رشد و ترقی صنعت، ایجاد بسترهای مناسب جهت دستیابی به اهداف توسعه‌ای است و در این میان مالکیت بخش خصوصی، یکی از مزایای صنعت نساجی می‌باشد در غیر این صورت شاهد وضعیت به مراتب وخیم‌تر و بدتری بودیم. وی تصریح کرد: بخش خصوصی، طبق ضوابط و اصول مشخص به فعالیت می‌پردازد اما اختیارات و امکانات در اختیار دولت و مجلس و امثالهم قرار دارد. 

به گفته عضو هیئت مدیره انجمن نساجی ایران، برای رسیدن به رتبه سوم منطقه و پنجاهم جهان، باید یکسری اختیارات و امنیت‌هایی توسط دولت، مجلس و امثالهم به بخش خصوصی اعطا شود.

وی، سرمایه‌گذاری را لازمه رشد اعلام کرد و گفت: بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری به امنیت اقتصادی نیازمند است و باید در جریان قوانین و مقررات قرار بگیرد تا بتواند حداقل برای یک‌سال آینده خود برنامه ریزی کند، اما متأسفانه در کشور ما قوانین و مقررات گاه به صورت روزانه تغییر می‌کند! 

مهندس نیلفروش‌زاده اذعان داشت: سرمایه‌گذار به امنیت اجتماعی هم نیاز دارد، باید فضای جامعه به نحوی باشد تا قدرت خرید مردم روز به روز تحلیل نرود این در حالی است که شاهد کاهش بنیه اقتصادی مردم هستیم؛ در این شرایط چگونه می‌توان به برنامه‌ریزی یا سرمایه‌گذاری فکر کرد؟! 

این صنعتگر تأکید کرد: سرمایه‌گذار نیازمند امنیت سیاسی هم هست، سرمایه‌گذار باید بداند تا شش ماه آینده عوامل بیرونی چه تأثیراتی در روند اقتصادی کشور خواهند داشت. وقتی تغییرات، ناگهانی و خلق الساعه شکل می‌گیرند، سرمایه‌گذاری چه توجیهی دارد؟! 

وی یادآور شد: سال 97 چه اتفاقی افتاد که به طور ناگهانی، سیاست‌های پولی کشور تمام معادلات اقتصادی و صنعتی را به هم ریخت و تولیدکننده برای اداره واحد تولیدی، به سرمایه در گردش سه برابری  نیاز پیدا کرد! سوال اینجاست که چطور می‌توان در مقابل این تغییرات دوام آورد؟ 

در ادامه دکتر محمدرضا منصوری- عضو کمیسیون صنایع و کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی- طی ارتباط تلفنی با برنامه رادیویی چشم‌انداز اظهار داشت: از دیرباز تاکنون، صنایع نساجی کشور خوش ‌نام و مطرح بوده است اما به دلیل همگام نشدن با تکنولوژی‌های جدید، بسیاری از واحدهای فعال این صنعت دچار رکود شدند و برخی کشورها مانند ترکیه گوی سبقت را از ما ربودند؛ پس لازم است به سمت بهره‌گیری از تکنولوژی های مدرن حرکت کنیم تا به رشد و توسعه در صنعت نساجی دست یابیم؛ اگرچه نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان در این بخش هستیم.

مهندس حسن نیلفروش‌زاده- عضو هیئت مدیره انجمن نساجی ایران- گفت: از نظر موقعیت جغرافیایی، دسترسی به منابع و ذخایر طبیعی و زیرزمینی، نیروی انسانی مستعد و تکنولوژی‌های موجود با هیچ‌گونه کمبودی مواجه نیستیم اما نگرانی و دغدغه اصلی ما تغییر مداوم قوانین و مقررات است که موجب افزایش هزینه‌های تولید می‌شود.

دکتر محمدرضا منصوری- عضو کمیسیون صنایع و کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی- گفت: تولیدکنندگان نساجی باید از خود بپرسند چرا موفق به صادرات محصولات خود نمی‌شوند؟ باید مسائل تولید مانند استفاده از تکنولوژی‌های به روز‌، توجه به نوآوری و خلق محصولات مبتنی بر نیاز و سلیقه بازار را به صورت ریشه‌ای و در کنار آموزش نسل جوان لحاظ نماییم. 

به گفته مهندس حسن نیلفروش‌زاده- عضو هیئت مدیره انجمن نساجی ایران- حجم تولید فرش ماشینی در ایران حدود 100 میلیون متر مربع است و میزان صادرات آن در سال 1396، حدود 400 میلیون دلار بود. در این محصول هم هنر ایرانی وجود دارد و هم از تکنولوژی‌های روز استفاده می‌شود، این محصول رقیب چندانی در منطقه ندارد و از ترکیه هم جلوتر هستیم اما فعالان فرش ماشینی، علی‌رغم سرمایه‌گذاری‌های بالا و واردات ماشین‌آلات مدرن، معطل مواد اولیه هستند. متأسفانه قیمت مواد اولیه طی مدت بسیار کوتاه، افزایش پیدا می‌کند در حالی‌که منابع مالی سرمایه‌گذار بخش خصوصی باید اجازه تحمل تغییرات 6-4 درصدی افزایش قیمت مواد اولیه را بدهد نه تغییرات 300 درصدی را! 

وی خطاب به عضو کمیسیون صنایع گفت: چه اتفاقی در بودجه 97 افتاده که پس از گذراندن سال96 و آغاز سال 97، یک‌باره با تغییرات سرسام آور قیمت مواد اولیه و ... مواجه شدیم؟ برخی، تحریم‌های بین‌المللی را عامل اصلی این وضعیت می‌دانند اما به اعتقاد من نقش تحریم در این زمینه بیشتر از 20-10 درصد نیست. واقعیت این است که سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های ما نادرست است. 

عضو هیئت مدیره انجمن نساجی ایران تصریح کرد: میزان وابستگی صنعت نساجی به پتروشیمی بسیار بالاست و از 450 هزار تن مواد اولیه مورد نیاز، حدود 200 هزار تن از طریق پتروشیمی‌های داخل تأمین می‌شود اما مجتمع‌های پتروشیمی کشور، نیازهای داخلی را تأمین نمی‌کنند و صادرات را ترجیح می‌دهند. چطور حاکمیت نمی‌تواند مانع این جریانات شود؟!

‌دکتر محمدرضا منصوری- عضو کمیسیون صنایع و کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی- بیان داشت: تعدادی شرکت صوری راه اندازی شده که هیچ گونه تولیدی ندارند اما مواد پتروشیمی عرضه شده در بورس را تهیه می‌کنند و در اختیار واحدهای پایین دستی قرار می‌دهند. مقرر شده ظرف یک هفته برنامه اصلاحی این مورد توسط وزیر صنعت ارائه شود و فکر می‌کنم با حذف شرکت‌های صوری، بخش عمده‌ای از مشکلات صنایع پایین دستی برطرف شود.

به گفته مهندس حسن نیلفروش‌زاده- عضو هیئت مدیره انجمن نساجی ایران- این مطلب صحت چندانی ندارد. متأسفانه شبکه پتروشیمی کشور از مقررات تبعیت نمی‌کند و باید دقیق‌تر به موضوع ارائه مواد اولیه و وجود شرکت‌های صوری نگاه کرد. 

‌دکتر محمدرضا منصوری- عضو کمیسیون صنایع و کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی- در جمع بندی پایانی صحبت‌هایش گفت: عمده مشکل فعلی، عدم توانمندی و آموزش نیروهای انسانی است. دنیا به سرعت در حال حرکت به سوی رشد و توسعه است ولی مباحث آموزشی در کشور ما، متعلق به سال‌های دور است که باید به صورت ریشه‌ای حل و فصل شوند.

مهندس حسن نیلفروش‌زاده- عضو هیئت مدیره انجمن نساجی ایران- مسائل مورد اشاره دکتر منصوری در زمینه بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز‌ و آموزش نیروی انسانی را مورد تأیید قرار داد و گفت: واقعیت این است که هنوز مسائل کوچکتر را حل نکرده‌ایم تا به موضوعات کلان‌تر مانند آموزش نیروی انسانی بپردازیم.  

وی ادامه داد: اهداف کمّی و کیفی برای سند چشم‌انداز 1404 تدوین شده است اما باید دانست برنامه مذکور به چه بسترهایی برای اجرا نیاز دارد. صنعت نساجی دارای شاخه‌های متعددی مانند سیستم پنبه‌ای است. حجم تولید محصولات سیستم پنبه‌ای در کشور ما 400 هزار تن است در حالی‌که حجم تولید پنبه در داخل کشور 50-40 هزار تن بیشتر نیست. برای رفع این کمبود، قوانین و مقررات بسیار سخت و غیرمنطقی وضع شده تا مجبور شویم از کشورهای خاص مانند ترکمنستان پنبه وارد کنیم. دولت در راستای جبران کسر مواد اولیه یا باید به صورت مستقیم وارد میدان شود و یا به بخش خصوصی اجازه واردات آزادانه پنبه از کشورهای مختلف جهان را بدهد. 

عضو هیئت مدیره انجمن نساجی ایران اعلام کرد: در بخش تولید پارچه به حدود 2 میلیارد متر مربع پارچه نیاز داریم اما فقط 60 درصد این نیاز توسط واحدهای داخلی رفع می‌شود. همان‌طور که مشاهده می‌کنید با کسری بسیار بزرگی مواجهیم که جز با سرمایه‌گذاری برطرف نخواهد شد پس باید بستر سرمایه‌گذاری‌های کلان در صنعت نساجی مهیا شود و تنگ‌نظری‌ها را کنار بگذاریم.  

مهندس مهدی یكتا- كارشناس صنعت نساجی و پوشاک- نیز در برنامه رادیویی چشم‌انداز ابراز داشت: شرایط اقتصادی و صنعتی کشور از زمان تدوین سند چشم‌انداز تا امروز تفاوت‌های بسیاری کرده است، در نتیجه تفکراتی که هنگام تدوین این سند وجود داشت، در شرایط فعلی قابل دستیابی نیستند.

وی اضافه کرد: صنایع نساجی و پوشاک، بیش از رقابت در بازارهای جهانی در داخل کشور به رقابت مشغول است! در واقع غیر از بخش‌هایی مانند فرش ماشینی و موکت، در بافندگی تاری- پودی، پارچه بافی و پوشاک به شدت در حال نبرد و رقابت با رقیبان متعدد هستیم.

به گفته مهندس یکتا، رقیب نخست ما، چین و کشورهای اطراف آن مانند تایوان، بنگلادش، کامبوج و ویتنام هستند که طی سال‌های اخیر به رشد و توسعه قابل توجهی در صنعت نساجی و پوشاک رسیده‌اند. رقیب بعدی ما، ترکیه است. این کشور، مواد واسط و محصولاتی را روانه کشور ما می‌کند که از نظر سطح قیمت و کیفیت در سطح بالاتری از محصولات چینی قرار دارد و اساساً‍ بازار این دو محصولات، در یک رده و گروه جای نمی‌گیرند. منتها مشکل ما با هر دو رقیب، قیمت تمام شده و کیفیت است که صد درصد وابستگی به مواد اولیه ( اعم از الیاف و نخ و پارچه) دارد.

این کارشناس صنعت نساجی و پوشاک ، خواستار قرارگیری الیاف مهم از جمله پنبه و اکرلیک و برخی نخ‌های تخصصی برای واحدهای نساجی و پوشاک کشور در گروه کالاهای اساسی جهت واردات شد. 

مهندس حسن نیلفروش‌زاده- عضو هیئت مدیره انجمن نساجی ایران- در جمع‌بندی پایانی این گفت‌وگوی رادیویی گفت: یکی از نامه‌های مهم انجمن صنایع نساجی ایران به وزیر صمت، همین موضوعی است که مورد اشاره آقای مهندس یکتا قرار گرفت منتها منابع ارزی کشور محدود است و از مسئولان خواهش می‌کنیم سیاست‌ها را به صورت کارشناسی شده، درست و دقیق به افکار عمومی منتقل کنند. 

وی اذعان داشت: تغییر نرخ ارز در تمام کشورها رخ می‌دهد اما باید تصمیمات صحیح جهت افزایش قدرت خرید مردم اتخاذ شود. 

مهندس نیل‌فروش زاده، سخنان خود را با ذکر آمار و ارقام تولید در بخش‌های مختلف صنعت نساجی به پایان برد.

وی گفت: در بخش مواد اولیه سیستم ریسندگی پنبه‌ای، تقریباً خودکفا هستیم. در قسمت تولید پارچه، حدود 60 درصد تولید می‌کنیم که به تبع آن باید سرمایه‌گذاری جهت رفع کمبود صورت گیرد. در بخش رنگرزی وتکمیل پارچه نیز تقریباً 60 درصد تولید داریم پس نیازمند سرمایه‌گذاری در این قسمت نیز هستیم. در بخش پوشاک نیز با کمبودهایی مواجهیم البته ظرفیت و پتانسیل صنعت پوشاک ایران بسیار بالاست.