آن‌طور که از شواهد پیداست، همچنان چالش رسوب کالا در گمرک حل نشده است.
به نظر می‌رسد ماجرای رسوب کالا در گمرکات کشور مصائب جدیدی را به دنبال خواهد داتشت. چندی پیش معاون اول رییس‌جمهور به رسوب۳۰ درصدی کالا در انبارهای گمرک اشاره کرد و وزیر جدید صنعت، معدن و تجارت نیز در اولین روزهای کاری خود به بررسی وضعیت واردات، صادرات و رسوب کالا در گمرک پرداخت.
بر این اساس رضا رحمانی در نشست خود با رییس کل گمرک به لزوم تسهیل ترخیص سریع‌تر مواد اولیه تولید اشاره کرد و گفت: باید کالاهایی که در کف گمرک معطل است، ظرف مدت کوتاهی ترخیص شود. این در حالی است که به گفته فعالان اقتصادی، تجار و صادرکنندگان با دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های متعدد روبهرو هستند که راه‌های ترخیص کالا را پیچیده کرده است. از این رو بسیاری از تولیدکنندگان که با هزینه‌های سرسام‌آور انبارداری و... مواجه شده‌اند، به تعدیل نیرو یا تعطیلی واحدهای خود روی آورده‌اند.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، از طرفی شاهد این هستیم که به دلیل مشکلات موجود در ترخیص مواد اولیه برای واحدهای تولیدی و همچنین عدم ثبات نرخ ارز، قیمت بسیاری از کالاها با افزایش بیشتری مواجه می‌شود. در حالی که برخی نمایندگان مجلس و کارشناسان بر این عقیده هستند که با کاهش نرخ ارز، باید قیمت کالاهای مختلف در بازار نیز کاهش پیدا کند.
البته داستان رسوب کالاها در گمرک ماجرای جدیدی نیست. همان‌طور که طی ماه‌های اخیر نیز شاهد این بودیم که برخی از تجار اسم و رسم‌دار و قدیمی بازار نسبت به تعدد بخشنامه‌ها و رسوب کالا در گمرک واکنش نشان دادند و اعلام کردند که با وضعیت اینچنینی تا 13 آبان‌ماه که آغاز تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران است، روند تامین کالاهای اساسی به مشکل خواهد خورد.
از این رو در هفته‌ها و ماه‌های گذشته به دلیل عدم ترخیص بخشی از کالاها از گمرکات که شامل کالاهای اساسی، مصرفی و مواد اولیه تولید انواع کالاها نیز می‌شد، شاهد این بودیم که مردم در تامین بخشی از کالاهای مصرفی روزانه خود مانند لوازم بهداشتی، انواع روغن‌ها و... با چالش‌های جدی روبهرو شدند و از ترس کمبودها به فروشگاه‌ها برای خرید کالاهای اساسی هجوم بردند. اما در حال حاضر آن‌طور که گمرک می‌گوید، مشکلی از بابت ترخیص و تامین کالاهای اساسی مردم نیست اگرچه فعالان اقتصادی معتقدند روند ترخیص کالا از گمرک به طور کلی حل نشده است.
لزوم افزایش مهلت 2 ماهه
این در حالی است که برخی از فعالان بخش خصوصی نسبت به مصوبات جدید گمرک نیز گلایه دارند و معتقدند مهلت قانونی توقف و نگهداری کالا در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و گمرکات که به دو ماه کاهش یافته نیز چالشی است که باید اصلاح شود.
در اواسط مهرماه گمرک ایران اعلام کرد که با پیگیری‌ها جهت کاهش رسوب کالا در انبارهای بنادر و محوطه‌های گمرکی و تسریع در ترخیص کالاهای مورد نیاز مردم، مهلت قانونی توقف و نگهداری کالا در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و گمرکات به دو ماه کاهش پیدا کرد که تا یک ماه نیز قابل تمدید است.
بنابراین در صورتی که صاحبان کالا حداکثر تا سه ماه نسبت به اظهار کالاهای موجود در مناطق آزاد و انبارهای گمرکی به گمرک مراجعه نکنند، کالا در چارچوب مقررات مشمول قانون متروکه شده و وفق مقررات مربوطه رفتار و به سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی اعلام می‌شود تا بر اساس ضوابط اقدام کند.
این در حالی است که پیش از این مهلت توقف کالا در اماکن گمرکی تا سه ماه بود که با درخواست صاحب کالا تا دو ماه قابل تمدید بود. در خصوص مناطق نیز مدت زمان توقف کالا پیش از این در اختیار مسوولان سازمان مناطق آزاد بود که در حال حاضر بر اساس مصوبات جدید مدت زمان نگهداری کالا در مناطق به دو ماه کاهش پیدا کرده که فقط تا یک ماه دیگر با درخواست صاحب کالا قابل تمدید است.
بر همین اساس رییس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران با اشاره به اینکه مهلت قانونی توقف و نگهداری کالا در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و گمرکات به دو ماه کاهش یافته است، گفت: بخش خصوصی باید در قبال این مصوبه جدید موضع‌گیری کند چرا‌که شرایط نابسامان ارزی، رسوب کالا در گمرکات را افزایش داده است. بنابراین دولت باید این مهلت را در شرایط کنونی افزایش دهد.
کاوه زرگران با بیان اینکه کار تخلیه کشتی‌ها در بندرگاه‌های شمالی نظیر بندر امیرآباد قفل شده است، ادامه داد: در این بندر امکان تخلیه کشتی‌ها تقریبا غیرممکن شده و برخی از این کشتی‌ها به بندرگاه‌های کم‌ازدحام‌تر مانند نوشهر انتقال می‌یابند.
وی همچنین با اشاره به برخی رویداد‌ها که طی هفته‌های اخیر در حوزه کشاورزی رخ داده است، گفت: بعد از اینکه به دنبال افزایش قیمت ارز، قیمت محصولات خام کشاورزی افزایش یافت، دولت ناگزیر شد صادرات برخی از این اقلام نظیر سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی را ممنوع کند. این در حالی است که ممنوعیت صادرات رب گوجه‌فرنگی از ابتدای مهر منجر به افزایش قاچاق معکوس شده است.
افزایش قیمت چشمگیر اقلام کشاورزی
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق تهران همچنین در ادامه با اشاره به گزارش اخیر مرکز آمار در مورد قیمت اقلام کشاورزی، از افزایش قیمت چشمگیر تمامی این اقلام خبر داد و گفت: بر اساس نتایج به دست آمده در شهریور‌ماه ١٣٩٧نسبت به مدت مشابه سال قبل، برنج خارجی درجه یک ۴۵ درصد، یک کیلوگرم گوشت گوسفندی ۳۸ درصد، گوشت گاو یا گوساله 42 درصد، یک لیتر شیر پاستوریزه 23 درصد، یک کیلوگرم ماست پاستوریزه 35 درصد، پنیر ایرانی پاستوریزه 25 درصد، کره پاستوریزه 43 درصد، یک کیلوگرم تخم‌مرغ ماشینی 65 درصد و روغن مایع 17 درصد با افزایش قیمت مواجه شده‌اند. بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه مشابه سال قبل مربوط به اقلام موز با 4/170 درصد افزایش و پس از آن پرتقال محصول داخل با 7/120 درصد و سیب درختی زرد با 4/88 درصد است.
خط ویژه برای تسهیل ورود مواد اولیه
آن‌طور که کارشناسان می‌گویند، تعدد بخشنامه‌ها و ایجاد مشکل برای ترخیص کالاها در گمرک از چالش‌هایی است که می‌تواند افزایش قیمت بیشتر کالاها در بازارهای مختلف را به دنبال داشته باشد.
این در حالی است که در شرایط فعلی هم به بهانه افزایش نرخ ارز و تحریم‌های آمریکا قیمت بسیاری از کالاها با افزایش سه تا چهار برابری روبهرو شده است. از این رو انتظار فعالان اقتصادی از دولت این است که برای مقابله با آثار تحریم‌ها و همچنین جلوگیری از افزایش قیمت بیشتر کالاها، دست کم روند ترخیص کالاها و مواد اولیه را از گمرک سرعت ببخشد.
البته چندی پیش به‌دنبال انتقاد واردکنندگان از طولانی بودن صف واردات و روند رسیدگی به پرونده‌ها که باعث رسوب کالاها در گمرکات و در نتیجه افزایش زمان ترخیص کالاها شد، رییس کل گمرک ایران دستورالعملی را برای تسهیل واردات مواد اولیه و کالاهای اساسی ابلاغ کرد تا معضل رسوب کالا در گمرکات را از بین ببرد. اما همچنان این مشکل منجر به اعتراض فعالان اقتصادی شده است.
این در حالی است که رحمانی وزیر جدید صنعت، معدن و تجارت معتقد است بیشتر مشکلات با تغییر ذهن و دیدگاه نسبت به شرایط فعلی کشور قابل حل خواهد بود. از طرفی براساس توافقی که به زودی با گمرک انجام خواهیم داد، یک خط ویژه برای تسهیل ورود مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای برای خط تولید ایجاد خواهد شد که تمامی کالاهایی که در کف گمرک معطل است ظرف مدت کوتاهی ترخیص شود.